Η Περιφερειακή Ενότητα Έβρου είναι μία από τις 74 Περιφερειακές Ενότητες της Ελλάδας, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Ελλάδας και είναι το φυσικό σύνορο της χώρας στα βόρεια με τη Βουλγαρία και στα Ανατολικά με την Τουρκία. Αποτελεί το ένα από τα τρία τριεθνή σημεία που υπάρχουν στην Ελλάδα. Δυτικά συνορεύει με την Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης, η πρόσβαση στην οποία γίνεται μέσω της Εγνατίας Οδού, και στα νότια βρέχεται από το Θρακικό πέλαγος.
Η Περιφερειακή Ενότητα Έβρου είναι ιστορικά ένα ιδιαίτερα ζωντανό κομμάτι του Ελληνικού Πολιτισμού και ένας τόπος στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα, που συνδέει την Ευρώπη με την Ασία.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η Περιφερειακή Ενότητα Εβρου της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας και Θράκης, έχει έκταση 4.246 τ. χλμ. και πληθυσμό 133.467 κατοίκους. Είναι από τις μεγαλύτερες Περιφερειακές Ενότητες της Ελλάδας. Αποτελεί μέρος του γεωγραφικού διαμερίσματος της Θράκης, και περιλαμβάνει και τη νήσο Σαμοθράκη στο βόρειο Αιγαίο. Ο νομός έχει μήκος περίπου 150 χιλιόμετρα από βορρά προς νότο (εξαιρουμένης της Σαμοθράκης). Το πλάτος του νομού κυμαίνεται από 70 έως 100 χιλιόμετρα, από ανατολή προς δύση.
Οι σημαντικότεροι ποταμοί του νομού είναι ο Έβρος και ο παραπόταμός του Άρδας.
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ – ΔΙΟΙΚΗΣΗ
Η Περιφερειακή Ενότητα Εβρου αποτελείται από τους Δήμους Αλεξανδρούπολης, Ορεστιάδας, Διδυμοτείχου, Σουφλίου και Σαμοθράκης.
Αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, είναι ο κ. Ευάγγελος Πουλιλιός.
Ο ΔΗΜΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ
Ο Δήμος Αλεξανδρούπολης έχει έκταση 1217 τ. χλμ. και πληθυσμό 71.751 κατοίκους. Έδρα του Δήμου είναι η Αλεξανδρούπολη και ιστορική έδρα οι Φέρες.
Δήμαρχος του Δήμου Αλεξανδρούπολης είναι ο κ. Ιωάννης Ζαμπούκης.
Ο Δήμος Αλεξανδρούπολης διαιρείται σε 3 Δημοτικές Ενότητες, αυτές της Αλεξανδρούπολης, Τραϊανούπολης και Φερών, οι οποίες συνολικά περιλαμβάνουν17 Δημοτικές Κοινότητες, που αποτελούνται από 44 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας). Αναλυτικά:
1. Δημοτική Ενότητα Αλεξανδρούπολης: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Κοινότητες Αλεξανδρούπολης (Αλεξανδρούπολη, Αγνάντια, Αμφιτρίτη), Αβαντος (Αβας), Αισύμης (Αισύμη, Λεπτοκαρυά), Κίρκης (Κίρκη), Μάκρης (Δίκελλα, Εννατο, Κοίμηση Θεοτόκου, Μάκρη, Μεσημβρία, Πανόραμα, Παραλία Δικελλών, Πλάκα), Συκορράχης (Ατάρνη, Αύρα, Κόμαρος, Μέστη, Πέραμα, Συκορράχη).
2. Δημοτική Ενότητα Τραϊανούπολης: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Κοινότητες Ανθείας (Ανθεια, Αρίστηνο), Δωρικού (Αετοχώρι, Δωρικό), Λουτρού (Λουτρά Τραϊανούπολης, Λουτρός, Πεύκα), Νίψης (Νίψα).
3. Δημοτική Ενότητα Φερών: Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Κοινότητες Πέπλου (Βρυσούλα, Γεμιστή, Κήποι, Πέπλος), Φερών (Πόρος, Φέρες), Αρδανίου (Αρδάνιο), Δορίσκου (Δορίσκος, Μοναστηράκι), Καβησού (Καβησός), Πυλαίας (Κοίλα, Μελία, Πυλαία), Τριφυλλίου (Ιτέα, Τριφύλλι).
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ
Από τα νεολιθικά χρόνια μέχρι και σήμερα στα όρια του Δήμου Αλεξανδρούπολης, ακμάζουν σπουδαίες πόλεις και η περιοχή αναπτύσσει έναν μοναδικό πολιτισμό.
Ο τόπος που κατοικούν οι Αρχαίοι Κίκονες και όπου απαντώνται όλοι οι συνηθισμένοι τύποι μεγαλιθικών μνημείων, (οχυρές ακροπόλεις, υπαίθρια ιερά για τη λατρεία του ήλιου και των άστρων, ανθρωπόμορφες βραχογραφίες) κατοικείται στη συνέχεια από αποίκους της Σαμοθράκης, που ιδρύουν την Σαμοθρακική Περαία, με σημαντικές πόλεις όπως η Μεσημβρία, η Ζώνη και η Σάλη.
Η πόλη Σάλη ταυτίζεται με τη σημερινή Αλεξανδρούπολη και στα Ρωμαϊκά χρόνια η περιοχή, αποτελεί χώρο στάθμευσης και αλλαγής αλόγων. Η πόλη του αρχαίου Δορίσκου υπήρξε στρατηγικός κόμβος για τις στρατιές του Δαρείου, του Ξέρξη, του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώνοντας την Ασία με την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο Δορίσκος αναφέρεται μέχρι και τα πρώτα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Εικάζεται ότι ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Τραϊανός, λεηλατώντας τον κατέστρεψε, για να δημιουργήσει την Τραϊανούπολη, τη νέα πόλη που κυριαρχεί. Η οργάνωση του οδικού δικτύου της Εγνατίας οδού, δίνει την ευκαιρία για να ανθίσουν κατά το Βυζάντιο σημαντικές πόλεις (Τραϊανούπολη, Βήρα, Μάκρη) και μοναστικά συγκροτήματα (Παναγιά Κοσμοσώτειρα στις Φέρες, σπηλαιώδης ναός των Αγίων Θεοδώρων), που προστατεύονται από ισχυρές στρατιωτικές εγκαταστάσεις (κάστρα Πόταμου ή Άβαντα). Η περιοχή παίζει πρωτεύοντα ρόλο, καθώς αποτελεί την άμεση γειτονιά της Κωνσταντινούπολης.
Για λόγους που δεν έχουν εξακριβωθεί ακόμα, οι πόλεις Σάλη, Ζώνη, Δρυς και Σέρρειο καταστράφηκαν σε κάποια περίοδο, ισοπεδώθηκαν και έσβησαν από τα γραπτά κείμενα των περιγραφών. Ο τόπος έγινε ένα απέραντο δάσος, κυρίως από βελανιδιές. Το δάσος αυτό, που οι κάτοικοι από τα γύρω μέρη, το έλεγαν Δεδέ-Αγάτς, το διαφέντευαν τρεις Τούρκοι τσιφλικάδες, που είχαν χιλιάδες στρέμματα για καλλιέργεια και βοσκοτόπια.
Μετά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο οι ψαράδες από την Αίνο, την Μάκρη και τη Μαρώνεια σχηματίζουν ένα μικρό οικισμό – τη μετέπειτα Αλεξανδρούπολη – που μεγαλώνει σιγά σιγά και αναπτύσσεται ραγδαία με την ίδρυση του σιδηρόδρομου. Η αρχή του οικισμού είναι στη δεκαετία του 1850, και στις επόμενες δεκαετίες, με την έλευση των Ρώσων, διαμορφώνεται ένα σχέδιο πόλης για την παραλιακή περιοχή, από την κεντρική λεωφόρο ως την θάλασσα.
Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων το Δεδέαγατς περνάει από τα χέρια των Οθωμανών στους Βούλγαρους, ωστόσο μετά τη συνθήκη του Νεϊγύ και μια προσωρινή Διασυμμαχική Διοίκηση, η περιοχή ενσωματώνεται στην Ελλάδα, την 14η Μαΐου 1920. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών καταφεύγουν στην περιοχή πολλοί πρόσφυγες από τη Βόρεια Θράκη (Ανατολική Ρωμυλία), την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Αλεξανδρούπολη παραμένει για 3 χρόνια υπό Βουλγαρική κατοχή (1941-1944). Το τέλος του πολέμου σηματοδοτεί την αρχή της ανάπτυξης της πόλης οικονομικά, δημογραφικά και πολιτισμικά.
Η Αλεξανδρούπολη ακολουθεί πλέον ταχείς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης με μοχλούς την Εγνατία Οδό, το αεροδρόμιο, το λιμάνι και το σιδηροδρομικό σταθμό, και προσφέρει σήμερα υψηλή ποιότητα ζωής με περιβαλλοντική ισορροπία και έντονη πολιτιστική δραστηριότητα.
Το 2011 και σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, συνενώθηκαν οι πρώην Δήμοι Αλεξα- νδρούπολης, Τραϊανούπολης και Φερών και δημιούργησαν τον νέο Δήμο Αλεξανδρούπολης, με έδρα την Αλεξανδρούπολη και ιστορική έδρα τις Φέρες.
ΤΟ ΔΕΛΤΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΕΒΡΟΥ
Το Δέλτα του ποταμού Εβρου στον Δήμο Αλεξανδρούπολης, είναι ένας μοναδικός διεθνής υγρότοπος με εξαιρετικής σπουδαιότητας βιοποικιλότητα και ένα εκτενές παραλιακό μέτωπο που βλέπει στο Θρακικό πέλαγος. Με την σπουδαία χλωρίδα και πανίδα του ορεινού όγκου, αλλά και το ιδιαίτερο γεωθερμικό πεδίο των Λουτρών Τραϊανούπολης, είναι φυσικά χαρακτηριστικά που καθιστούν τον Δήμο Αλεξανδρούπολης έναν τόπο ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας για όλη την Ευρώπη.
Η ιστορία έχει δώσει πολλά ονόματα στο Δέλτα του Εβρου. Το Αινήσιο Δέλτα όπως είναι γνωστό κατά την Αρχαιότητα, πήρε το όνομα του από την πόλη Αίνο, μια από τις αρχαιότερες Θρακικές πόλεις που αναφέρεται στην Ιλιάδα από τον Όμηρο. Πρόκειται για τη σύγχρονη πόλη Ενέζ (Enez), όπου σήμερα διατηρούνται ακόμα οι ερειπωμένες Βυζαντινές εκκλησίες, καθώς και το παλιό κάστρο.
Στις μέρες μας τα αρδευτικά έργα που έχουν γίνει κατά καιρούς στον ποταμό έχουν αλλάξει τη φυσιογνωμία της περιοχής. Στο βόρειο και κεντρικό τμήμα του Δέλτα του Έβρου εκτάσεις έχουν αποξηρανθεί και καλλιεργούνται συστηματικά, με την βοήθεια αποστραγγιστικών καναλιών.
Η αξία του ποταμού Εβρου για την γεωργία, την αλιεία και την κτηνοτροφία είναι ανυπολόγιστη.
Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Η Αλεξανδρούπολη είναι πόλη του Δήμου Αλεξανδρούπολης της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Έχει πληθυσμό 59.723 κατοίκους και είναι η μεγαλύτερη (σε έκταση και πληθυσμό) πόλη της Θράκης και της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Η Αλεξανδρούπολη αποτελεί σημαντικό λιμάνι και ένα σπουδαίο εμπορικό κέντρο της Βορειοανατολικής Ελλάδας. Κατέχει στρατηγική γεωγραφική θέση συνδέοντας δύο ηπείρους, την Ευρώπη με την Ασία.
Η Αλεξανδρούπολη είναι μια πόλη σύγχρονη με προσεγμένο ρυμοτομικό σχέδιο που αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους συγκοινωνιακούς κόμβους, καθώς προσεγγίζεται με όλα τα μέσα, οδικώς, αεροπορικώς, σιδηροδρομικώς και ακτοπλοϊκώς. Αξιοσημείωτα έργα υποδομής είναι το σύγχρονο διεθνές λιμάνι, η Εγνατία οδός, το αεροδρόμιο Δημόκριτος, καθώς και η σιδηροδρομική σύνδεση με σημαντικές πόλεις, που την καθιστούν εμπορικό και ενεργειακό κόμβο, δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την περαιτέρω ανάπτυξή της στο μέλλον. Επίσης στο κέντρο της πόλης λειτουργούν ποδηλατόδρομοι.
Πολιτισμός-Γιορτές: Κάθε χρόνο, το καλοκαίρι διεξάγεται έκθεση βιβλίου στην παραλιακή Λεωφόρο Βασιλέως Αλεξάνδρου, ενώ κάθε δύο χρόνια διοργανώνεται από το Επιμελητήριο Έβρου στο λιμάνι της πόλης η Διεθνής Εμπορική Έκθεση Αlexpo.
