Η Μέλισσα η φαρμακευτική (Melissa officinalis), γνωστή και ως το Μελισσόχορτο ή Μελισσόχορτο ή Κιτροβάλσαμο το (lemon balm), η βάλσαμος (balm), το κοινό βάλσαμο (common balm) ή το βάλσαμο μέντας (balm mint), είναι ένα πολυετές (perennial) φυτό το οποίο ανήκει στην οικογένεια Χειλανθή (Lamiaceae), την οικογένεια της μέντας. Το θαμνώδες αυτό φυτό είναι ιθαγενές στη νότιο-κεντρική Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική, την περιοχή της Μεσογείου και την Κεντρική Ασία.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το ύψος του κυμαίνεται από 70 έως 150 εκατοστά. Τα φύλλα έχουν μια ήπια μυρωδιά λεμονιού, που έχει σχέση με την μέντα. Τα φύλλα του είναι ωοειδή και οδοντωτά και μπορούν να συλλέγονται 2-3 φορές το χρόνο, από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού εμφανίζονται μικρά λευκά άνθη τα οποία είναι γεμάτα με νέκταρ. Τα λευκά λουλούδια προσελκύουν τις μέλισσες, εξ ου και το όνομα του γένους «Melissa». Η γεύση του προέρχεται από την κιτρονελλάλη (citronellal) (24%), τη γερανιόλη (geranial) (16%), τον οξικό λιναλυλεστέρα (linalyl acetate) (12%) και το καρυοφυλλένιο (caryophyllene) (12%).
ΤΟ ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Το μελισσόχορτο ήταν γνωστό από τους πολύ αρχαίους χρόνους και χρησιμοποιούνταν για πολλούς σκοπούς.
Ο Διοσκουρίδης πρότεινε τα φύλλα του για τις πληγές και πρόσθετε το φυτό στο κρασί, για να θεραπεύσει διάφορες ασθένειες. Ο Πλίνιος (Ρωμαίος συγγραφέας, φυσιοδίφης και φυσικός φιλόσοφος), το χρησιμοποιούσε για να σταματά τις αιμορραγίες. Κατά τον 10ο αιώνα, οι άραβες γιατροί το συνιστούσαν για την αντιμετώπιση του άγχους και της νευρικότητας.
Στη φωτογραφία το βιβλίο του Διοσκουρίδη “Περί ύλης ιατρικής” 15ος αι., Βυζαντινή έκδοση. Βικιπαίδεια.
ΤΟ ΒΟΤΑΝΟ ΤΗΣ ΝΕΟΤΗΤΑΣ
Το Μελισσόχορτο θεωρείται το βότανο της νεότητας. Είναι ένα ήπιο διεγερτικό σωματικά και πνευματικά. Ιδανικό για την υπέρταση, προάγει τη μακροζωία. Μπορεί να πίνεται καθημερινά.
ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Melissa officinalis (Μέλισσα η φαρμακευτική
ΑΓΓΛΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Lemon Balm
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Μελισσόχορτο. κιτροβάλσαμο, βάλσαμος, το κοινό βάλσαμο, βάλσαμο μέντας, αγριομέλισσα, μελισσάκι, μελιττίς, μελισσοβότανο.
ΕΝΕΡΓΟ ΜΕΡΟΣ ΦΥΤΟΥ : Οι ανθισμένες κορυφές, τα φύλλα και το αιθέριο έλαιό του.
ΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ: Το μελισσόχορτο περιέχει ευγενόλη, τανίνες και τερπένια. Είναι πλούσιο σε αιθέριο έλαιο (που περιέχει κιτράλη, κιτρονελάλη, γερανιόλη και λιναλόλη). Περιέχει επίσης πικρά στοιχεία, φλαβόνες και ρητίνη.
