Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΗΤΗΣ

Η περιοχή των Χανίων κατοικείται από την πρωτομινωική περίοδο (3650 π.Χ.). Σύμφωνα με την παράδοση, η αρχαία Κυδωνία ιδρύθηκε κατά τα προϊστορικά χρόνια από τον Κύδωνα, γιο του Ερμή -ή κατά άλλους γιο του Απόλλωνα– και της νύμφης Ακακαλλίδας, κόρης του Μίνωα. Ο λόφος Καστέλι, πάνω από το παλιό λιμάνι, αποτέλεσε το σημείο του πρώτου οικισμού, ο οποίος εξελίχθηκε και αναπτύχθηκε συνδυάζοντας τη γεωργία με το εμπόριο και τη ναυτιλία. Στην Οδύσσεια του Ομήρου οι Κύδωνες αναφέρονται ως μία από τις πέντε Κρητικές φυλές, ενώ η Κυδωνία θεωρείται από τον Στράβωνα ως η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στο νησί.. (απόσπασμα από τον ιστότοπο του Δήμου Χανίων).
Περιφερειακή Διοίκηση: Αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων είναι ο κ. Νικόλαος Καλογερής.
Στην εικόνα οβολός της αρχαίας Κυδωνίας 320 -270 π.χ. (Βικιπαίδεια).

ΕΝΑΣ ΤΟΠΟΣ ΑΠΕΡΙΓΡΑΠΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΑΛΛΟΥΣ
Η Περιφερειακή Ενότητα (π. Νομός) Χανίων, είναι μια περιοχή απερίγραπτου φυσικού, πολιτιστικού και ιστορικού κάλλους.
Ο επισκέπτης που θέλει να γνωρίσει σε βάθος τον ιστορικό αυτόν τόπο και γενικότερα την αληθινή Κρήτη, δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο στην απόλαυση που του προσφέρουν οι υπέροχες παραλίες της, τα βουνά και τα λαγκάδια της. Οφείλει να αναζητήσει τις αιώνιες ρίζες μιας εξαιρετικής ανθρώπινης συμπεριφοράς και παρουσίας, που επέζησε χάρις στη γενναιοδωρία μιας υπέροχης φύσης..
Αυτός ο τόπος των εκπληκτικών αντιθέσεων και της απαράμιλλης κουλτούρας των ανθρώπων του, εκτός από τα πολύτιμα αγαθά, που η φύση και η ιστορία του διαθέτει, προσφέρει στους επισκέπτες του και την παραδοσιακή Κρητική φιλοξενία, που είναι γνωστή Παγκόσμια!
Στη φωτογραφία: Πανοραμική άποψη της πόλης την Χανίων (Βικιπαίδεια).

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων βρίσκεται μεταξύ της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου προς τα ανατολικά, του Κρητικού πελάγους προς τα δυτικά και βόρεια και του Λιβυκού πελάγους (Νότιο Κρητικό Πέλαγος) προς τα νότια. Εχει έκταση 2.376 τ. χλμ. και πληθυσμό 155.443 κατοίκους.
Εκτός από τα νησιά Γαύδο και Γαυδοπούλα, στην Περιφερειακή Ενότητα ανήκουν και αρκετές νησίδες (Ελαφονήσι, Σούδα, Πρασονήσι κ.α.) και βραχονησίδες κοντά στις ακτές της.
Τα τελευταία 20 χρόνια ολόκληρο το βόρειο παραλιακό μέτωπο της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων έχει αξιοποιηθεί τουριστικά και αστικοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ
Η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων περιλαμβάνει τους εξής 7 Δήμους: Δήμος Χανίων με έδρα τα Χανιά, Δήμος Πλατανιά με έδρα το Γεράνι, Δήμος Αποκορώνου με έδρα τις Βρύσες, Δήμος Κισσάμου με έδρα την Κίσσαμο, Δήμος Καντάνου – Σελίνου με έδρα την Παλαιοχώρα, Δήμος Σφακίων με έδρα τα τη Χώρα Σφακίων και Δήμος Γαύδου με έδρα το Καστρί.

Ο ΔΗΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ
Ο Δήμος Χανίων έχει έκταση 356,12 τ. χλμ. και πληθυσμό 108.642 κατοίκους.
Εδρα του Δήμου είναι τα Χανιά.