Στις 14 Μαΐου κάθε έτους τιμάται με παρέλαση η απελευθέρωση της πόλης από τους Βουλγάρους και η ενσωμάτωσή της στον Ελληνικό εθνικό κορμό, αλλά και όλης της Θράκης. Πολιούχος της πόλης είναι ο Άγιος Νικόλαος, του οποίου τη χάρη η πόλη τιμάει στις 6 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο.
Εκπαίδευση: Στην πόλη λειτουργούν τέσσερα τμήματα του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης. Πρόκειται για τα τμήματα ιατρικής, μοριακής βιολογίας και γενετικής, Παιδαγωγικό τμήμα δημοτικής εκπαίδευσης και Τμήμα επιστημών εκπαίδευσης στην προσχολική ηλικία.
ΔΗΜΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Τα ανταμώματα των Θρακιωτών του κόσμου, οι περίτεχνες Εβρίτικες φορεσιές, τα ήθη και τα έθιμα, οι λαογραφικές εκδηλώσεις που ζωντανεύουν κάθε εποχή, δίνουν στον επισκέπτη την χαρά να διασκεδάσει με την πλούσια παραδοσιακή μουσική, να γευτεί την τοπική κουζίνα, να ζήσει την εμπειρία της Θρακιώτικης φιλοξενίας.
Στον Δήμο Αλεξανδρούπολης, η προστασία και η ανάδειξη της παράδοσης είναι ατομική υποχρέωση, αλλά και συλλογική ευθύνη. Ο πολιτισμός που παραδίδεται από γενιά σε γενιά και αντέχει στη φθορά του χρόνου, αποτελεί την πυξίδα που δείχνει τον δρόμο, από το παρελθόν προς το μέλλον.
Με πολλούς δραστήριους Συλλόγους, με πανηγύρια, γιορτές και πολυάριθμες παραδοσιακές εκδηλώσεις που αναβιώνουν κάθε χρόνο τα έθιμα των προγόνων των κατοίκων του νομού και με τη νεολαία να συμμετέχει με μεγάλη θέρμη, ο Δήμος Αλεξανδρούπολης φροντίζει να κρατά ζωντανή την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, την ταυτότητα και την ιστορική του πορεία.
Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΕΒΡΟΥ
Ο Σύλλογος Σαρακατσαναίων Νομού Εβρου είναι ένας δραστήριος Σύλλογος, ο οποίος πέραν των πολιτιστικών του δράσεων με πολλές αξιόλογες εκδηλώσεις εντός και εκτός νομού, έχει δημιουργήσει και λαογραφικό μουσείο για την διατήρηση της Σαρακατσάνικης παράδοσης.
Το Μουσείο Σαρακατσάνικης παράδοσης βρίσκεται στην Αισύμη και συγκεντρώνει αυθεντικό υλικό, σχετικό με την Σαρακατσάνικη Παράδοση. Εγκαινιάστηκε το 2009 και από τότε αποτελεί τον κύριο χώρο που φυλάσσεται όλη η ιστορία και η παράδοση των Σαρακατσαναίων του Δήμου Αλεξανδρούπολης και συνολικά του Νομού Έβρου.
Η επίσκεψη στο Μουσείο δεν γίνεται να μην συνοδεύεται με μια επίσκεψη στον θερινό «Παραδοσιακό Σαρακατσάνικο Οικισμό» στην Λεπτοκαρυά, ένα ζωντανό υπαίθριο μουσείο!
ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Στην παρακάτω φωτογραφία η εξωτερική άποψη του Μουσείου Σαρακατσάνικης Παράδοσης στο χωριό Αισύμη της Δημοτικής Κοινότητας Αισύμης, του Δήμου Αλεξανδρούπολης, στο Νομό Εβρου, της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας και θράκης.
ΟΙ ΦΕΡΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΕΒΡΟΥ
Οι Φέρες είναι Δημοτική Ενότητα και Κοινότητα του Δήμου Αλεξανδρούπολης, της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης. Η Δημοτική Κοινότητα Φερών, περιλαμβάνει και τον οικισμό Πόρος και έχει συνολικό πληθυσμό 4.228 κατοίκους. Οι Φέρες βρίσκονται 28 χλμ. Βορειοανατολικά της Αλεξανδρούπολης, και σε απόσταση 6 χλμ. δυτικά του ποταμού Έβρου.
Ιστορία: Η πόλη ιδρύθηκε γύρω από την οχυρωμένη μονή της Παναγίας της Κοσμοσώτειρας την οποία ίδρυσε ο σεβαστοκράτωρ Ισαάκιος Κομνηνός και στην οποία έχει ταφεί και ο ίδιος (περί το 1152). Την περίοδο αυτή η περιοχή ονομαζόταν Βήρος, που σημαίνει τόπος κοντά σε βάλτους ή νερά. Η πόλη που δημιουργήθηκε γύρω από τη μονή πήρε το όνομα Βήρα. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204, η Βήρα παραχωρείται ως φέουδο στον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο.
Βυζαντινά χρόνια: Την εποχή που αυτοκράτορας του Βυζαντίου αναλαμβάνει ο Ιωάννης Καντακουζηνός το 1341, οι κάτοικοι της πόλης επαναστατούν εναντίον του, με τον Καντακουζηνό να πολιορκεί την πόλη. Στην έξοδο του οικισμού σώζεται Βυζαντινό υδραγωγείο με βρύση. Κατά τον Τούρκο περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή, λίγο αργότερα, η πόλη καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς, από τον γιο του Σουλτάνου Ορχάν, Σουλεϊμάν. Αυτός γκρέμισε τα τείχη και μετέτρεψε το καθολικό της μονής σε τζαμί. Αντίθετα ο ιστορικός και γεωγράφος Χατζή Κάλφα αναφέρει πως η πόλη κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς από τον στρατηγό Λαλά Σαχίν Πασά, δώδεκα περίπου χρόνια μετά την πτώση της Αδριανουπόλεως. Η πόλη αναφέρεται συχνά ως Φέρα ή Φερετζίκ, ενώ τον 15ο αιώνα αναφέρεται και ως Φέραι. Η πόλη επανήλθε οριστικά στο Ελληνικό κράτος το 1919, μαζί με όλη την υπόλοιπη Δυτική Θράκη. Μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 και την ανταλλαγή των πληθυσμών, στις Φέρες κατοίκησαν πολλοί πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.
Γερμανική και Βουλγαρική κατοχή: Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα o νομός Έβρου βρίσκεται υπό διπλή κατοχή. Οι δυτικές περιοχές περιέρχονται στα χέρια των Βουλγάρων, ενώ η ανατολικές παραμένουν στα χέρια των Γερμανών κατακτητών. Οι Φέρες παρέμειναν υπό Γερμανική κατοχή μέχρι την 3η Σεπτεμβρίου 1944, σύμφωνα με έγγραφο της Διοίκησης Χωροφυλακής Έβρου της 6ης Μαρτίου του 1946. Σύμφωνα με μια άλλη πηγή οι Φέρες απελευθερώθηκαν ήδη από τον Αύγουστο του 1944, έπειτα από τοπική εξέγερση και ήταν η πρώτη πόλη της Θράκης που απελευθερώθηκε από τους Γερμανούς.
Πολιτισμός: Στις Φέρρες δραστηροποιείται ο Πολιτιστικός-Επιμορφωτικός Σύλλογος Φερρών “Η Αγία Σοφία” με πλούσια πολιτιστική δράση. Βλ. σχετικά Παρακάτω.
Ό ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΟΣΜΟΣΩΤΕΙΡΑΣ ΦΕΡΩΝ
Σε ένα λοφίσκο της πάλαι ποτέ Βυζαντινής κωμοπόλεως Βήρας (σήμ. Φέρες), βρίσκεται ο Βυζαντινός Ναός του 12ου αιώνα, αφιερωμένος στην Παναγία την Κοσμοσώτειρα. Ο Ναός σήμερα αποτελεί Ενοριακό Ναό της κωμοπόλεως και κέντρο του ομωνύμου Ιδρύματος των απανταχού Θρακών. Ο Ναός αποτελεί το Καθολικό της πάλαι ποτέ Ιεράς Μονής Παναγίας Κοσμοσώτειρας Βήρας, που ιδρύθηκε από τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό το 1151/52. Σήμερα από όλο το συγκρότημα των οικοδομημάτων της Μονής σώζεται μόνο ο Ναός της Κοσμοσώτειρας, τμήμα των τειχών και των πύργων. Η πανήγυρις του Ναού τελείται κάθε χρόνο πανδήμως στις 15 Αυγούστου και έχει καθιερωθεί ως το Παγκόσμιο Προσκύνημα των Θρακών. (Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης).
Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ-ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΕΡΡΩΝ “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”
Ο Πολιτιστικός-Επιμορφωτικός Σύλλογος Φερρών “Η Αγία Σοφία” έχει πλούσια πολιτιστική δράση τόσο στις Φέρρες όσο και την ευρύτερη περιοχή. Ιδρύθηκε το έτος 1980 και τα μέλη του ανέπτυξαν στα 40 χρόνια πορείας του Συλλόγου, έντονη πολιτιστική δραστηριότητα. Ιδρύθηκαν τμήματα εκμάθησης παραδοσιακών χορών τα οποία εκπροσώπησαν το Σύλλογο σε πολυάριθμα φεστιβάλ παραδοσιακών.
Σήμερα λειτουργεί έξι τμήματα εκμάθησης παραδοσιακών χορών στα οποία λαμβάνουν μέρος 200 άτομα όλων των ηλικιών, συνεχίζει την διοργάνωση των πολιτιστικών εκδηλώ- σεων που έχει καθιερώσει, διοργανώνει ημερίδες ενημέρωσης, παρουσιάσεις βιβλίων, συμ- μετέχει σε φιλανθρωπικές δράσεις, αναβιώνει έθιμα της Θράκης, συμμετέχει σε φεστιβάλ σε Ελλάδα και εξωτερικό, συμμετέχει σε Συνέδρια που αφορούν στην Παράδοση, διαθέτει πλούσιο βεστιάριο από αυθεντικές φορεσιές της Θράκης και της υπόλοιπης Ελλάδας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο και τα Μέλη του Συλλόγου, υπηρέτες της παράδοσης, εργάζονται καθημερινά αφιλοκερδώς, προσηλωμένοι στη διάσωσή της και την μεταλαμπάδευσή της στις επόμενες γενεές.
Πρόεδρος του Πολιτιστικού-Επιμορφωτικού Συλλόγου Φερών “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” είναι ο κ. Δέδογλου Μαρίνος.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ – ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΕΡΩΝ
ΟΙ ΚΗΠΟΙ
Οι Κήποι είναι οικισμός της Δημοτικής Κοινότητας Πέπλου στη Δημοτική Ενότητα Φερών του Δήμου Αλεξανδρούπολης, στο νομό Εβρου, με πληθυσμό 193 κατοίκους.
Γεωγραφικά στοιχεία: Βρίσκονται δίπλα στα Ελληνοτουρκικά σύνορα και τον ποταμό Έβρο, σε υψόμετρο 40 μέτρα και απέχουν 46 χλμ. από την Αλεξανδρούπολη. Δυτικά είναι ο Πέπλος, βορειοανατολικά η Γεμιστή, ενώ στη νότια άκρη του χωριού περνάει η Εγνατία Οδός, που καταλήγει στα σύνορα και λίγο πριν υπάρχει το Τελωνείο και ο Συνοριακός Σταθμός Κήπων.
Ονομασία: Παλαιότερα το χωριό ονομαζόταν Μπαξίμπεη, που σημαίνει οι μπαξέδες (κήποι) του Μπέη και αργότερα μετονομάστηκε σε Κήποι.
Εδώ στους Κήπους βρίσκεται ο Συνοριακός Σταθμός Κήπων, που συνδέει την Ασία με την Ευρώπη. Το χωριό Κήποι είναι αυτό που συναντά πρώτος ο επισκέπτης σε Ελληνικό και Ευρωπαϊκό έδαφος.
Ο ΣΥΝΟΡΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΗΠΩΝ
Ο Συνοριακός Σταθμός των Κήπων είναι ένα σημείο στρατηγικής σημασίας, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη. Καθημερινά διέρχονται χιλιάδες άνθρωποι και αυτοκίνητα, διακινούνται δε τόνοι εμπορευμάτων, όχι μόνο μεταξύ των δύο χωρών Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά γενικότερα από την Ευρώπη προς την Ασία και αντίστροφα.
Ο ΠΕΠΛΟΣ
Οι Πέπλος είναι μεγάλος οικισμός και Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Αλεξανδρούπολης, της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης, με πληθυσμό 998 κατοίκους. Στην Κοινότητα ανήκουν και τα χωριά Βρυσούλα, Γεμιστή και Κήποι, με τον συνολικό της πληθυσμό της να ανέρχεται σε 1514 κατοίκους.
Γεωγραφικά στοιχεία: Βρίσκεται 38 χλμ. βορειοανατολικά της Αλεξανδρούπολης, κοντά στο τέλος της Εγνατίας οδού, όπου είναι και τα σύνορα με την Τουρκία, δηλ. ο ποταμός Εβρος.