ΣΥΝΔΥΑΖΕΤΑΙ: Για τα πεπτικά προβλήματα με λυκίσκο, χαμομήλι ή σπειραία. Για το στρες και την ένταση συνδυάζεται με λεβάντα ή τίλιο.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ολες οι πληροφορίες για το φυτό Melissa Officinalis που παρατίθενται σε αυτό το άρθρο, έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν έχουν σκοπό να υποκαταστήσουν την ιατρική γνωμάτευση ή θεραπεία. Αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας, σας προτρέπουμε ιδιαιτέρως, να απευθυνθείτε στον ιατρό σας ή σε άλλον ειδικό της υγείας.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ (Βασισμένες στη μακροχρόνια παραδοσιακή του χρήση)
• Διεγερτικό σωματικό και πνευματικό (στοιχείο μακροζωίας)
• Καταπολεμά την αϋπνία και γενικά είναι καταπραϋντικό του νευρικού συστήματος.
• Εχει δειχθεί ότι διαθέτει ήπια ηρεμιστική δράση, καθώς μία έρευνα έδειξε ότι μειώνει το άγχος, αν και ο συγγραφέας της είπε ότι χρειάζεται επιπλέον έρευνα. In vitro έρευνες έδειξαν ότι δρα ανασταλτικά στην τρανσαμινάση του GABA, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει την δράση του ως ηρεμιστικό και το υπεύθυνο συστατικό φαίνεται να είναι το ροσμαρινικό οξύ
• Τονωτικό για τον εγκέφαλο, σπασμολυτικό
• Aντιφυσικό, ανθελμινικό,άφυσο, αντισπασμωδικό και ελαφρώς αντιμικροβιακό
• Aντικαταθλιπτικό, εφιδρωτικό, υποτασικό
• Το μελισσόχορτο ασκεί τονωτική επιδραση στην καρδιά, τον εγκέφαλο και το κυκλοφοριακό σύστημα προκαλώντας διαστολή των περιφερειακών αγγείων, μειώνοντας έτσι την πίεση
• Ρόφημα από φύλλα μελισσόχορτου θεωρείται ότι έχει αντισπασμωδική, αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση και δρα ως τονωτικό του κυκλοφορικού συστήματος και της καρδιάς.
• Τονώνει το πεπτικό σύστημα. Το μελισσόχορτο είναι ένα εξαιρετικά άφυσο βότανο, που ανακουφίζει τους σπασμούς του πεπτικού σωλήνα και χρησιμοποιείται στη φυσώδη δυσπεψία ε΄νω βοηθά στην καταπολέμηση της γαστρίτιδας και της ελκώδοους κολίτιδας
• Τονώνει τη μήτρα
• Χρησιμοποιείται σαν βοηθητική αγωγή σε αλλεργίες, ταχυκαρδίες, υπέρταση, αϋπνίες, δυσμηνόρροια, δυσπεψία, ουρικό οξύ, εμπύρετες παθήσεις, γρίπη, ρευματισμούς, έντονους πονοκεφάλους, ημικρανίες, ζαλάδες, νευραλγίες δοντιών, αυτιών και προσώπου, άσθμα, σπασμούς, επιληψίες, και κάθε μορφή άγχους και στρες.
• Χρήσιμο σε περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης, αμνησίας, αναιμίας, μελαγχολίας
• Εχει δειχθεί επίσης ότι βελτιώνει την πνευματική διαύγεια και την μνήμη και έχει βοηθήσει σε μικρό αριθμό κλινικών δοκιμών ανθρώπους που πάσχουν από ήπια συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ.
• Λόγω των αντικαταθλιπτικών ιδιοτήτων της, ενδείκνυται κυρίως όταν υπάρχει δυσπεψία που συνδέεται με ανησυχία ή κατάθλιψη, επειδή τα ήπια ηρεμηστικά έλαια που περιέχει ανακουφίζουν την ένταση και το στρες, μειώνοντας έτσι την κατάθλιψη.