Δήμαρχος του Δήμου Χανίων είναι ο κ. Παναγιώτης Σημανδηράκης.
Διαιρείται στις εξής 7 Δημοτικές Ενότητες: Ακρωτηρίου, Ελευθερίου Βενιζέλου, Θερίσου, Κεραμιών, Νέας Κυδωνίας, Σούδας και Χανίων, οι οποίες περιλαμβάνουν 26 Κοινότητες με 65 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας). Αναλυτικά:
1. ΔΕ Ακρωτηρίου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Αρωνίου (Αγιος Νικόλαος, Ανεμόμυλοι Ζορνάδης, Καθιανά, Πασινός, Πιθάρι), Κουνουπιδιανών (Καλαθάς, Καμπάνι, Κονουπιδιανά, Σταυρός, Χωραφάκια), Μουζουρά (Αγία Ζώνη, Γαλήνη, Καλόρρουμα, Κουμαρές, Μονή Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων, Μουζουράς), Στερνών (Αεροδρόμιο, Κάτω Μαράθι, Μαράθι, Στέρνες), Χωρδακίου (Ακρόπολις, Μονή Κυρίας των Αγγέλων Αγίου Ιωάννου Ερ. του Γιουβερνέτου, Χωρδάκι).
2. ΔΕ Ελευθερίου Βενιζέλου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Μουρνιών (Κρύο Νερό, Μουρνιές), Νεροκούρου (Νεροκούρος).
3. ΔΕ Θερίσου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Περιβολίων Κυδωνίας (Περιβόλια), Αγιάς (Αγιά, Επισκοπή, Κυρτωμάδος), Βαμβακοπούλου (Βαμβακόπουλο), Βαρύπετρου (Βαρύπετρο, Λυγιδές, Μαρμαράς, Μυλωνιανά, Οαση, Ποτιστήρια), Θερίσου (Θέρισο).
4. ΔΕ Κεραμιών: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Δρακόνος (Δρακόνα), Κάμπων (Κάμποι, Μαδαρό, Τσακίστρα), Κοντοπούλων (Κατωχώρι, Κοντόπουλα), Μαλάξης (Μαλάξα), Παππαδιανών (Αχλάδες, Γερολάκκος, Λούλος, Παναγία), Πλατυβόλας (Θυμιά, Πλατυβόλα, Σπηλιάρα).
5. ΔΕ Νέας Κυδωνίας: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Γαλατά (Γαλατάς), Δαράτσου (Δαράτσος), Αγίας Μαρίνης (Αγία Μαρίνα, Αγιοι Θεόδωροι), Σταλού (Σταλός).
6. ΔΕ Σούδας: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Σούδας (Πλατάνι, Σούδα, Σούδα Νησίδα), Απτέρων (Απτερα, Καλάμι), Τσακαλαριών (Τσακαλαριά).
7. ΔΕ Χανίων: Περιλαμβάνει την Κοινότητα Χανίων (Χανιά).

ΤΑ ΧΑΝΙΑ ΚΡΗΤΗΣ
Τα Χανιά είναι παραλιακή πόλη της βορειοδυτικής Κρήτης, πρωτεύουσα και έδρα του Δήμου Χανίων, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης, είναι δε ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της. Η πόλη των Χανίων έχει έκταση 12,56 τ. χλμ. και αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού, μετά το Ηράκλειο. Ο Δήμος Χανίων έχει πληθυσμό 110.646 κατοίκους, και πέρα από τα Χανιά, η ευρύτερη αστική περιοχή περιλαμβάνει τα μεγαλύτερα προάστια, τα οποία έχουν ενωθεί οικιστικά με το Δήμο Χανίων, όπως: τα Κουνουπιδιανά, το Σόδυ, οι Μουρνιές, η Σούδα, η Νεροκούρου, ο Δαράτσος, τα Περιβόλια, ο Γαλατάς και το Αρώνι. Στην αρχαιότητα υπήρξε σημαντική Μινωική πόλη και έχει ταυτισθεί με την αρχαία Κυδωνία.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Τα Χανιά είναι η τοποθεσία σύμφωνα με την οποία οι Μινωίτες έκτισαν την Κυδωνία. Από ανασκαφές που έγιναν σε διάφορες συνοικίες, όπως αυτή στο Καστέλι, έγινε γνωστό πως η περιοχή ήταν κατοικημένη από τη Νεολιθική εποχή. Η πόλη αποτέλεσε μετά τη Μινωική εποχή μια σημαντική πόλη-κράτος με όρια από τη θάλασσα μέχρι τους πρόποδες των Λευκών Ορέων. Οι πρώτοι αποικιστές από την ηπειρωτική Ελλάδα ήταν οι Δωριείς γύρω στο 1100 π.Χ.. Η Κυδωνία βρισκόταν σε συνεχείς διενέξεις με τις άλλες πόλεις κράτη της περιοχής, όπως τα Άπτερα, η Φαλάσαρνα και η Πολυρρήνεια. Επίσης, ο Όμηρος την ανέφερε στην Οδύσσεια. Το 69 π.Χ. ο Ρωμαίος πρόξενος Καικίλιος Μέτελλος (Caecilius Metellus), κατέλαβε την Κυδωνία, η οποία έλαβε προνόμια ανεξάρτητης πόλης-κράτους από τους Ρωμαίους, όπου και διατήρησε το δικαίωμα να έχει δικό της νόμισμα μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ..