Ονομασία: Το χωριό ονομάστηκε έτσι γιατί η ομίχλη, όταν πέσει στο χωριό, απλώνεται σαν πέπλο νυφικού, ενώ μια άλλη εκδοχή αναφέρει πως όταν ο Πάρης έκλεψε την Ωραία Ελένη από τη Σπάρτη και την μετέφερε στην Τροία, ένας δυνατός άνεμος που σηκώθηκε ξαφνικά της πήρε το πέπλο από τα μαλλιά και το παρέσυρε μακριά, το οποίο τελικά προσγειώθηκε στον τόπο όπου σήμερα είναι χτισμένο το χωριό.
Ο ΔΗΜΟΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ
Ο Δήμος Ορεστιάδας έχει έκταση 995,6 τ. χλμ. και πληθυσμό 31.686 κατοίκους. Έδρα του Δήμου είναι η Ορεστιάδα.
Δήμαρχος του Δήμου Ορεστιάδας είναι ο κ. Αδαμάντιος Παπαδόπουλος.
Ο Δήμος Ορεστιάδας διαιρείται σε 4 Δημοτικές Ενότητες, τις εξής: Ορεστιάδας, Νέας Βύσσας, Τριγώνου και Κυπρίνου, οι οποίες συνολικά περιλαμβάνουν 29 τοπικές Κοινότητες, που αποτελούνται από 43 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας). Αναλυτικά:
1. Δημοτική Ενότητα Ορεστιάδας: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Ορεστιάδας (Ορεστιάδα, Λεπτή, Νέος Πύργος, Παλαιά Σαγήνη, Σάκκος), Αμπελακίων (Αμπελάκια), Βάλτου (Βάλτος), Θουρίου (Θούριο) Μεγάλης Δοξιπάρας (Μεγάλη Δοξιπάρα), Νέου Χειμωνίου (Νέο Χειμώνιο), Νεοχωρίου (Νεοχώρι, Παταγή), Χανδρά (Χανδράς).
2. Δημοτική Ενότητα Νέας Βύσσας: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Νέας Βύσσας (Νέα Βύσσα), Καβύλης (Καβύλη), Καστανεών (Καστανιές), Ριζίων (Ρίζια), Στέρνας (Στέρνα).
3. Δημοτική Ενότητα Τριγώνου: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Δικαίων (Δίκαια, Δίλοφος, Κριός, Πάλλη), Αρζου (Αρζος, Καναδάς), Ελαίας (Ελαία), Θεραπειού (Θεραπειό), Κομάρων (Κόμαρα), Μαρασίων (Μαράσια), Μηλέας (Μηλιά), Ορμενίου (Ορμένιο), Πενταλόφου (Πεντάλοφος), Πετρωτών (Πετρωτά), Πλάτης (Πλάτη), Πτελέας (Πτελέα), Σπηλαίου (Σπήλαιο).
4. Δημοτική Ενότητα Κυπρίνου: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Κυπρίνου (Κυπρίνος, Γαλήνη), Ζώνης (Ζώνη, Μικρή Δοξιπάρα, Χελιδόνα), Φυλακίου (Φυλάκιο, Αμμόβουνο, Κέραμος).
Η ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ
Η Ορεστιάδα ή Νέα Ορεστιάδα ή Ορεστιάς, είναι πόλη και Δημοτική Ενότητα καθώς και έδρα του Δήμου Ορεστιάδας, της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με πληθυσμό 18.426 κατοίκους.
Ως Δημοτική Ενότητα η Ορεστιάδα έχει συνολικό πληθυσμό 21.730 κατοίκους.
Βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του νομού Έβρου στη Θράκη και είναι το βορειότερο αστικό κέντρο της Ελλάδας. Απέχει από την Αθήνα 905 χλμ., από την Θεσσαλονίκη 406 χλμ. και από την Αλεξανδρούπολη 109 χλμ..
Ιστορία: Η Νέα Ορεστιάδα είναι η νεότερη πόλη της Ελλάδος αφού ιδρύθηκε μόλις το 1923, από 6000 περίπου Έλληνες πρόσφυγες, που κατάγονταν από την Αδριανούπολη και κυρίως από το προάστιό της Καραγάτς, και αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν, ύστερα από τη Συνθήκη της Λωζάνης. Η νέα πόλη αποφασίστηκε να ονομασθεί Νέα Ορεστιάς.
Η περιοχή που επέλεξαν και ίδρυσαν τη Νέα Ορεστιάδα απέχει μόλις 18 χιλιόμετρα από τη γενέτειρά τους και κατέχει μια μοναδικότητα στην ιστορία της Ελληνικής προσφυγιάς, αφού πρόκειται για μια απέραντη έκταση πεδιάδας από την οποία απουσίαζε κάθε ίχνος προηγούμενου οικισμού.
Αργότερα το Δημοτικό Συμβούλιο Ορεστιάδας, αποφάσισε η σφραγίδα του Δήμου να έχει ως έμβλημα την Ιφιγένεια, συμβολίζοντας τη θυσία της παλιάς Ορεστιάδας, για το συμφέρον της πατρίδας.
Η Νέα Ορεστιάδα μπορεί να είναι μια καινούρια πόλη, αλλά η ιστορία των προπαππούδων των σημερινών κατοίκων της, φθάνει στα βάθη των αιώνων.
Η σύγχρονη Ορεστιάδα: Η Νέα Ορεστιάδα είναι μια σύγχρονη Ελληνική πόλη. Αποτελεί σημαντικό αγροτοεμπορικό κέντρο της βορειοανατολικής Ελλάδας, με σιδηροδρομική και οδική σύνδεση. Στην Ορεστιάδα λειτουργεί η Σχολή Επιστημών Γεωπονίας και Δασολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης με δύο τμήματα, το Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης και το Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων.
Στην φωτογραφία η πόλη της Ορεστιάδας χιονισμένη, το 2017.
Νέα Ορεστιάδα. Γκράφιτι με θέμα την προσφυγιά των Ελλήνων κατά την αποχώρησή τους από την Ανατολική Θράκη.
ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ
Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, ο Ορέστης, γιος του Αγαμέμνονα (βασιλιά των Μυκηνών και του Αργους) και της Κλυταιμνήστρας, μετά από υπόδειξη του Μαντείου των Δελφών, κατευθύνθηκε προς την περιοχή που βρίσκεται σήμερα η Αδριανούπολη, για να λουστεί στη συμβολή τριών ποταμών κι έτσι να ξεπλυθεί από το φόνο της μητέρας του, που διέπραξε και να γλιτώσει από τις Ερινύες, που γι’ αυτό το λόγο τον καταδίωκαν.
Βοηθούμενος από τους φίλους του πατέρα του έφθασε στην Αίνο, παραλιακή πόλη του Αιγαίου στις εκβολές του Έβρου ποταμού. Από εκεί, με αυτοσχέδια βάρκα και αντίθετα με τη ροή του ποταμού έπλευσε βόρεια, έως ότου συνάντησε τη συμβολή τριών ποταμών: του Έβρου, του Άρδα και του Τόντζου. Εκεί, αφού λούστηκε και θεραπεύτηκε από το αμάρτημα που τον καταδίωκε, έχτισε ναούς και ίδρυσε μια πόλη, στην οποία έδωσε το όνομά του: Ορεστιάδα.
Στην εικόνα ο Ορέστης εξαγνίζεται από τον Απόλλωνα (η Κλυταιμνήστρα προσπαθεί να ξυπνήσει τις κοιμισμένες Ερινύες στα αριστερά). Όψη Α από ερυθρόμορφο κωδωνοστάσιο της Απουλίας, 380–370 π.Χ.. Από την Armento.
ΡΩΜΑΪΚΗ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ | ΟΙ ΣΚΛΗΡΕΣ ΜΑΧΕΣ
Το 127 π.Χ., στα χρόνια της Ρωμαϊκής κυριαρχίας, επισκέφτηκε την Ορεστιάδα ο αυτοκράτορας της Ρώμης Αδριανός, κι αφού την εξωράϊσε και την τείχισε, τη μετονόμασε σε Αδριανούπολη. Από τότε καθιερώθηκε η ονομασία αυτή και διατηρείται ως τις μέρες μας, ακόμη κι από τους Τούρκους, στους οποίους ανήκει από το 1361, έστω κάπως παραλλαγμένη (Edirne).
Κέντρο εμπορίου: Στα Ρωμαϊκά χρόνια αλλά και έπειτα στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η Αδριανούπολη ήταν κέντρο συγκοινωνίας, εμπορίου, βιομηχανίας και πολιτισμού. Ακόμη από τότε λειτουργούσαν Ελληνικά σχολεία και εκκλησίες. Οι Έλληνες κάτοικοί της ασκούσαν κάθε γνωστό επάγγελμα. Άλλοι ήταν έμποροι και καταστηματάρχες ειδών διατροφής, ένδυσης, υπόδησης και συσκευών οικιακής χρήσης, άλλοι βιοτέχνες και εργάτες παραγωγής αυτών των ειδών, άλλοι επιχειρηματίες, χρηματιστές, τραπεζίτες και αντιπρόσωποι ξένων εταιριών. Πολλοί, βέβαια, κάτοικοι των γύρω περιοχών και των προαστίων ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι.
Στρατιωτικό προπύργιο: Πέρα, όμως, από κέντρο εμπορίου και πολιτισμού, η Αδριανούπολη ήταν το στρατιωτικό προπύργιο αλλά και ορμητήριο της Κωνσταντινούπολης. Στα ισχυρότατα τείχη της εξανεμίζονταν οι επιθέσεις των εκ Δυσμών εχθρών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, στον δε κάμπο της έλαβαν χώρα αιματηρότατες μάχες και πάντα εύκολα ή δύσκολα οι Έλληνες κάτοικοί της κατάφερναν να νικήσουν.
Η κατάληψη από τους Βουλγάρους: Μετά τη νίκη τους στη Μάχη της Βερσινικίας (Ιούνιος 813), οι Βούλγαροι απέκτησαν τον έλεγχο ολόκληρης της Ανατολικής Θράκης, με εξαίρεση μικρού αριθμού οχυρών. Για πρώτη φορά στη Βουλγαρική ιστορία, ο δρόμος για την Κωνσταντινούπολη ήταν ανοικτός. Στις 17 Ιουλίου 813, ο Κρούμος πράγματι έφθασε έξω από την Κωνσταντινούπολη και στρατοπέδευσε έξω από τα τείχη.
Στο μεταξύ, ένας στρατός υπό τον αδερφό του Κρούμου ξεκίνησε πολιορκία της Αδριανουπόλεως, της πιο σημαντικής Βυζαντινής πόλης στη Θράκη.
Αφού ο Κρούμος λεηλάτησε το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Θράκης, άφησε την Κωνσταντινούπολη (που δεν ήταν εύκολο να την καταλάβει) και έφθασε στην Αδριανούπολη με σκοπό να αναλάβει την προσωπική επίβλεψη της πολιορκίας.
Η πόλη κράτησε για αρκετό διάστημα, παρά το γεγονός ότι οι Βούλγαροι ήταν πολλοί και χρησιμοποιούσαν τις πιο εξελιγμένες για την εποχή τους πολιορκητικές μηχανές. Όμως, δίχως καμία βοήθεια από έξω, η φρουρά αναγκάστηκε να παραδοθεί λόγω της πείνας. Ο πληθυσμός της Αδριανούπολης και της γύρω περιοχής (όσοι επέζησαν –περί τις 10.000 ψυχές) μεταφέρθηκε στη Βουλγαρική περιοχή βορείως του Δούναβη.
Όταν ο Κρούμος κατέλαβε την πόλη, ανάγκασε τον αρχιεπίσκοπο Μανουήλ να τον προσκυνήσει και τον πάτησε στο σβέρκο. Στη συνέχεια ακρωτηρίασε τα μέλη του και τον έριξε στα σκυλιά.
Ξεκίνησαν διωγμοί χριστιανών (μάλλον από τους διαδόχους του Κρούμου) και πολλοί βασανίστηκαν και σκοτώθηκαν. Τότε (το 814 ή αρχές του 815) μαρτύρησαν 377 χριστιανοί, η μνήμη των οποίων εορτάζεται συλλογικά στις 22 Ιανουαρίου.
Ο Κρούμος άρχισε εντατικές προετοιμασίες για την τελική επίθεση εναντίον της Κωνσταντινούπολης, όμως πέθανε τον Απρίλιο του 814. Με τη Συνθήκη Ειρήνης του 815, η Αδριανούπολη επεστράφη στο Βυζάντιο.
Η πτώση και η κατοχή από τους Οθωμανούς: Το 1361, η πόλη δεν άντεξε στην πίεση των Οθωμανών Τούρκων, καταλήφθηκε και αποτέλεσε την πρώτη πρωτεύουσα των Οθωμανών στην Ευρώπη. Από τότε μέχρι σήμερα βρίσκεται υπό Tουρκική κατοχή. Ο Eλληνισμός της Αδριανούπολης και της γύρω περιοχής θρήνησε για την πτώση της, έχοντας, όμως, ως στηρίγματα τη θύμηση του ένδοξου παρελθόντος, τη χριστιανική πίστη, τις παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα, τους θρύλους και τα παραδοσιακά τραγούδια, άντεξε την Tουρκική καταπίεση και κατάφερε στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς να διατηρήσει το εθνικό φρόνημά του.