• Στη σύγχρονη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιείται ακόμα για την πρόκληση εφίδρωσης, εμμηνόρροιας και για τη θεραπεία πονοκεφάλων, τυμπανισμού, στρες, υπέρτασης, βρογχίτιδας, άσθματος και κολικού των βρεφών
• Είναι αντιφυσητικό, χωνευτικό, ανθελμινθικό, ιδιαίτερα χρήσιμο σε αμοιβάδες
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε εμπύρετες παθήσεις όπως η γρίπη
• Ευεργετικό για γυναικολογικά προβλήματα, σε περιπτώσεις δυσμηνόρροιας, σε πόνους περιόδο, εξομαλύνει τις εμμηνορροϊκές κράμπες, είναι διεγερτικό της μήτρας και συνιστάται για την προώθηση της εμμηνόρροιας
• Τα λιωμένα φύλλα μελισσόχορτου μπορούν να τριφτούν στο δέρμα, δρώντας ως εντομοαπωθητικό
• Το μελισσόχορτο έχει αντιθυρεοειδοτροπική δράση, καθώς είναι ανταγωνιστικός αναστολέας του υποδοχέα της TSH. Με αυτό το τρόπο το μελισσόχορτο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την θεραπεία του σύνδρόμο Γρέιβις και του υπερθυρεοειδισμού
ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
Πρόσφατες έρευνες, έδειξαν ότι μια ημερήσια δόση του τσαγιού Μελισσόχορτου, μείωνε το οξειδωτικό στρες στο ακτινολογικό προσωπικό, το οποίο είχε εκτεθεί σε επίμονη ακτινοβολία χαμηλής δόσης, κατά τη διάρκεια της εργασίας του.
Χρησιμοποιείται σαν αγχολυτικό, ήπιο καταπραϋντικό ή κατευναστικός παράγοντας. Σε τουλάχιστον μία μελέτη, έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικό στη μείωση του στρες, αν και οι συγγραφείς της μελέτης, κάνουν έκκληση για περαιτέρω έρευνες.
ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
• Το μελισσόχορτο χρησιμοποιείται συχνά στη ζαχαροπλαστική και στη μαγειρική σαν αρωματική ύλη σε παγωτά και σε ζεστά ή παγωμένα αφεψήματα και σε συνδυασμό, κάποιες φορές, με άλλα βότανα όπως ο δυόσμος. Συχνά επίσης συνδυάζεται με πιάτα φρούτων ή στις καραμέλες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πιάτα με ψάρι και είναι το βασικό συστατικό στο πέστο από μελισσοβότανο.
• Ψυχρά εμβρέγματα από τα φύλλα του χρησιμεύουν στην κατάβρεξη των κηπευτικών αφού τα προστατεύουν από τις ψείρες και τα άλλα μικρά έντομα.
• Τα θρυμματισμένα φύλλα του, όταν τρίβονται στο δέρμα, χρησιμοποιούνται ως απωθητικό κουνουπιών.
• Στη Γερμανία, το εκχύλισμα μελισσόχορτου είναι ένα από τα βασικά συστατικά στις αλοιφές που προορίζονται για τη θεραπεία του έρπητα του στόματος.
ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ-ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
Διατίθεται ως αποξηραμένο βότανο χύμα ή σε φακελάκια, αλλά και ως εκχύλισμα σαν συμπλήρωμα διατροφής και σε κάψουλες.
Η παρασκευή του είναι απλή, όπως αυτή του εγχύματος. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι 1 φλυτζάνι ζεστό νερό.
Εγχυμα : Ρίξτε 1 φλυτζάνι βραστό νερό σε 2-3 κουταλάκια ή σε 1 φακελάκι μελισσόχορτου και αφήστε το για 10 περίπου λεπτά, καλά σκεπασμένο για να μην εξατμιστούν τα πτητκά του έλαια. Μπορούμε να πίνουμε έως και 3 φλιτζάνια την ημέρα.
Βάμμα : 2-6 ml βάμματος 3 φορές την ημέρα.
Ως συμπλήρωμα διατροφής σε κάψουλες ή ταμπλέτες: Ακολουθήστε τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία.
Αιθέριο έλαιο: Βλ. σχετικό παράθεμα παρακάτω.
ΑΙΘΕΡΙΟ ΕΛΑΙΟ ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟΥ
Οι ιδιότητες και οι χρήσεις των αιθέριων ελαίων | Εκδόσεις Βιότροπο και Ζείδωρος
Το αιθέριο έλαιο του Μελισσόχορτου έχει ένα απαλό, ζεστό και γλυκό άρωμα σαν μέλι, τονώνει και ενδυναμώνει το νευρικό σύστημα, είναι ιδανικό σε στρεσογόνες καταστάσεις και συναισθηματικά προβλήματα.