Στην παρακάτω εικόνα οι μάρτυρες της Αδριανουπόλεως, όταν αυτή καταλήφθηκε από τους Βουλγάρους (814-815), οι οποίο είχαν πραγματοποιήσει αιματηρούς διωγμούς κατά των χριστιανών, πολλοί από τους οποίους βασανίστηκαν και θανατώθηκαν.
Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της Νέας Ορεστιάδας της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου.
Η ΝΕΑ ΒΥΣΣΑ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ
Η Νέα Βύσσα, είναι κωμόπολη και Δημοτική Ενότητα του Δήμου Ορεστιάδας, της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με πληθυσμό 1.680 κατοίκους.
Βρίσκεται στο βόρειο άκρο του νομού Έβρου, στις χαμηλές παρέβριες περιοχές (υψόμετρο 35 μέτρα) και στο βορειοανατολικότερο πεδινό σημείο του νομού Έβρου, νότια από την παλιά Ελληνική πόλη Αδριανούπολη (Ουσκουδάμα). Είναι χτισμένη δίπλα από τον Έβρο ποταμό, ενώ είναι η βορειότερη κωμόπολη της Ελλάδας. Απέχει 12 χλμ. από την Ορεστιάδα.
Το όνομά της προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από τον πολεμικό λαό των Βεσσών.
Οι στολές των γυναικών της Βύσσας (Βυσσιώτισσες) είναι πολύ εντυπωσιακές.
Τα παλιά σπίτια είναι κτισμένα με παραδοσιακό τρόπο. Η οικογένεια του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή καταγόταν από το Βοσνοχώρι, οι κάτοικοι του οποίου, μετά τη μικρασιατική καταστροφή, εγκαταστάθηκαν το 1923 στο Αχυροχώρι, το οποίο μετονομάστηκε το 1932 σε Νέα Βύσσα.
Είναι πατρίδα του Φιλικού Γιώργη Παπά, ο οποίος εντάσσεται στους σπουδαιότερους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΝΕΑΣ ΒΥΣΣΑΣ
Ο Σύλλογος γυναικών Νέας Βύσσας Ορεστιάδας έχει ως σκοπό την διατήρηση και συνέχιση της παράδοσης της περιοχής Νέας Βύσσας, τόσο με την διαρκή αναβίωση των εθίμων του τόπου, όσο και με την παρουσίαση των αυθεντικών παραδοσιακών φορεσιών, των τραγουδιών και των χορών του, συμμετέχοντας σε πολιτιστικές εκδηλώσεις στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης και της Ελλάδας γενικότερα.
Ο ΔΗΜΟΣ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
Ο Δήμος Διδυμοτείχου έχει έκταση 565,4 τ. χλμ. και πληθυσμό 16.060 κατοίκους. Έδρα του Δήμου είναι το Διδυμότειχο.
Δήμαρχος του Δήμου Διδυμοτείχου είναι ο κ. Χρήστος Τοκαμάνης.
Ο Δήμος Διδυμοτείχου διαιρείται σε 2 Δημοτικές Ενότητες, του Διδυμοτείχου και Μεταξάδων, οι οποίες συνολικά περιλαμβάνουν 23 τοπικές Κοινότητες, που αποτελούνται από 36 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας). Αναλυτικά:
1. Δημοτική Ενότητα Διδυμοτείχου: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Διδυμοτείχου (Διδυμότειχο, Νέοι Ψαθάδες), Ασβεστάδων (Ασβεστάδες), Ασημένιου (Ασημένιο), Ελληνοχωρίου (Ελληνοχώρι, Θερέα, Λαγός), Ισαακίου (Ισαάκιο), Καρωτής (Καρωτή), Κουφοβούνου (Κουφόβουνο), Κυανής (Κυανή), Μάνης (Μάνη, Ευγενικό, Σιταριά), Πετράδων (Πετράδες), Ποιμενικού (Ποιμενικό), Πραγγίου (Πραγγί), Πυθίου (Πύθιο, Ρήγιο, Σταθμός), Σιτοχωρίου (Σιτοχώρι), Σοφικού (Σοφικό).
2. Δημοτική Ενότητα Μεταξάδων: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Μεταξάδων (Μεταξάδες, Αβδέλλα), Αλεποχωρίου (Αλεποχώρι, Πολιά), Ασπρονερίου (Ασπρονέρι, Γιατράδες), Βρυσικών (Βρυσικά, Σαύρα), Δόξης (Δόξα), Ελαφοχωρίου (Ελαφοχώρι, Βρύση, Χιονάδες), Λάδης (Λάδη), Παλιουρίου (Παλιούρι),
ΤΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
Τα Διδυμότειχο είναι κωμόπολη, Δημοτική Ενότητα και Κοινότητα του Δήμου Διδυμοτείχου, της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με πληθυσμό 8.681 κατοίκους. Ως Δημοτική Ενότητα έχει πληθυσμό 16.060 κατοίκους.
Βρίσκεται σε απόσταση 85 χλμ. από την Αλεξανδρούπολη και 2 χλμ. από τα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία. Σύμφωνα με μια θεωρία, το όνομά της η κωμόπολη το πήρε από τα διπλά τείχη του Κάστρου (που ονομάζεται και Καλέ), ενώ σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, το όνομα οφείλεται στις δύο αντικριστές οχυρωμένες πόλεις (οι δύο οχυρώσεις, η μία στο σημερινό Καλέ και η άλλη στον απέναντι λόφο, της Αγίας Πέτρας, που τον 3ο αιώνα μ.Χ. εξυπηρετούσαν τους Ρωμαίους, οι οποίοι αντιμετώπιζαν βαρβαρικές επιδρομές).
Παλαιότερα η Ρωμαϊκή πόλη Πλωτινόπολη βρισκόταν στον λόφο της Αγίας Πέτρας, όπου τα τελευταία χρόνια γίνονται αρχαιολογικές ανασκαφές και προσπάθεια ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου.
Σώζονται ακόμα τα δεσμωτήρια, όπου είχε φυλακιστεί ο βασιλιάς της Σουηδίας Κάρολος ΙΒ’ το 1713 από τους Οθωμανούς. Το Τέμενος Βαγιαζήτ (Μεχμέτ Α’) στην πλατεία της κωμόπολης, θεωρείται ένα από τα πιο μεγαλόπρεπα Οθωμανικά τεμένη στην Ευρώπη και εγκαινιάστηκε το 1420.
ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΚΑΣΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ
Ο Ιστορικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου Καστροπολιτες Γνώση και Δράση, ιδρύθηκε το έτος 2014 από ανθρώπους οι οποίοι πίστεψαν και στηρίχτηκαν στις αξίες του εθελοντισμού με στόχο την ανάδειξη, ανάπτυξη και δημιουργία στην πόλη τους. Σκοπός του Συλλόγου είναι η ανάδειξη, διατήρηση, διαφύλαξη και συνέχιση της πολιτιστικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της περιοχής του Διδυμοτείχου. Η επίτευξη όλων των ευγενών επιδιώξεων του Συλλόγου πραγματοποείται με την μελέτη και απόκτηση γνώσης από τα Μέλη του Συλλόγου για την ιστορία του ιστορικού τόπου τους και την διαάδοσή τους με δραστηριότητες και πρωτοβουλίες.
ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
Ο Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Διδυμοτείχου ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ είναι ένας δραστήριος Σύλλογος της πόλης του Διδυμοτείχου, με πλούσια πολιτιστική και λαογραφική δράση.
Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 2010 στο Διδυμότειχο, από μία ομάδα νέων κυρίως ανθρώπων, έχοντας ως απώτερο σκοπό τη διατήρηση της παράδοσης του τόπου τους, τη διάδοση των ηθών, των εθίμων και των χορών της περιοχής σε όλη την Ελλάδα και τη διάσωση των παραδοσιακών φορεσιών και της παραδοσιακής μουσικής της Θράκης.
ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ – ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ – ΜΟΥΣΕΙΑ
ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΚΑΙ Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
Μετά τον 7ο αιώνα η Πλωτινούπολη εγκαταλείφθηκε και η Βυζαντινή πόλη αναπτύχθηκε στο λόφο του Καλέ (Κάστρο). Κατά τη Βυζαντινή περίοδο το Διδυμότειχο και το Κάστρο είχαν σημαντική γεωστρατηγική θέση και μετά το 1261 γίνεται από τις σημαντικότερες πόλεις της Θράκης. Είναι η γενέτειρα του Ιωάννη Γ΄ του Βατάτζη και του Ιωάννη Ε΄ του Παλαιολόγου και έδρα των αυτοκρατόρων Ιωάννη του Γ΄ Παλαιολόγου και του Ιωάννη του Στ΄ Καντακουζηνού στους εμφύλιους πολέμους το πρώτο μισό του 14ου αιώνα. Η σημερινή Αρμένικη εκκλησία, χτισμένη το διάστημα 1815-1831 και αποκαλούμενη στην Αρμένικη γλώσσα ως Σουρπ Κεβόρκ (ή γνωστή ως η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου), είναι κτισμένη πάνω στο Βυζαντινό ναό του Αγ. Γεωργίου του Παλαιοκαστρίτη, όπου το 1341 στέφθηκε αυτοκράτορας ο Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός. Στο Κάστρο διατηρούνται σήμερα 24 πύργοι και μεταβυζαντινοί ναοί. Σε κάποιος πύργους υπάρχουν μονογράμματα Βυζαντινών αυτοκρατόρων και αξιωματούχων, όπως του Μιχαήλ Δούκα Γλαβά Ταρχανειώτη. Μέσα στο κάστρο υπάρχουν διασκορπισμένες λαξευμένες σπηλιές οι οποίες χρησιμοποιούνταν ως τμήματα κατοικιών. Κατά την Οθωμανική αυτοκρατορία μέσα στο κάστρο διέμενε η Χριστιανική κοινότητα (Έλληνες στην πλειοψηφία, Βούλγαροι και Αρμένιοι), ενώ η Μουσουλμανική κοινότητα κατοικούσε στην Κάτω πόλη, έξω από το κάστρο.
Ο Ναός Σωτήρος Χριστού κτίσθηκε το έτος 1846 πάνω σε προγενέστερο κτίσμα, αυτό της Βυζαντινής μονής του Σωτήρος Χριστού. Είναι τρίκλιτος με διπλή κιονοστοιχία από λίθινους κίονες. Το καμπαναριό είναι κτισμένο επί Βυζαντινού πύργου και ανεγέρθηκε το 1873. Στον ναό φυλάσσονται δύο σημαντικές Βυζαντινές εικόνες του 13ου και του 14ου αιώνα. Μια αμφιπρόσωπη εικόνα (1300-1350) στην οποία απεικονίζονται η Σταύρωση και η Βρεφοκρατούσα Θεοτόκος η επονομαζόμενη Διδυμοτειχίτισσα και η οποία αποτελεί δώρο του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Γ΄ Παλαιολόγου. Η δεύτερη εικόνα είναι η δεσποτική του Σωτήρος Χριστού (αρχές του 1200), και αυτή αμφιπρόσωπη. Στην πίσω πλευρά σώζονται τμήματα από την παράσταση της αποκαθήλωσης. Λιτανεύεται κατά τη γιορτή της Πεντηκοστής, στο Καλέ-Παναΐρ, σύμφωνα με παλαιά Βυζαντινή παράδοση. Και οι δύο εικόνες φυλάσσονται σήμερα, ύστερα από την πρόσφατη συντήρησή τους, στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητροπόλεως Διδυμοτείχου.
Στην φωτογραφία τμήμα του Βυζαντινού Κάστρου του Διδυμοτείχου και ο ορθόδοξος ναός του Σωτήρος Χριστού.
ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
Το Βυζαντινό Μουσείο Διδυμοτείχου στεγάζεται σε ένα νέο κτίριο 2.470 τ.μ. με ισόγειο, υπόγειο και όροφο, όπου αναπτύσσονται, εκτός από τον εκθεσιακό χώρο (400 τ.μ.), αποθήκες, εργαστήρια, αναψυκτήριο, αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων και περιοδικών εκθέσεων.
Το οικόπεδο έκτασης 5500 τ.μ. αποτελεί δωρεά του Δήμου Διδυμοτείχου, για την δημιουργία και στέγαση του Μουσείου.Το κτίριο του Μουσείου αποπερατώθηκε το 2010.
Το Μουσείο παρουσιάζει την ιστορία του Διδυμοτείχου σε μια παράλληλη αφήγηση ξεκινώντας από τον 2ο αι. μ.Χ., όταν ιδρύθηκε στον λόφο της Αγίας Πέτρας η Πλωτινόπολη από τον αυτοκράτορα Τραϊανό. Οι επισκέπτες θα γνωρίσουν πως το Διδυμότειχο ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις του Βυζαντίου και αποτέλεσε σε διάφορες περιόδους διοικητική και στρατιωτική βάση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Έγινε πρωτεύουσα του Βυζαντίου τρεις φορές και είναι το μέρος όπου διάλεξε να στεφθεί αυτοκράτορας ο Ιωάννης Καντακουζηνός διαδεχόμενος τον Ανδρόνικο Γ ‘.
Πληροφορίες από τον επίσημο ιστότοπο του Δήμου Διδυμοτείχου.
ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
Το Εκκλησιαστικό Μουσείο στεγάζεται στο υπόγειο του Ιερού Ναού Παναγίας της Ελευθερώτριας. Διαθέτει μια αξιόλογη συλλογή εικόνων και άλλων ιερών αντικειμένων, σκευών, αμφίων κ.α.. Το μεγάλο μέρος του κατέχουν εικόνες από το τέλους του Βυζαντίου μέχρι και τον 20ο αιώνα και οι οποίες μπορούν να αποδοθούν σε ποικίλες Σχολές.
Κάποια από τα εκθέματα είναι σπάνια και μεγάλης αξίας.
ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
Στην παρακάτω φωτογραφία εμφαίνονται δύο αντιπροσωπευτικά δείγματα εικόνων (εκθέματα) από τον εσωτερικό χώρο του Εκκλησιαστικού Μουσείου Διδυμοτείχου. Κάποια από αυτά τα αξιόλογα εκθέματα, είναι σπάνιας και ανεκτίμητης αξίας.
Φωτογραφία από τον επίσημο ιστότοπο του Δήμου Διδυμοτείχου.
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Ο Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Αθανασίου χρονολογείται από το 1834 και κτίστηκε στη θέση Bυζαντινού ναού. Βρίσκεται μέσα στο κάστρο, δίπλα στο Mητροπολιτικό μέγαρο και σε μικρή απόσταση από το Bυζαντινό τείχος. Είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα και εντός του ναού υπάρχει περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1835. Δίπλα στη βόρεια πλευρά του ναού, σώζονται κτιριακά κατάλοιπα σημαντικού μοναστηριακού συγκροτήματος που περιλαμβάνουν ένα επίμηκες ταφικό παρεκκλήσι, μια στενή αυλή και δύο δεξαμενές. Θεωρείται πως κτίσθηκε επί της Bυζαντινής μονής της Παναγίας Οδηγήτριας. Ο τόπος αυτός αποτέλεσε σημείο μαρτυρίου του οσιομάρτυρος αγίου Ιακώβου το 1519 αλλά και του οσιομάρτυρος αγίου Παρθενίου, ο οποίος αφού έζησε οσιακά στην Ικαρία και την Πάτμο, ευρισκόμενος ως πνευματικός στο Διδυμότειχο τυφεκίσθηκε στην είσοδο του Μητροπολιτικού Ναού, από Οθωμανό στις 5 Μαρτίου 1805.
Ο ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΙΤΗ
Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Παλαιοκαστρίτη, όπου έγινε η στέψη του αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνού στις 26 Οκτωβρίου 1341 (σήμερα Αρμένικη εκκλησία Σουρπ Κεβόρκ).
ΠΕΝΤΑΖΩΝΟ “Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ”
Ο πύργος βρίσκεται στα νερά του Ερυθροποτάμου, όπου υπάρχουν ερείπια ενός τείχους κατά μήκος και παράλληλα με τις όχθες του ποταμού, ο οποίος τον συνέδεε με παρόμοιο πύργο που πιθανώς χρησίμευε στην άντληση νερού, ενώ ένα άλλο τοιχείο τον συνέδεε με την απότομη βραχώδη πλαγιά του λόφου του Κάστρου. Έτσι δημιουργήθηκε ένα κλειστό ισχυρό φρούριο για την προστασία των υδάτινων πόρων, ζωτικής σημασίας για την άμυνα του κάστρου. Ο τρόπος ύδρευσης του κάστρου δεν γινόταν αντιληπτός από τους πολιορκητές. Οι πολιορκημένοι είχαν πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του νερού περνώντας μέσα από τις πύλες του κάστρου και κατεβαίνοντας σκάλες που ξεκινούσαν από τα τείχη του κάστρου και οδηγούσαν σ’ αυτές.
Η μελέτη του μνημείου καταδεικνύει την αειφόρο διαχείριση του νερού στο Βυζαντινό Διδυμότειχο και ειδικότερα:
• Την σημασία του κάθε υδάτινου πόρου και της κατασκευής διαφόρων υποδομών για την άντληση και συλλογή υδάτων
• Την προστασία των υδάτινων πόρων και των υποδομών εφοδιασμού και παροχής νερού
• Την υψηλή υδραυλική τεχνολογία και αρχιτεκτονική της εποχής
ΑΛΛΑ ΑΞΙΟΘΕΤΑΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
Η Πύλη Αγοράς (κεντρική πύλη του κάστρου) • ο Πύργος της Βασιλοπούλας • η Πύλη της Γέφυρας • Ταραπχανές Πύργος (Πυλίδα) • το προσκήνυμα του Αγίου Δημητρίου • το Βυζαντινό Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου (σήμερα Κέντρο Πολιτισμού και Κοινωνικής Διακονίας όπου φιλοξενούνται η Σχολή Βυζαντινής Μουσικής και η Χορωδία Παραδοσιακής Μουσικής. Εντός του κτιρίου διαμορφώθηκε Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου για την ενθύμιση του Βυζαντινού ναού) • ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (ανοικοδομήθηκε το έτος 1843, στη θέση παλαιότερου ναού, σύμφωνα με επιγραφές στο ναό και αρχειακές μαρτυρίες, στα χρόνια του Μητροπολίτη Διδυμοτείχου Βησσαρίωνος) • To Κάστρο του Πυθίου είναι ένα σημαντικό έργο στρατιωτικής αρχιτεκτονικής Βυζαντινής περιόδου 15 χλμ. βορειοανατολικά από το Διδυμότειχο (βρίσκεται βορειανατολικά του ομώνυμου χωριού Πυθίου), το κάστρο ιδρύθηκε την περίοδο 1330-1340 από τον Ιωάννη ΣΤ’ Καντακουζηνό (1341-1355) • Αγιάσματα και Κρήνες (το Διδυμότειχο είχε πολλές και κομψές κρήνες, από αυτές σώζεται μια στην οδό Αφροδισιάδος. Οι κρήνες συχνά βρίσκονταν δίπλα σε χριστιανικά αγιάσματα, όπως στο χριστιανικό αγίασμα της Αγίας Φωτεινής για το οποίο υπάρχουν πλέον μόνο πληροφορίες από διηγήσεις. Ακόμη ένα αγίασμα που διατηρείται έως σήμερα είναι αυτό στο παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίνας, στα βορειοδυτικά του βράχου του ιστορικού Καλέ. Γνωστό είναι και το αγίασμα του Αγίου Βλασίου. Κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Βλασίου, βρέθηκαν ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού) • ο Βυζαντινός ναός της Αγίας Αικατερίνης του 14ου αιώνα – εποχής των Παλαιολόγων (φωτογραφία).
ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ
Οι Οθωμανοί κατέλαβαν την κωμόπολη το 1361 και το Διδυμότειχο έγινε η πρώτη πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Στην κωμόπολη ο σουλτάνος Μουράτ Α’ έκτισε τα ανάκτορα, ενώ στον Πύργο Ταραπχανέ, στο Κάστρο βρισκόταν ο αυτοκρατορικός θησαυρός.
Στην κωμόπολη υπήρχαν πολλά τεμένη και ιεροσπουδαστήρια τα περισσότερα από τα οποία κατεδαφίστηκαν τον 20ο αιώνα. Στην κωμόπολη υπήρχε επίδραση των ετερόδοξων μουσουλμανικών κινημάτων και ιδιαίτερα των μπεκτασίδων όπου βρισκόντουσαν στην Θράκη και σε αυτό οφείλεται η ίδρυση των πολλών τεμένων (ως αντίδραση του ορθόδοξου σουνιτισμού).
Η ανέγερση του Τέμενους Βαγιαζήτ (Μεχμέτ Α΄), έγινε κατά παραγγελία του σουλτάνου Μεχμέτ, γιου του Βαγιαζήτ το 1367 και εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 1420.
Σύμφωνα με τον Οθωμανό περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή στην κωμόπολη υπήρχαν επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας τρία δημόσια και εβδομήντα ιδιωτικά λουτρά. Σήμερα σώζονται όλα τα δημόσια λουτρά τα οποία έχουν χαρακτηριστεί δείγματα εξαιρετικής Οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Τα Χαμάμ του Ούρτς Πασά, γνωστά ως τα Λουτρά των Ψιθύρων ή ως τα Λουτρά του Έρωτα, χρονολογούνται από το 1398 και είναι τα αρχαιότερα σωζόμενα Οθωμανικά λουτρά στην Ευρώπη.
Βορειότερα του Τεμένους Μεχμέτ Α΄ στην κεντρική πλατεία του Διδυμοτείχου βρίσκεται το χαμάμ Φεριντούν Αχμέντ Μπεγκ, το οποίο χρονολογείται από τον 1571.
Σε πολύ αποσπασματική μορφή σώζονται δίπλα στην παλαιά οδική γέφυρα τα Λουτρά της Γέφυρας.
Η Πυροστιά είναι το Μαυσωλείο του Ορούτς Πασά (τουρμπές), ο τάφος του Ορούτς Πασά και βρίσκεται πίσω από το σημερινό Δημαρχείο του Διδυμοτείχου. Ο Ορούτς Πασάς ήταν στρατηγός του Οθωμανικού στρατού και είναι ο ιδρυτής των ομώνυμων Λουτρών των Ψιθύρων. Στη φωτογραφία το Χαμάμ του Ορούτς Πασά ή Λουτρά των Ψιθύρων.
ΟΙ ΜΕΤΑΞΑΔΕΣ
Οι Μεταξάδες είναι πεδινός οικισμός, Κοινότητα και Δημοτική Ενότητα του Δήμου Διδυμοτείχου, της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και θράκης, με πληθυσμό 687 κατοίκους.
Έχουν χαρακτηριστεί με Προεδρικό Διάταγμα ως Παραδοσιακός Οικισμός και με απόφαση της Νομαρχίας Έβρου, ως οικισμός με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά.
Βρίσκονται βόρεια του Ερυθροπόταμου που καταλήγει στον ποταμό Έβρο. Πρόκειται για γραφικό και επιβλητικό χωριό της Θράκης, 28 χλμ. δυτικά του Διδυμοτείχου και 3 χλμ. ανατολικά της μεθοριακής γραμμής με τη Βουλγαρία. Το χωριό, μαζί με την Αβδέλλα αποτελούν τη Δημοτική Κοινότητα Μεταξάδων με συνολικό πληθυσμό 707 κατοίκους. Ως Δημοτική Ενότητα Μεταξάδων περιλαμβάνει 8 τοπικές Κοινότητες με 13 συστατικούς οικισμούς και έχει συνολικό πληθυσμό 3.763 κατοίκους.
Ονομασία: Το όνομα του οικισμού προέρχεται από την ενασχόληση των κατοίκων του με τη σηροτροφία (μέχρι το 1921). Το χωριό φέρει επίσης την ονομασία Τουκμάκι που είναι Tουρκικής προέλευσης και σημαίνει Σφυροχώρι. Οι κάτοικοί του φημίζονται για τις οικοδομικές τους ικανότητες και την σμίλευση της πέτρας με το τοκμάκ, το σφυρί, εξού και το όνομα.
Αξιοθέατα: Από το 1997, το παλιό κτίριο του Κουκουλόσπιτου μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο, έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, διότι διατηρεί χαρακτηριστικά, τυπολογικά, μορφολογικά και κατασκευαστικά στοιχεία κατοικίας, αλλά και επαγγελματοβιομηχανικών κτιρίων της περιοχής (κουκουλόσπιτα) και είναι σημαντικό για τη μελέτη της αρχιτεκτονικής.
Αξιοθέατο θεωρείται επίσης και η μεταβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που έχει κτιστεί το 1695. Αποτελεί έναν από τους τρεις μεταβυζαντινούς ναούς της περιοχής, από τους οποίους οι άλλοι δύο είναι ο Ναός Αγίου Αθανασίου, που βρίσκεται στο Αλεποχώρι και ο Ναός Αγίου Παντελεήμονος στο Παλιούρι.
Ο ΕΡΥΘΡΟΠΟΤΑΜΟΣ
Ο Ερυθροπόταμος, ο οποίος αποτελεί παραπόταμο του ποταμού Έβρου, πηγάζει από την ανατολική Ροδόπη, και συγκεκριμένα από το όρος Σάπκα, ανάμεσα στις Περιφερειακές Ενότητες Έβρου και Ροδόπης κοντά στο Μέγα Δέρειο. Έπειτα ο ποταμός, περνά τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα, εντός της επαρχίας Χασκόβου κοντά στο Γκόρνο Λούκοβο. Εν συνεχεία, στο Βουλγαρικό έδαφος, περνά δίπλα από την Ελληνοβουλγαρική μεθόριο για κάποια χιλιόμετρα και στη συνέχεια εισέρχεται στην Ελλάδα στο ύψος των οικισμών Σκιβ Κλαντένετς και Αλεποχωρίου, περνά από τους οικισμούς Λάδη, Μάνη και Κουφόβουνο, και καταλήγει στον ποταμό Έβρο, νότια του Διδυμότειχου.
Ο ΔΗΜΟΣ ΣΟΥΦΛΙΟΥ
Ο Δήμος Σουφλίου έχει έκταση 1325,7 τ. χλμ. και πληθυσμό 11.709 κατοίκους. Έδρα του Δήμου είναι το Σουφλί. Δήμαρχος του Δήμου Σουφλίου είναι ο κ. Παναγιώτης Καλακίκος.
Ο Δήμος Σουφλίου διαιρείται σε 3 Δημοτικές Ενότητες, τις εξής: Σουφλίου, Ορφέα και Τυχερού, οι οποίες συνολικά περιλαμβάνουν17 τοπικές Κοινότητες, που αποτελούνται από 32 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας). Αναλυτικά:
1. Δημοτική Ενότητα Σουφλίου: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Σουφλίου (Γιαννούλη, Σιδηρώ, Σουφλί), Δαδιάς (Δαδιά, Κοτρωνιά, Μονή Δαδιάς), Κορνοφωλεάς (Κορνοφωλιά, Μονή Κορνοφωλιάς), Λαγυνών (Λαγυνά), Λυκόφωτος (Λυκόφως),
2. Δημοτική Ενότητα Ορφέα: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Μικρού Δερείου (Γέρικο, Δωρικό, Μέγα Δέρειο, Μικρό Δέρειο, Πετρόλοφος, Ρούσσα, Σιδηροχώρι), Αμορίου (Αμόριο), Κυριακής (Κυριακή), Λαβάρων (Λάβαρα), Μάνδρας (Μάνδρα), Μαυροκκλησίου (Κόρυμβος, Μαυροκκλήσι), Πρωτοκκλησίου (Αγριάνη, Πρωτοκκλήσι).
3. Δημοτική Ενότητα Τυχερού: Περιλαμβάνει τις τοπικές Κοινότητες Τυχερού (Τυχερό), Λευκίμμης (Λευκίμμη), Λύρας (Λύρα), Προβατώνος (Θυμαριά, Προβατώνας, Ταύρη), Φυλακτού (Φυλακτό).
Η Φιλαρμονική του Δήμου Σουφλίου.
ΤΟ ΣΟΥΦΛΙ
Το Σουφλί είναι κωμόπολη, Δημοτική Ενότητα και έδρα του Δήμου Σουφλίου, της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με πληθυσμό 3.837 κατοίκους.
Βρίσκεται 67 χλμ. βορειοανατολικά της Αλεξανδρούπολης και 47 χλμ. νοτιοδυτικά της Ορεστιάδας. Απλώνεται στην ανατολική πλευρά του λόφου του Προφήτη Ηλία, ενός από τα τελευταία υψώματα της οροσειράς της Ροδόπης, σε υψόμετρο 60 μ.. Το κέντρο της πόλης βρίσκεται σε απόσταση 500 μ. από τον ποταμό Έβρο.
Σηροτροφία: Το Σουφλί είναι κυρίως γνωστό για τη βιομηχανία του μεταξιού, που αναπτύχθηκε εκεί, από τα μέσα του 19ου αιώνα. Μέχρι τις αρχές του 1980 πολλοί κάτοικοι ασχολούνταν συστηματικά με τη σηροτροφία, ωστόσο διάφοροι παράγοντες οδήγησαν σταδιακά στην παρακμή της πόλης. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες για να επανέλθει η πόλη σταδιακά εκεί οπού ήταν στο παρελθόν και έτσι σήμερα, δραστηριοποιούνται περίπου 65 σηροτρόφοι και λίγες οικοτεχνίες και εργοστάσια, που κρατάνε ψηλά την παράδοση του Σουφλίου και χαρίζουν στους επισκέπτες όμορφα προϊόντα από την περιοχή.
Ιστορία: Αρχαιολογικά ευρήματα πιστοποιούν ότι η περιοχή κατοικούνταν κατά την διάρκεια της Ελληνιστικής περιόδου. Σύμφωνα με τον Τούρκο περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή, που αναφέρεται σε αυτό το 1667 με το όνομα Σοφουλού (Sofulu), το Σουφλί ήταν ένα κεφαλοχώρι απαλλαγμένο από τους φόρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οικονομία: Η άνθηση του Σουφλίου άρχισε τον 19ο αιώνα, οπότε και εξελίχθηκε σε ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο. Η δημιουργία του σιδηροδρομικού σταθμού το 1872, συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική του ανάπτυξη. Ο πληθυσμός του αυξανόταν εντυπωσιακά και ενώ το 1877 είχε γύρω στους 4.680 κατοίκους, το 1908 έφτασε τους 12.000-13.000 κατοίκους. Το Σουφλί γίνεται γνωστό κυρίως για το μετάξι. Δημιουργούνται εργοστάσια μεταξουργίας όπως, των Αζαρία και Πάπο (1908), των Τζίβρε (1920), του Π. Χατζησάββα, του Τσιακίρη (1954) και το κρατικό εργοστάσιο. Ωστόσο η σηροτροφία και η μεταξουργία δεν είναι η μόνη ασχολία των κατοίκων, καθώς ανάπτυξη έχουν παρουσιάσει η αμπελουργία και η οινοποιία, η καροποιία και η σιδηρουργία.
ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΣΟΥΦΛΙ
Το μουσείο μετάξης στο Σουφλί παρουσιάζει όλες τις φάσεις και τα στάδια από την προβιομηχανική διαδικασία της εκτροφής των μεταξοσκωλήκων (σηροτροφία) και της επεξεργασίας του μεταξιού (μεταξουργία), μέσα στο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο που ανέδειξε την περιοχή ως σημαντικό μεταξοπαραγωγικό κέντρο της Ελλάδας (τέλη19ου – μέσα 20ού αι.). Το μουσείο στεγάζεται στο αρχοντικό Κουρτίδη (1883) και έχει όλα τα τυπικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των αστικών αρχοντόσπιτων της περιοχής.
ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΔΑΔΙΑΣ – ΛΕΥΚΙΜΗΣ – ΣΟΥΦΛΙΟΥ
Το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου, είναι ένα συγκρότημα χαμηλών βουνών, με δάση, ξέφωτα και βραχώδεις σχηματισμούς, που εκτείνεται ανάμεσα στα χωριά Δαδιά, Γιαννούλη, Κοτρωνιά και Λευκίμη και το οποίο καταλαμβάνει έκταση 428.000 στρεμμάτων.
Η προσέγγιση του Πάρκου γίνεται από την Αλεξανδρούπολη προς το χωριό Δαδιά, όπου λειτουργεί Κέντρο Πληροφόρησης, ξενώνας και αναψυκτήριο. Υπάρχει δρόμος για τον οικισμό Κοτρωνιά, μέσα από δάση και ξέφωτα, όπου ο επισκέπτης μπορεί να φωτογραφήσει τα τοπία, τα πουλιά και τα λουλούδια της περιοχής. Πιο βόρεια βρίσκεται το χωριό Σιδηρώ. Επίσης, υπάρχει δρόμος προς το Πρωτοκκλήσι και, από εκεί, διαδρομή προς Κυριακή και Μικρό Δέρειο. Μέσα από ωραία τοπία, δάση και μεγάλη ποικιλία φυτών, διέρχεται δρόμος προς το Μέγα Δέρειο. Στη διαδρομή συναντάται ο σπάνιος Σφένδαμος ο ταταρικός (Acer tataricum), καθώς και η σπάνια Αγριαχλαδιά (Pyrus elaeagrifolia).
Από το Μέγα Δέρειο ο δρόμος συνεχίζει ανηφορικά και φτάνει ανάμεσα στις κορυφές Σίλο (1.065 μ.) και Σάπκα (1.044 μ.). Εκεί συναντάται η σπάνια Ανατολική οξιά (Fagus orientalis), με τα μεγάλα φύλλα, καθώς και υβρίδια με την Κοινή οξιά, που έχουν φύλλα μικρότερα (Fagus X moesiaca). Στη διαδρομή υπάρχουν πολλά και όμορφα αγριολούλουδα, όπως το Φασκόμηλο (Salvia officinalis), το Hypericum athoum, κ.α..
Φωτ.: Π. Μπαμπάκας, Αρχείο: Φ.Δ.Ε.Π. Δάσους Δαδιάς, Λευκίμης Σουφλίου.
ΤΑ ΛΑΒΑΡΑ
Τα Λάβαρα είναι χωριό και τοπική Κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Ορφέα του Δήμου Σουφλίου, της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και θράκης, με πληθυσμό 1.093 κατοίκους. Το 17ο αιώνα ήταν κεφαλοχώρι του οποίου οι κάτοικοι απολάμβαναν απαλλαγή από φόρους. Την εποχή εκείνη ονομαζόταν Σαλτίκιοϊ, που σημαίνει χωριό όπου κατασκευάζονται τα σάλια, πλατιές βάρκες με επίπεδη καρίνα, με τις οποίες γίνονταν η μεταφορά των προϊόντων στον ποταμό Έβρο.
H Ελληνική Επανάσταση του 1821: Οι κάτοικοι των Λαβάρων συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 με επαναστατικό κίνημα των κατοίκων του χωριού Σαλτίκιοϊ, όπως ονομάζονταν την εποχή εκείνη, στο χρονικό διάστημα Απριλίου-Μαΐου 1821, όταν οι κάτοικοί του εξουδετέρωσαν Τουρκική στρατιωτική δύναμη στη θέση «Κουρί». Δεν διασώζονται γραπτές πηγές για τη συγκεκριμένη επαναστατική ενέργεια. Η παράδοση αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια της διήμερης μάχης οι γυναίκες των Λαβάρων ανεφοδίαζαν με τρόφιμα και πυρομαχικά τους 300 και πλέον ένοπλους συμπατριώτες τους, διανύοντας 10 χλμ. δασωμένης περιοχής.
Στην τοποθεσία της μάχης εντοπίζονταν μέχρι πριν λίγα χρόνια σκελετοί και κομμάτια από σπασμένα όπλα της εποχής. Επειδή οι επαναστατημένοι κάτοικοι του χωριού αυτού ύψωσαν σημαία γαλάζια με μαύρο σταυρό, για το λόγο αυτό το 1920, η επιτροπή τοπωνυμίων, έδωσε στο χωριό αυτό το όνομα Λάβαρα.
Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου: Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης στη θυσία των συμπατριωτών τους, οι κάτοικοι του χωριού αποφάσισαν να ανεγείρουν εκκλησία, η οποία αποπερατώθηκε το 1834 και τιμάται στο όνομα του Αγίου Αθανασίου, επειδή την ημέρα της γιορτής του (2 Μαΐου) έγινε η μεγάλη μάχη.
Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου είναι ξυλόστεγη βασιλική. Επάνω από την κεντρική είσοδο είναι η δυσανάγνωστη με Βυζαντινά γράμματα η παρακάτω επιγραφή:
ΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ
ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
ΣΑΛΤΙΚΙΟΪ ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ
ΜΕ ΤΟΥ ΠΑΝΙΕΡΟΤΑΤΟΥ ΜΗΤ/ΤΟΥ ΔΙΔΥΜΟ
ΤΕΙΧΟΥ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΔΕ ΚΑΙ
ΔΑΠΑΝΗΣ ΤΩΝ ΤΕ ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΗΔΩΝ ΚΑΙ
ΠΑΝΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ
ΤΗΣ ΑΥΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
ΕΙΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ ΑΥΤΩΝ ΕΝ ΕΤΕΙ 1834
ΚΑΙ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 24 ΠΑΣΧΑΛΗ ΚΑΛΦΑ
Προσωπικότητες: Από τα Λάβαρα καταγόταν ο Βαγγέλης Ματσιάνης, ξακουστός οπλαρχηγός της Θράκης κατά το 19ο αιώνα.
Γεγονότα: Το 2006 η περιοχή χτυπήθηκε από σοβαρές πλημμύρες, που προκλήθηκαν εξαιτίας μεγάλης καθόδου υδάτινων όγκων από τη Βουλγαρία.
Ο ΔΗΜΟΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Ο Δήμος Σαμοθράκης έχει έκταση 178 τ. χλμ. και πληθυσμό 2.596 κατοίκους. Έδρα του Δήμου είναι η Σαμοθράκη. Δήμαρχος του Δήμου Σαμοθράκης είναι ο κ. Αθανάσιος Βίτσας.
Ο Δήμος Σαμοθράκης περιλαμβάνει 15 οικισμούς, τους εξής: Σαμοθράκη ή Χώρα (έδρα του Δήμου), Καμαριώτισσα (επίνειο), Λάκκωμα, Αλώνια, Προφήτης Ηλίας, Θέρμα, Ανω Μεριά, Παλαιόπολη, Ξηροπόταμος, Κάτω Καρυώτες, Ανω Καρυώτες, Δάφνες, Κατσαμπάς, Μακρυλιές και Ποταμιά.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Το σημερινό όνομα του νησιού προέρχεται από το αρχαιοελληνικό Σάμος, που σημαίνει ύψος κοντά στο γιαλό και ήταν μία από τις ονομασίες της κατά την αρχαιότητα, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο.
Το όνομα του νησιού είναι ευρύτατα γνωστό λόγω του αγάλματος της φτερωτής Θεάς Νίκης (Νίκη της Σαμοθράκης), που βρίσκεται σήμερα στο Λούβρο των Παρισίων και χρονολογείται από το 220-190 π.Χ.. Εικάζεται ότι το άγαλμα ήταν ανάθημα των Ροδίων στους Μεγάλους Θεούς για κάποια θαλάσσια νίκη και ανακαλύφθηκε τεμαχισμένο σε 118 κομμάτια, διάσπαρτα στην περιοχή του ιερού τους, το 1863 από τον Γάλλο αρχαιολόγο Charles Champoiseau.
Η Σαμοθράκη κατοικούνταν από τα προϊστορικά χρόνια, όταν γεννήθηκε η μυστηριακή θρησκεία των Καβείρων, που καθιέρωσε το νησί ως ένα από τα μεγαλύτερα θρησκευτικά κέντρα της αρχαιότητας. Αργότερα, κατά τον 7ο αιώνα, ήρθαν στο νησί οι πρώτοι Έλληνες, αιολικής καταγωγής. Η σημερινή Παλαιόπολη, αποτελούσε κατά την αρχαιότητα το σημαντικότερο κέντρο του νησιού, το οποίο κυβερνιόταν από «βασιλέα», λάτρευε ως προστάτιδα την Αθηνά και έκοβε δικό του αργυρό νόμισμα. Στη συνέχεια η Σαμοθράκη πέρασε στην εξουσία των Μακεδόνων και των Ρωμαίων. Ο Περσέας, ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας, επέλεξε το νησί ως τελευταίο καταφύγιό του, πριν πέσει στα χέρια των Ρωμαίων. Κατά το Μεσαίωνα, στα πλαίσια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, το νησί αποτελούσε τόπο εξορίας, και δεχόταν συχνά επιδρομές ξένων, Σλάβων, Σαρακηνών ή άλλων πειρατών. Για προστασία από τις επιθέσεις χτίστηκε το κάστρο της Χώρας, καθώς και οι πύργοι-βίγλες στην Παλαιόπολη και τον Φονιά.
Στην εποχή της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης και στα νεότερα χρόνια η Σαμοθράκη γνώρισε σοβαρές δοκιμασίες: την κυριαρχία από τους Γενουάτες Gattilusi το 1430 και την κατάκτηση από τους Τούρκους το 1479. Ιδιαίτερα η τελευταία κατάκτηση οδήγησε σε δραματική μείωση του πληθυσμού, που τον 17ο αιώνα περιοριζόταν στους 800 μόλις κατοίκους. Την ανοδική πορεία του επόμενου αιώνα ακολούθησε η επανάσταση του 1821, όταν οι Τούρκοι έσφαξαν το μεγάλο μέρος των εξεγερμένων κατοίκων. Όμως το νησί κατάφερε να αναγεννηθεί οικονομικά και πληθυσμιακά και το 1912 ενώθηκε με την Ελλάδα. Μετά τη δοκιμασία του Β’ Παγκοσμίου πολέμου ακολούθησε η αιμορραγία της μετανάστευσης. Τελικά όμως η Σαμοθράκη για άλλη μια φορά ορθοπόδησε και σήμερα αριθμεί περίπου 2500 κατοίκους. (με πληροφορίες από τον ιστότοπο του Δήμου Σαμοθράκης).
Στην εικόνα το Ιερό των Μεγάλων Θεών (Βικιπαίδεια).
Η ΘΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΡΣΙΝΟΗΣ Β’
Η Θόλος της Αρσινόης Β΄ βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη. Κατασκευάστηκε μεταξύ 288-270 π.Χ. και αποτελεί το μεγαλύτερο κυκλικό οικοδόμημα στην αρχαία Ελληνική αρχιτεκτονική.
Η Αρσινόη Β’, σύζυγος του Βασιλιά Λυσίμαχου, φέρεται ως αναθέτρια του κτιρίου σύμφωνα με αναθηματική επιγραφή που φέρει το όνομά της και σώζεται έως σήμερα στο επιστύλιο του κτιρίου. Η Θόλος με εξωτερική διάμετρο 20 μ., ύψος που ξεπερνούσε τα 12,65 μ. και πάχος θεμελίου 2,50 μ., βρίσκεται νότια του Ανακτόρου και δίπλα στην Ιερά οικία. Η θεμελίωση είναι κατασκευασμένη από πωρόλιθο, ενώ η ανωδομή από θασίτικο μάρμαρο.
Αποτελούνταν από δύο ορόφους, ένα κλειστό τύμπανο στο κάτω μέρος και ένα ψευδοπτερό από δωρικούς πεσσούς, οι οποίοι στήριζαν πλήρη δωρικό θριγκό στο πάνω μέρος. Η μνημειακή είσοδος βρισκόταν στο κάτω μέρος της νότιας πλευράς. Δεξιά της εισόδου, υπήρχαν δυο μικροί βωμοί και ένας τετράγωνος χώρος, με νερό, για τις σπονδές.
Η χρήση της Θόλου παραμένει ασαφής, ενδεχομένως ήταν χώρος θυσιών και επίσημων συγκεντρώσεων κατά τη διάρκεια της μεγάλης ετήσιας καλοκαιρινής γιορτής, ενώ υπάρχει πιθανότητα ότι μέσα στη Θόλο, λάβαινε χώρα η εισαγωγική Κορυβαντική τελετουργία της θρονώσεως που αναφέρεται από τον Πλάτωνα.
Στην εικόνα η εντυπωσιακή Θόλος της Αρσινόης Β’.
Η ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Η απερίγραπτη φυσική ομορφιά του νησιού της Σαμοθράκης, οφείλεται στην άγρια παρθένα φύση, με τα απότομα βουνά, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα, τα δάση με πλατάνια, πεύκα, καστανιές κέδρους και άλλα δέντρα, τις πηγές, τους καταρράκτες, τις μικρές λίμνες κατά μήκος των ρεμάτων στις πλαγιές του βουνού (οι ντόπιοι τις ονομάζουν βάθρες), καθώς και τις παραλίες. Τα πλατανοδάση κατεβαίνουν ως τις παραλίες της Σαμοθράκης και σχεδόν πολλά φτάνουν μέχρι τη θάλασσα.
Το νησί έχει ωοειδές σχήμα, με ακτογραμμή 59 χιλιομέτρων, εκ των οποίων περίπου τα 35 χλμ. αποτελούν παραλίες, οι περισσότερες από αυτές πετρώδεις. Η θαλάσσια περιοχή γύρω από τη Σαμοθράκη είναι μια από τις πλουσιότερες σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, όσον αφορά τη θαλάσσια και υποβρύχια ζωή που φιλοξενεί.
Στη φωτογραφία βάθρα (μικρή λίμνη σε ρέμα) στη Σαμοθράκη.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Το Ιερό των Μεγάλων Θεών, το Τέμενος, το Ιερό, η Θόλος της Αρσινόης Β’, το Πρόπυλο του Πτολεμαίου Β’, η Στοά, το Ανάκτορο, ο Ιερός Κύκλος, το μνημείο της φτερωτής Νίκης, το αρχαιολογικό μουσείο Σαμοθράκης, οι Πύργοι της Σαμοθράκης (Γκατιλούζι), το Στασίδι του Αποστόλου Παύλου και η Παναγία η Κρημνιώτισσα.
Στη φωτογραφία η Παναγία Κρημνιώτισσα που μπροστά φαίνεται μέρος της παραλίας της Παχιάς Αμμου.
ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΡΗΜΝΙΩΤΙΣΣΑ
Η εκκλησία Παναγία Κρημνιώτισσα κτίστηκε το 1887 και βρίσκεται πάνω από την παραλία της Παχιάς Άμμου, περίπου 30 χλμ. μακριά από την Χώρα της Σαμοθράκης. Πήρε το όνομά της από τον κρημνό ή αλλιώς γκρεμό, τον απότομο και άγριο βράχο, πάνω στον οποίο κτίστηκε.
ΣΤΑΣΙΔΙ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
Στη βόρεια πλευρά της Σαμοθράκης, στο 7ο χλμ. του δρόμου Καμαριώτισσας – Θερμών, μέσα σε κατάφυτο τοπίο, βρίσκεται το λεγόμενο «Στασίδι», ένα σύγχρονο μνημείο – προσκύνημα που κατασκευάσθηκε σε ανάμνηση του περάσματος του Αποστόλου Παύλου από το νησί.
Η Σαμοθράκη είναι το πρώτο Ευρωπαϊκό έδαφος που επισκέφθηκε ο Απόστολος Παύλος, το 49 μ.Χ., ερχόμενος από την Τρωάδα και πηγαίνοντας προς τη Μακεδονία, προκειμένου να ξεκινήσει την περιοδεία του στην Ευρώπη. Πιθανότατα έφθασε με πλοίο στο λιμάνι της Παλαιόπολης και, όπως αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων, έμεινε στο νησί για μία ημέρα και την επομένη πέρασε απέναντι, στην Καβάλα. Σε ανάμνηση αυτού του περάσματός του από τη Σαμοθράκη, η Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρούπολης, σε συνεργασία με τον Δήμο Σαμοθράκης, κατασκεύασαν το μνημείο, στην περιοχή όπου περπάτησε και διανυκτέρευσε ο Απόστολος Παύλος, έτσι ώστε να υπάρχει ένα σημείο αναφοράς στο νησί, για όσους θέλουν να ακολουθήσουν τα βήματά του, ξεκινώντας από εδώ. Η κατασκευή του μνημείου ξεκίνησε το 2007 και τα εγκαίνιά του έγιναν την Κυριακή του Θωμά, 4 Μαΐου 2008.
Πρόκειται για ένα λιτό περιστύλιο με ημικυκλικό σχήμα, κτισμένο από ξύλο και πέτρα, σύμφωνα με την αρχιτεκτονική παράδοση του νησιού. Διακοσμείται με τέσσερα μεγάλα ψηφιδωτά που απεικονίζουν παραστάσεις από την επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου στη Σαμοθράκη. Στο κέντρο του περιστυλίου υπάρχει το κείμενο από τις Πράξεις των Αποστόλων, που περιγράφει το γεγονός, μεταφρασμένο σε πολλές γλώσσες. Κάθε χρόνο στις 29 Ιουνίου, έχει καθιερωθεί να τιμάται η μνήμη του Αποστόλου Παύλου με αγρυπνία που τελείται στο Στασίδι το βράδυ της παραμονής.
Με πληροφορίες από τον ιστότοπο του Δήμου Σαμοθράκης.
Η ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ή ΧΩΡΑ
Η Σαμοθράκη ή Χώρα, είναι η πρωτεύουσα του νησιού της Σαμοθράκης. Η Χώρα είχε χτιστεί αμφιθεατρικά για να μπορούν όλοι οι κάτοικοι να βλέπουν τους εισβολείς. Βρίσκεται σε υψόμετρο 300 περίπου μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και απέχει από το λιμάνι 4 χιλιόμετρα.
Πληθυσμιακά, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό του νησιού με 653 κατοίκους. Στην Χώρα βρίσκονται πολλοί δημόσιοι φορείς όπως το Δημαρχείο, το κέντρο εξυπηρέτησης πολιτών (ΚΕΠ), καθώς επίσης και η τεχνική υπηρεσία του νησιού. Τέλος, λειτουργεί νηπιαγωγείο και παιδικός σταθμός.
Η Χώρα είναι χτισμένη στις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Σάος (Φεγγάρι), σε υψόμετρο 220 μ., ενώ απέχει 5 χλμ. από τις ακτές και το επίνειό της την Καμαριώτισσα. Στην άκρη του οικισμού της Χώρας, δεσπόζει το μεσαιωνικό κάστρο των Γκατελούζι, των Ενετών κυρίαρχων του νησιού τον 14ο αιώνα, που άφησαν οχυρωματικά έργα, γνωστά και ως Πύργοι των Γκατελούζι, σε διάφορα σημεία του νησιού.
Το κτίριο (φούρνος – κατοικία) Αντωνίου, έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, που διατηρεί την αρχική του λειτουργία (παραδοσιακή αρτοποιΐα) και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις μνήμες των κατοίκων του νησιού.
Η ΚΑΜΑΡΙΩΤΙΣΣΑ
Η Καμαριώτισσα είναι χωριό του Δήμου Σαμοθράκης, της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, στην Περιφέρεια Αν.ατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με πλυθησμό 1069 κατοίκους.
Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού, κοντά στο ακρωτήριο Μακρύβραχος σε υψόμ. 14 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ απέχει περίπου 5 χλμ. δυτικά από τη Χώρα, της οποίας αποτελεί το επίνειο.
Η Καμαριώτισσα οφείλει την ονομασία της στην εικόνα της Παναγίας από τις Καμάρες, η οποία φυλάσσεται στην ομώνυμη εκκλησία. Αποτελεί το μεγαλύτερο λιμάνι της Σαμοθράκης και παράλληλα τον κυριώτερο οδικό κόμβο για τις δύο πλευρές του νησιού.
Προγενέστερα, το λιμάνι της Παλαιόπολης, περίπου 6 χλμ. βόρειοανατολικά, θεωρούταν το πιο σημαντικό λιμάνι στο νησί, αλλά πάντα έπεφτε θύμα πειρατών και της δύναμης της φύσης. Σήμερα υπάρχει μόνο μια παλιά, σπασμένη γέφυρα. Στα τέλη του 19ου αιώνα, η Καμαριώτισσα είχε μόνο μερικές εκατοντάδες κατοίκους, κυρίως αλιείς και εμπόρους. Λόγω της ευνοϊκής της θέσης, όλο και περισσότερα αλιευτικά σκάφη αγκυροβολούσαν εδώ στο τότε μικρό λιμάνι. Τις επόμενες δεκαετίες, το λιμάνι (ειδικά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90) επεκτάθηκε για να φιλοξενήσει πολλά σκάφη και μεγαλύτερα πλοία.
Στην φωτογραφία η γραφική Καμαριώτισσα, του Δήμου Σαμοθράκης του Νομού Εβρου, που πληθυσμιακά είναι το μεγαλύτερο χωριό του ιστορικού και απερίγραπτης ομορφιάς νησιού..
ΤΑ ΘΕΡΜΑ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Τα Θέρμα βρίσκονται στα βόρεια της Σαμοθράκης (Χώρα), περίπου 15 χλμ. από το λιμάνι της Καμαριώτισσας, σε υψόμετρο 20 μέτρα. Στο χωριό βρίσκονται θερμές θειούχες πηγές οι οποίες στεγάζονται στο Δημοτικό Υδροθεραπευτήριο, το οποίο κτίστηκε το 1981. Από εδώ επίσης ξεκινούν οι διαδρομές ανάβασης προς το όρος Σάος.
Το μικρό χωριό που έχει μόνιμο πληθυσμό 55 κατοίκους, περιβάλλεται από πλατάνια, αλμυρίκια, καρυδιές και καστανιές. Βρίσκεται 600 μέτρα μακριά από την παραλία.
Το χωριό είναι σημείο εκκίνησης για πεζοπορίες προς το βουνό Φεγγάρι (Σάος). Στο χωριό υπάρχουν πολλά καταστήματα, εστιατόρια, πανσιόν και ξενοδοχεία, καθώς και ένα μουσείο. Από την παραλία προς τα Θέρμα, ένας δρόμος οδηγεί στους καταρράκτες ή τη Γριά Βάθρα.
Η ΠΑΛΑΙΟΠΟΛΗ
Η Παλαιόπολη είναι οικισμός που βρίσκεται στη βόρεια ακτή του νησιού, κοντά στο ακρωτήριο Ζαγοριώτης, χτισμένος σε υψόμετρο 20 μέτρων και απέχει 4,2 χλμ. βόρεια από τη Χώρα. Στο χωριό, βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Σαμοθράκης και το Ιερό των Μεγάλων Θεών, ο σπουδαιότερος αρχαιολογικός χώρος του νησιού.
Η Παλαιόπολη είναι το μυστηριακό κέντρο της αρχαίας Σαμοθράκης, στην οποία επίσης βρέθηκε η Νίκη της Σαμοθράκης, η Θόλος της Αρσινόης Β’, προϊοστορικά τείχη, οι Μεσαιωνικοί Πύργοι της Σαμοθράκης που χτίστηκαν από τους Ενετούς κυρίαρχους Γκατελούζι, ενώ πολύ κοντά βρίσκεται και το Στασίδι του Αποστόλου Παύλου, το μνημείο που κατασκευάστηκε για να θυμίζει το σημείο όπου πέρασε την πρώτη νύχτα της Ευρωπαϊκής του περιοδείας ο Απόστολος Παύλος. Ο οικισμός κατά την αρχαιότητα ήταν το σπουδαιότερο λιμάνι στο νησί των Καβείρων.
Η ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι μαρμάρινο γλυπτό αγνώστου καλλιτέχνη της Ελληνιστικής εποχής, που βρέθηκε στο ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη και παριστάνει φτερωτή τη Θεά Νίκη.
Το γλυπτό εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου από το 1884. Είναι μία από τις τρεις φτερωτές Νίκες που βρέθηκαν στον Ναό της Σαμοθράκης. Οι άλλες δύο εκτίθενται η μεν πρώτη, που αποτελεί Ρωμαϊκό αντίγραφο και το βρήκαν Αυστριακοί αρχαιολόγοι, στο Μουσείο Kunsthistorisches Museum της Βιέννης και η δεύτερη, που βρέθηκε από την Αμερικανική αποστολή του Karl Lehmann και της Phyllis Williams-Lehmann το 1949, στο αρχαιολογικό Μουσείο της Σαμοθράκης.
Το άγαλμα έχει ύψος 3,28 μ. (με τα φτερά) και 5,58 μ. με τη μαρμάρινη πλώρη πλοίου πάνω στην οποία είναι τοποθετημένο σήμερα. Φιλοτεχνήθηκε για να τιμήσει τη θεά Νίκη, αλλά και μια ναυμαχία – δεν είναι βέβαιο ποιά. Ήταν αφιερωμένο σε ναό της Σαμοθράκης και χρονολογείται μεταξύ και 220 και 190 π.Χ. – οι περισσότερες εκτιμήσεις συγκλίνουν στο 190 π.Χ.. Σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου είναι τοποθετημένο σε βάση και αυτή με τη σειρά της είναι στερεωμένη σε μαρμάρινη πλώρη πλοίου. Στην αρχαιότητα εικάζεται ότι εκείνος που αφιέρωσε το έργο στο ναό της Σαμοθράκης (τόπο φημισμένο στην αρχαιότητα για την ιερότητά του) είχε δώσει παραγγελία να σχεδιαστεί ένα μικρό σύμπλεγμα θεάς και πλοίου.
Μία εκδοχή των αρχαιολόγων για το αφιέρωμα επί πολλά χρόνια ήταν πως το είχε κάνει ο Δημήτριος ο Πολιορκητής (337-283 π.Χ.), όταν νίκησε τον στόλο του Πτολεμαίου στα ανοιχτά της Κύπρου, γύρω στο 290 π.Χ.. Σήμερα όμως πολλοί πιστεύουν ότι το αφιέρωσαν οι Ρόδιοι όταν το 191 π.Χ., συμμαχώντας με την Πέργαμο, νίκησαν τον Αντίοχο Γ΄ της Συρίας, σε ναυμαχία στα ανοιχτά της Σίδης.
Από Ελληνικής πλευράς έχουν γίνει διάφορες κινήσεις και προσπάθειες για την επάνοδο της Νίκης της Σαμοθράκης στην Ελλάδα, αλλά αυτό μέχρι σήμερα δεν στάθηκε δυνατό.
Ο ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Ο Ξηροπόταμος είναι οικισμός του Δήμου Σαμοθράκης στον νομό Εβρου, με πληθυσμό 39 κατοίκους. Είναι χτισμένος στις νότιες πλαγιές του όρους Σάος, ανάμεσα από το λιμάνι της Καμαριώτισσας και το χωριό Λάκκωμα, 10 χλμ. νότια της Χώρας.
Τα μικρά σπίτια του χωριού είναι χτισμένα μέσα στην καταπράσινη φύση, κατά μήκος του ρέματος του Ξηροπόταμου, που είναι και το μεγαλύτερο της περιοχής.
Πριν από πενήντα χρόνια το χωριό έσφυζε από ζωή και ήταν από τα μεγαλύτερα στο νησί.
Φωτογραφία: Ανδρέας Σελήσιος.
ΟΙ ΜΑΚΡΥΛΙΕΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Οι Μακρυλιές είναι οικισμός της Σαμοθράκης που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά του νησιού, σε απόσταση περίπου 9 χλμ. νότια από τη Χώρα. Βορειοδυτικά είναι η Καμαριώτισσα, ενώ δίπλα και ανατολικά το Λάκκωμα. Ο πληθυσμός του οικισμού είναι 12 κάτοικοι.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση οι Μακρυλιές οφείλουν το όνομά τους, στο είδος των ελιών που παράγονται στην περιοχή.
Φωτογραφία: Ανδρέας Σελήσιος.
Η ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΑΧΙΑ ΑΜΜΟΣ
Η παραλία Παχιά Αμμος βρίσκεται στο νότιο άκρο της Σαμοθράκης και ξεχωρίζει για την ομορφιά της, καθώς και για το εξωτικό καταπράσινο τοπίο της. Η παχιά χρυσή άμμος, όπως αποκαλύπτεται και από το όνομα της είναι μια δημοφιλής παραλία του νησιού, που απέχει 15 χλμ. από την Καμαριώτισσα, από τη οποία η πρόσβαση είναι δυνατή οδικώς μέσω του βασικού οδικού άξονα του νησιού. Κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, υπάρχει και λεωφορείο του Δήμου Σαμοθράκης, προς την παραλία.
Στην κορυφή απόκρημνου βράχου και σε πολύ μικρή απόσταση από την Παχιά Άμμο βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας Κρημνιώτισσας.
Η Παχιά Άμμος είναι οργανωμένη σε ένα μέρος της (προς τα δυτικά) ωστόσο γεμίζει πολύ γρήγορα μιας και το οργανωμένο κομμάτι συγκριτικά με το μήκος της παραλίας είναι πολύ μικρό. Αν θέλετε να εκμεταλλευτείτε τις παρεχόμενες ανέσεις ιδιαίτερα κατά τους καλολαιρινούς μήνες αιχμής, θα πρέπει να φτάσετε σχετικά νωρίς. Έτσι θα βρείτε ομπρέλες και ξαπλώστρες καθώς και εστιατόριο και beach bar.
ΝΟΜΟΣ ΕΒΡΟΥ | ΠΡΟΣΒΑΣΗ – ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ
ΤΟ ΥΠΕΡΑΣΤΙΚΟ ΚΤΕΛ ΝΟΜΟΥ ΕΒΡΟΥ
To Υπεραστικό KTEΛ Νομού Εβρου Α.Ε. βρίσκεται συνεχώς δίπλα στον επιβάτη για μισό και πλέον αιώνα. Στόχος του είναι η ταχεία εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού, με γνώμονα την ασφάλεια και την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας.
Με κεντρικό σταθμό την πόλη της Αλεξανδρούπολης το ΚΤΕΛ Νομού Εβρου, διαθέτει πρακτορεία που εξυπηρετούν όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, δηλ. Φέρες, Σουφλί, Διδυμότειχο, Ορεστιάδα και Σαμοθράκη, μέσα από αυτές δε εξυπηρετούνται και οι κάτοικοι όλων των χωριών του ακριτικού νομού.
Η εταιρεία με τον σύγχρονο στόλο των 104 λεωφορείων διαφόρων κατηγοριών που διαθέτει και το άρτια καταρτισμένο προσωπικό της, προσφέρει στο επιβατικό κοινό, απαράμιλλη ποιότητα και καλές τιμές, σε όλες τις υπηρεσίες της.
Πρόεδρος του Υπεραστικού ΚΤΕΛ Νομού Εβρου Α.Ε. είναι ο κ. Σταμάτης Ντούμπας.
Για να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του ΚΤΕΛ Ν. Εβρου, κάντε κλικ στην εικόνα:
ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ
Επιμέλεια: Ζείδωρος
Με την αξιοποίηση και του ιστορικού αρχείου-παρακαταθήκη
του Θεόδωρου Ευαγγελούδη (1985-2023), τιμής ένεκεν
Αρχαιολόγος ΑΠΘ, Απόφοιτος Ινστιτούτου Θερβάντες
Ιστορικός ερευνητής Ρεμπέτικου Τανγκό
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ – ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Ιστορία της Ελλάδας, ιστορίας της Ευρώπης, ιστορικό αρχείο-παρακαταθήκη του Θεόδωρου Ευαγγελούδη, Βικιπαίδεια, ιστότοποι και Σελίδες (Κοινωνικών Δικτύων) Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, των Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, καθώς και από ιδιωτικές σελίδες (Fb Pages) ή ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, τις οποίες αναγράφουμε στις επί μέρους αναφορές μας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για όσους δημιουργούς φωτογραφιών έχουμε στοιχεία, αναγράφουμε το όνομά τους. Για όσους δεν έχουμε στοιχεία, αναγράφουμε την πηγή προέλευσης.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ
Ευχαριστούμε τους Εθνικούς και Περιφερειακούς Χορηγούς, που υποστηρίζουν τη δράση μας για την προβολή του φυσικού, πολιτιστικού και ιστορικού κάλλους της Ελλάδας και των Ελληνικών Επιχειρήσεων, τον ζωντανό πολιτισμό της.
Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ
«Ού πολιτείαν γενέσθαι την αρίστην άνευ συμμέτρου χορηγίας” Αριστοτέλης
(Καμμία Πολιτεία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί άριστη, χωρίς την ανάλογη χορηγία)
Κεντρικό αφιέρωμα → Ελλάδα χωριά και πόλεις