Συχνά χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις κατάθλιψης, υπερβολικού στρες, συναισθηματικής έντασης, νευρωτικών καταστάσεων και προβλήμτα ύπνου. Επίσης, έχει σπασμολυτικές ιδιότητες, είναι αναζωογονητικό, ελαφρώς ηρεμιστικό, αντισηπτικό, βαλσαμικό, επουλωτικό, βακτηριοστατικό και ιοκτόνο. Συνίσταται, επίσης, για μολύνσεις, μυκητιάσεις, εκζέματα, τον έρπη. Τέλος, καταπολεμά πονοκεφάλους, ιλίγγους, άσθμα, νευρική υπερένταση, ταχυπαλμία, καταθλιπτική διάθεση, επίσης είναι ωφέλιμο για το χρόνιο βήχα και την βρογχίτιδα
Τρόποι χρήσεις: Ρίχνετε 10 σταγόνες αιθέριου ελαίου μελισσόχορτο μαζί με 5 σταγόνες λεβάντα στην συσκευή αρωματοθεραπείας ή ατμοθεραπείας και εισπνέεται στον χώρο για την αντιμετώπιση πονοκεφάλων, της νευρικής υπερέντασης, του άσθματος, της αϋπνίας και της καταθλιπτικής διάθεσης, επίσης για την καταπολέμηση του χρόνιου βήχα και της βρογχίτιδας, ρίχνετε 5 σταγόνες σε ένα ποτήρι χλιαρό νερό και κάνετε γαργάρες τουλάχιστον δύο φορές ημερησίως. Για να αντιμετωπίσετε δερματικές παθήσεις όπως εκζέματα, έρπη και δερματικές μολύνσεις, προσθέστε 10 σταγόνες μελισσόχορτο μαζί με 5 σταγόνες χαμομήλι σε 2 λίτρα χλιαρό ανθόνερο από καλέντουλα ή χαμομήλι ή ροδόνερο και με ένα βαμβακερό ή λινό πανί, κάνετε κομπρέσες όπου χρειάζεται. Για την φροντίδα του προσώπου και του σώματός σας, καθώς το αιθέριο έλαιο μελισσόχορτου έχει αντισηπτικές, επουλωτικές και αναζωογονητικές ιδιότητες, προσθέστε 10 σταγόνες αιθέριο μελισσόχορτου με 5 σταγόνες αιθέριου τριαντάφυλλου σε 20ml λάδι καλέντουλας ή jojobas και κάνετε μασάζ σε πρόσωπο και σώμα.
(Με βάση την μακροχρόνια χρήση του στις παραδοσιακές θεραπείες)
ΑΝΤΕΔΕΙΞΕΙΣ – ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Δεν υπάρχουν αντενδείξεις στις συνιστώμενες δοσολογίες. Το Μελισσόχορτο θεωρείται από τα πλέον ασφαλή βότανα και μπορούμε να το πίνουμε έως και τρεις φορές την ημέρα. Στην περίπτωση που το λαμβάνετε ως συμπλήρωνα σε κάψουλες, ταμπλέτες ή σε υγρή μορφή, ακολουθήστε τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία.
Το μελισσόχορτο, πιστεύεται ότι αναστέλλει την απορρόφηση του φαρμάκου θυροξίνη, το οποίο χορηγείται σε περιπτώσεις υπολειτουργίας του θυρεοειδή αδένα.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ | ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ –
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ PUDMED.GOV
• Δημοσιευμένες επιστημονικές έρευνες για το Melissa Officinalis (Lemon Balm), είναι διαθέσιμες στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων PudMed . Gov (Αμερικανική Εθνική Ιατρική Βιβλιοθήκη των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας | Εθνικό Κέντρο Πληροφοριών Βιοτεχνολογίας (United States National Library of Medicine | National Institutes of Health (ΝΙΗ) | National Center for Biotechnology. Μπορείτε να πραγματοποιήσετε αναζήτηση με την λέξη κλειδί Melissa Officinalis.
• Βικιπαίδεια
• Now Nutrition for Optimal Wellness
• Οδηγός βοτανοθεραπείας | Εκδόσεις διόπτρα
• Σύγχρονη πλήρης θεραπευτική με τα βότανα | Εκδόσεις Ψίχαλου
• Βοτανοπρακτική – φυτοθεραπεία | Εκδόσεις Κωσταρά
ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ