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: Τη δεκαετία του ΄70 η Κρήτη μετατράπηκε σε μείζονα τουριστικό προορισμό για τον διεθνή και εγχώριο τουρισμό, πράγμα το οποίο συνέβαλε στην άνθηση της οικονομίας και της πολιτιστικής ανάπτυξης της πόλης.
ΠΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΗ: Η πόλη των Χανίων χωρίζεται σε δύο βασικά τμήματα. Την Παλιά πόλη, με το παλιό λιμάνι, και τη Νέα πόλη, εκτός των τειχών. Η Παλιά πόλη βρίσκεται κτισμένη γύρω απο το Βενετσιάνικο λιμάνι και περιβάλλεται από τις ενετικές οχυρώσεις του 1538, που διασώζονται τα ανατολικά και δυτικά τμήματά τους.
Λίγο πιο νότια από την πλατεία της τριμάρτυρης βρίσκεται η πλατεία των Νέων Καταστημάτων, που αποτελεί το όριο της νέας πόλης. Το επίσημο όνομα της πλατείας είναι Πλατεία 1866. Η πλατεία πήρε το όνομά της προς τιμήν της μεγάλης επανάστασης των Κρητών (1866-1869) εναντίον των Τούρκων. Εκεί βρίσκονται τα καταστήματα της πόλης από τις αρχές του 20ού αιώνα. Σήμερα μπορεί κανείς να βρει πολλά γραφικά μαγαζάκια και καφενεία. Εκεί βρίσκονται και οι σταθμοί αστικών και υπεραστικών λεωφορείων.
ΜΟΥΣΕΙΑ: Ναυτικό Μουσείο Κρήτης (στο ενετικό λιμάνι), Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, Μουσείο Μικρασιατικής Μνήμης (Μουσείο – Κέντρο Έρευνας και Μελέτης του Μικρασιατικού Πολιτισμού), Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Συλλογή Χανίων (ναός San Salvatore), Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων (στη συνοικία Χαλέπα – είσοδος από την οδό Σκρα), Πολεμικό Μουσείο Χανίων, Λαογραφικό Μουσείο Χανίων, Δημοτική Αγορά, Μουσείο Τυπογραφίας, Δημοτική Πινακοθήκη, Μουσείο Χημείας, Μουσείο Σχολικής Ζωής, Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων (διατηρεί και συντηρεί τη «Βιβλιοθήκη του Ελευθερίου Βενιζέλου» που παραχώρηθηκε το 1957 από την οικογένεια Ελ. Βενιζέλου στο Δήμο Χανίων, επί δημαρχίας Νικολάου Σκουλά. Η συλλογή περιέχει 8.500 τόμους βιβλίων, τα οποία είναι προσβάσιμα στο κοινό.
ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΘΕΤΑ: H Παλαιά πόλη και το Ενετικό λιμάνι, το Τζαμί του Κιουτσούκ Χασάν (Γιαλί Τζαμισί), ο Μητροπολιτικός Ναός Εισοδίων Θεοτόκου (Τριμάρτυρη), ο Ναός Αγίου Νικολάου Σπλάντζιας, Οικία Ελ. Βενιζέλου (Χαλέπα), Τάφοι Βενιζέλων, Συναγωγή Ετζ Χαγίμ, Καθολικός Ναός Θεοτόκου (1879), στην παλιά πόλη, Καθολικός Ναός Αγίου Ρόκκου, Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, Κέντρο Κρητικού Δικαίου, Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (ΚΑΜ), Φιλολογικός Σύλλογος “ο Χρυσόστομος”, Αρχαία Απτέρα στον Αποκόρωνα, Μνημείο Μικρασιάτισσας Μάνας (οδός Κισσάμου και Μπότσαρη), Φάρος Χανίων (Ενετικό λιμάνι), Δημοτικός κήπος Χανίων, Κρητικός Αίγαγρος, (άγαλμα στην είσοδο της πόλης).
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ: Ελευθέριος Βενιζέλος 1864-1936 Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης 1918-2017 Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Μίκης (Μιχαήλ) Θεοδωράκης 1925 -2021 μουσικοσυνθέτης παγκόσμιας φήμης, Κυριάκος Μητσοτάκης σημερινός Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ελπίς Μέλαινα1818-1899 Γερμανίδα συγγραφέας, Κωνσταντίνος Μάνος 1869-1913 πολιτικός του 19ου αιώνα και ποιητής, Σοφοκλής Βενιζέλος 1894-1964 Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Νανά Μούσχουρη τραγουδίστρια, Αλέξης Μινωτής 1898-1967 διάσημος ηθοποιός του θεάτρου (από τα Δελιανά), Ευτύχης Μπιτσάκης θεωρητικός φυσικός-φιλόσοφος από το Κακοδίκι, Μάρω Δούκα συγγραφέας, Ιωάννα Καρυστιάνη συγγραφέας, Άντρια Ράπτη Ηθοποιός.
Φωτογραφια: Το Ενετικό λιμάνι Χανίων (Βικιπαίδεια).

Η ΠΑΡΑΛΙΑ ΣΕΪΤΑΝ ΛΙΜΑΝΙΑ
Η παραλία του Στεφάνου Σεϊτάν ή παραλία Σεϊτάν Λιμάνια στη Δημοτική Ενότητα Ακρωτηρίου του Δήμου Χανίων, στη βορειοανατολική περιοχή του Ακρωτηρίου, λίγο μετά το χωριό Χωρδάκι, είναι ένας από τους τρεις όρμους που δημιουργεί ή θάλασσα στην περιοχή του Ακρωτηρίου. Απέχουν 20 χλμ. από το κέντρο των Χανίων.
Η ονομασία είναι Τουρκικής προέλευσης, από την περίοδο της Τουρκοκρατίας στο νησί και σημαίνει διαβολικός (Διαβολικά/Καταραμένα Λιμάνια). Ο χαρακτηρισμός αυτός οφείλεται στην επικινδυνότητα των κυματισμών στην περιοχή. Η τοποθεσία αναφέρεται και ως Άγιος Ραφαήλ, από την εκκλησία που εντοπίζεται στο σημείο που αρχίζει το φαράγγι, καθώς και ως Άγιος Σπυρίδωνας από το παλιό εκκλησάκι που είναι χτισμένο εκεί μέσα στο βράχο. Η παραλία έχει χαλίκι και άμμο και λόγω του δύσβατου σημείου στο οποίο βρίσκεται, τα τελευταία μόλις χρόνια, έχει γίνει ευρέως γνωστός και δημοφιλής προορισμός.

ΤΑ ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ
Τα Κουνουπιδιανά είναι κωμόπολη και έδρα της Κοινότητας Κουνουπιδανών του Δήμου Χανίων, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Κυδωνίας. Βρίσκονται σε υψόμετρο 120 μέτρων, 8 χιλιόμετρα από τα Χανιά. Σε μικρή απόσταση βρίσκονται οι τάφοι των Βενιζέλων. Στα Κουνουπιδιανά βρίσκεται επίσης το Πολυτεχνείο Κρήτης. Η Κωμόπολη έχει πληθυσμό 6.334 κατοίκους.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Αναφέρονται το 1842 στα Κρητικά του Χουρμούζη Μιχαήλ Βυζάντιου. Στην απογραφή του 1881 είχαν 179 χριστιανούς και 21 Τούρκους κατοίκους. Αναφέρεται επίσημα το 1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας Kοινότητας. Το 1991 στον οικισμό προσαρτήθηκε ο καταργούμενος οικισμός Άγιος Ονούφριος.
Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ: Τα Κουνουπιδιανά σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τον Καλαθά, το Καμπάνι, τον Σταυρό και τα Χωραφάκια, αποτελούν την Kοινότητα Κουνουπιδιανών που υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Ακρωτηρίου του Δήμου Χανίων και έχει συνολικό πληθυσμό 8.620 κατοίκους.
Φωτογραφία από Κουνουπιδιανά Ακρωτηρίου Fb Page.

Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΤΩΝ ΤΣΑΓΚΑΡΟΛΩΝ
Η Μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων βρίσκεται στη χερσόνησο Ακρωτήρι, 15 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων και κοντά στο αεροδρόμιο Ι. Δασκαλογιάννης. Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά μοναστηριακά συγκροτήματα του τέλους της Βενετοκρατίας στην Κρήτη. Διοικητικά υπάγεται στην Κοινότητα Μουζουρά, της Δημοτικής Ενότητας Ακρωτηρίου, του Δήμου Χανίων.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Στο σημείο όπου είναι χτισμένη η μονή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων υπήρχε παλαιότερα άλλη μικρότερη μονή. Το 1611 οι Βενετσιάνικες αρχές των Χανίων ανέθεσαν στον ιερομόναχο Ιερεμία Τζαγκαρόλο (που καταγόταν από Ενετοκρητική οικογένεια με επιρροή σε όλους τους Χριστιανούς της περιοχής, τόσο στους Ορθόδοξους όσο και στους Καθολικούς) την ανασυγκρότησή της. Ο Ιερεμίας Τζαγκαρόλος αποφάσισε να κατασκευάσει στο σημείο ένα μεγαλύτερο μοναστηριακό συγκρότημα, τα σχέδια του οποίου έκανε ο ίδιος. Ο εν λόγω μοναχός ήταν κάτοχος της Ελληνικής και της Λατινικής παιδείας και είχε γνώσεις αρχιτεκτονικής και στην σχεδίαση και κατασκευή του μοναστηριού επηρεάστηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα του 16ου αιώνα Σεμπαστιάνο Σέρλιο (Sebastiano Serlio). Μετά το θάνατό του γύρω στο 1634, οι εργασίες συνεχίστηκαν από τον αδερφό του Λαυρέντιο, που ήταν και αυτός μοναχός, διακόπηκαν όμως το 1645 όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν τα Χανιά. Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το Μοναστήρι ήταν γνωστό ως Selvili Manastır (το Μοναστήρι με τα κυπαρίσσια).
Κατά την επανάσταση του 1821 η μονή κάηκε από τους Οθωμανούς και έτσι καταστράφη-φηκαν και πολλά κειμήλια που βρίσκονταν σε αυτήν. Εννιά χρόνια αργότερα οι Οθωμανικές αρχές έδωσαν άδεια για την ολοκλήρωση του ναού της μονής στους μοναχούς Καλλιόπιο και Γρηγόριο. Το 1864 χτίστηκε το καμπαναριό. Από το 1892 και για δεκατρία χρόνια λειτούργησε στην μονή ιεροδιδασκαλείο ενώ κατά την επανάσταση του 1896-97 το μοναστήρι μετατράπηκε σε νοσοκομείο και στρατηγείο των επαναστατών.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η μονή χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους Έλληνες για αποθήκευση εφοδίων και αργότερα, μετά την κατάληψη της Κρήτης από τα Γερμανικά στρατεύματα, οι Γερμανοί εγκατέστησαν εκεί, το 1942, τη Σχολή του Αντιεροπορικού Πυροβολικού και το 1944, περίπου 150 με 200 στρατιώτες.
Η Μονή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων είναι Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή μονή.

Ο ΝΕΡΟΚΟΥΡΟΣ ΧΑΝΙΩΝ
Ο Νεροκούρος ή τα Νεροκούρου, είναι περιοχή και Κοινότητα του Δήμου Χανίων της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης, με πληθυσμό 5.531 κατοίκους. Απέχει από τα Χανιά 5 χιλιόμετρα. Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 90 μέτρων, στους πρόποδες του βουνού Μαλάξα της οροσειράς Αλιγάνου, και έχει πανοραμική θέα στο κάμπο από το Κολυμβάρι μέχρι τη Σούδα. Μαζί με τις Μουρνιές αποτελούν τη Δημοτική Ενότητα Ελευθερίου Βενιζέλου.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο Φραντσέσκο Μπαρότσι το αναφέρει το 1577 σαν δύο χωριά (απάνω και κάτω), κάτι το οποίο δεν συμβαίνει σε άλλες αναφορές. Στην απογραφή του Καστροφύλακα το 1583, αναφέρεται ως Anerocurù με 337 κατοίκους. Στην Αιγυπτιακή απογραφή του 1834 αναφέρεται ως Nerokúru με 30 χριστιανικές και 6 Τουρκικές οικογένειες, όμως στη συνέχεια ο πληθυσμός των Τούρκων αυξήθηκε, καθώς Τούρκοι από τις επαρχίες του νομού μετεγκαταστάθηκαν στα Χανιά και γύρω από αυτά για προστασία από τις επαναστάσεις. Πριν γίνει τμήμα της Ελλάδας ο Νεροκούρος είχε πλειονότητα Τούρκων. Οι Τούρκοι έφυγαν με την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923.
Το 1976 ανακαλύφθηκε στη θέση Μετόχι Αγίου Γεωργίου κατά τη διάρκεια εκχέρσωσης με μπουλντόζα σε αγροτεμάχιο του Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς Χανίων ερείπια κτίσματος το οποίο στη συνέχεια ταυτοποιήθηκε ως Μινωική έπαυλη της μεσομινωικής περιόδου. Είναι καλά διατηρημένο και έχει πλακόστρωτα δάπεδα, πολύθυρο και όροφο. Επίσης βρέθηκαν έργα κεραμικής και χάλκινα αντικείμενα. Από το 1977 έως το 1982, διενεργήθηκε Ελληνοϊταλική ανασκαφική έρευνα η οποία ανακάλυψε ολόκληρο οικισμό. Ανατολικά βρέθηκε ένα τετράγωνο κτίσμα με μικρή δεξαμενή. Μια δεύτερη οικία βρέθηκε 300 μέτρα μακριά, με δύο αποθηκευτικούς χώρους και πλακόστρωτο δάπεδο.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: Από το 2006 λειτουργεί στο αναπαλαιωμένο Δημοτικό Σχολείο του Νεροκούρου το Μουσείο σχολικής ζωής. Αλλο αξιοθέατο είναι ή Μινωϊκή Επαυλή της μεσομινωϊκής περιόδου.

Η ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ ΤΟΥ ΓΙΟΥΒΕΡΝΕΤΟΥ
Η Μονή Γουβερνέτου ή Μονή της Κυρίας των Αγγέλων του Γιουβερνέτου είναι ορθόδοξο μοναστήρι το οποίο βρίσκεται στο ακρωτήρι Χανίων, στη δυτική Κρήτη. Απέχει 30 χιλιόμετρα από τα Χανιά και βρίσκεται σε ένα μικρό οροπέδιο κοντά στη Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων. Διοικητικά υπάγεται στην Κοινότητα Μουζουρά, της Δημοτικής Ενότητας Ακρωτηρίου, του Δήμου Χανίων.
Η Μονή ιδρύθηκε μεταξύ του 1537 και 1548. Η μονή υπέστη καταστροφές κατά τους Οθωμανικούς χρόνους, και πυρπολήθηκε κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, αλλά συνέχισε να κατοικείται.
Η Μονή έχει φρουριακό χαρακτήρα, με ορθογώνια κάτοψη και διέθετε πύργους σε κάθε γωνία (σήμερα σώζονται οι δύο). Το καθολικό της μονής είναι τρίκογχος ναός με τρούλο και διακονικό. Η πρόσοψη του ναού είναι επηρεασμένη από τον μανιερισμό και διαθέτει γλυπτές μορφάζουσες μορφές. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η μονή Καθολικού, η οποία σχετίζεται επίσης με τη λατρεία του Αγίου Ιωάννη του ερημίτη.
Φωτογραφία: Βικιπαίδεια (C. Messier)

ΟΙ ΜΟΥΡΝΙΕΣ ΧΑΝΙΩΝ
Οι Μουρνιές είναι κωμόπολη της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και προάστιο του Δήμου Χανίων. Οι Μουρνιές έχουν πληθυσμό 7.553 κατοίκους. Υπάγεται διοικητικά στη Δημοτική Ενότητα Ελευθερίου Βενιζέλου του Δήμου Χανίων. Η ονομασία της προέρχεται από τον πληθυντικό του δέντρου Μουρνιά, που σημαίνει Μουριά. Βρίσκεται 4 χιλιόμετρα νότια των Χανίων, στα σύνορα της πόλης και αποτελεί προάστιο αυτής.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Στις Μουρνιές γεννήθηκε το 1964 ο μεγάλος Έλληνας πολιτικός του πρώτου μισού του 20ού αι. Ελευθέριος Βενιζέλος. Εκεί βρίσκεται μέχρι σήμερα η οικογενειακή του οικία. Οι Μουρνιές αναφέρονται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Murnes. Στην απογραφή του 1583 (Καστροφύλακας είχε 290 κατοίκους. Στην περιοχή υπήρχαν στις αρχές του 17ου αιώνα ωραίες επαύλεις και ένα γυναικείο μοναστήρι, μετόχι της μονής Χρυσοπηγής, αλλά πυρπολήθηκαν από τους Βενετούς, καθώς σε αυτούς παραδόθηκαν επαναστατικά έγγραφα. Το 1833 συγκεντρώθηκαν στις Μουρνιές περίπου 7.000 άτομα για να διαμαρτυρηθούν για την φορολογία που επέβαλε ο Αιγύπτιος Μοχάμεντ Άλι, αλλά η διαμαρτυρία κατεστάλη βιαίως και οδήγησε στο κρέμασμα 30 Χριστιανών προεστών και στην εξορία των Τούρκων που συμμετείχαν. Στις 2 Νοεμβρίου 1905 στο μοναστήρι της περιοχής, υπεγράφη ανάμεσα στον Ελευθέριο Βενιζέλο και στους αντιπροσώπους των Προστατίδων Δυνάμεων της Κρητικής Πολιτείας η συμφωνία με την οποία τερματίστηκε η Επανάσταση του Θερίσου. Το 1920 η πόλη βρίσκεται στο Δήμο Χανίων με 520 κατοίκους.
Στηφωτογραφία η οικία του Ελευθέριου Βενιζέλου στις Μουρνιές Χανίων. (από τον ιστότοπο Δήμου Χανίων).

ΤΑ ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ ΧΑΝΙΩΝ
Τα Περιβόλια είναι κωμόπολη και έδρα της Κοινότητας Περιβολίων Κυδωνίας του Δήμου Χανίων, της Περιφερειακής Ενότητας (πρώην νομού) Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης, με πληθυσμό 3.986 κατοίκους. Τα Περιβόλια υπάγονται διοικητικά στη Δημοτική Ενότητα Θερίσου.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: Τα Περιβόλια βρίσκονται 4,5 χιλιόμετρα νότια από τα Χανιά με τα οποία έχουν ενωθεί οικιστικά, σε υψόμετρο 60 μέτρων, στην πεδιάδα των Χανίων, στους βόρειους πρόποδες των Λευκών Ορέων.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Η πρώτη αναφορά στα Περιβόλια γίνεται στην Αιγυπτιακή απογραφή του 1834, όπου αναφέρεται ως Perivólia με 30 Χριστιανικές και 6 Τουρκικές οικογένειες. Ο Πάσλεϊ στο ταξίδι στην Κρήτη συγκρίνει την περιοχή λόγω της βλάστησής της και της γεωγραφικής θέσης με το Πεδεμόντιο. Η περιοχή ήταν γνωστή για τους κήπους της. Στην περιοχή βρισκόταν η έπαυλη του Μουσταφά Ναϊλί Πασά την οποία είχε ονομάσει Σελσεμπίλια, το όνομα μιας πηγής του Μουσουλμανικού παραδείσου, η όποια πέρα από υπερπολυτελής είχε και φυλακές. Η έπαυλη κατασκευάστηκε το 1850 και είχε πολλά δωμάτια και βεράντες και περιβαλλόταν από μεγάλο κήπο με δέντρα. Η έπαυλη κατεδαφίστηκε από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια της Κατοχής στον Β΄ΠΠ για να φτιάξουν τα δικά τους σπίτια. Στην απογραφή του 1881, τα Περιβόλια είχαν 517 Χριστιανούς και 364 Τούρκους κατοίκους.
Το 1924 τα Περιβόλια εντάσσονται στο Δήμο Χανίων, όπου και παρέμειναν μέχρι το 1936, όταν έγιναν έδρα της Κοινότητας Περιβολίων. Το 1971 στα Περιβόλια προσαρτήθηκε ο οικισμός Πελεκαπίνα. Η κοινότητα καταργήθηκε το 1997 και τα Περιβόλια έγιναν τμήμα του Δήμου Θερίσου και το 2010 του Δήμου Χανίων.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: Κοντά στα Περιβόλια βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Χαρωδιάς. Το μοναστήρι χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και ήταν αντρικό μοναστήρι μέχρι που εγκαταλήφθηκε στα μέσα του 20ού αιώνα. Σήμερα σώζεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου και μερικά κελιά.
Αλλο αξιοθέατο είναι το μετόχι της Αγίας Τριάδας της Μονής Σινά το οποίο βρίσκεται ανάμεσα στα Περιβόλια και στις Μουρνιές. Ιδρύθηκε τη Β΄ Βυζαντινή περίοδο (961-1204) και είχε αγροτικό χαρακτήρα.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Στα Περιβόλια βρίσκεται το Δημοτικό Γήπεδο Περιβολίων. Το γήπεδο είναι έδρα του Α.Ο. Πλατανιά και αναβαθμίστηκε το 2012, ώστε να μπορούν να διεξαχθούν σε αυτό αγώνες της Superleague. Έχει χωρητικότητα 4.000 θεατών, σε δύο κερκίδες, εκ των οποίων η μία σκεπαστή.
Φωτογραφία: Τα Περιβόλια όπως φαίνονται από την περιοχή Μπουτσουναριά, με τα Χανιά στο βάθος (Βικιπαίδεια, C. Messier).

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΩΡΙΟ ΘΕΡΙΣΟ
Το Θέρισο η Θέρισσος είναι ιστορικό χωριό, τοπική Κοινότητα και Δημοτική Ενότητα του Δήμου Χανίων, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα διάφορα επαναστατικά κινήματα της Κρήτης του 19ου αιώνα, ενώ από αυτό έλαβε την ονομασία του το 1905 το ομώνυμο κίνημα εναντίον της αρμοστείας του πρίγκιπα Γεωργίου. Ο πληθυσμός του οικισμού ανέρχεται σε 113 κατοίκους.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Το Θέρισο είναι κτισμένο 16 χλμ. νότια της πόλης των Χανίων, στους βορειοδυτικούς πρόποδες των Λευκών Ορέων, σε υψόμετρο 580 μέτρων, στο νότιο τμήμα της Δημοτικής Ενότητας Θερίσου, στην είσοδο του φαραγγιού «Ελευθέριος Βενιζέλος» (ή φαράγγι του Θέρισου), με συνολικό μήκος 6 χλμ..
ΙΣΤΟΡΙΑ: Από τις αρχές του 19ου αιώνα και έπειτα, λόγω της φυσικής οχυρής του θέσης, το Θέρισο αποτέλεσε σημαντικό κέντρο διαφόρων επαναστατικών κινημάτων της Κρήτης. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, το χωριό έγινε πεδίο σκληρών μαχών μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών και των οθωμανικών στρατευμάτων. Μάλιστα, τόσο τον Αύγουστο του 1821 όσο και τον Αύγουστο του 1822 καταστράφηκε, αρχικά από δυνάμεις Τουρκοκρητικών και έπειτα από τον Αιγυπτιακό στρατό. Κατά τον Άγγλο περιηγητή Robert Pashley, που επισκέφτηκε την Κρήτη το 1834, στο Θέρισο ζούσαν 82 οικογένειες, εκ των οποίων οι 80 ήταν Χριστιανικές και οι δύο Μουσουλμανικές.
Στην επανάσταση του 1866 – 1869, το Θέρισο έγινε εκ νέου θέατρο σκληρών συγκρούσεων, αφού, στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1866 ο οικισμός, που ενδιάμεσα είχε εκκενωθεί από τον άμαχο πληθυσμό, πυρπολήθηκε από τις δυνάμεις του Μουσταφά Πασά. Λίγες ημέρες αργότερα, διεξήχθησαν στην περιοχή άλλες δύο μάχες. Αρχικά στις Αλιάκες και στη συνέχεια τη θέση Καμπιά ή Φλωμέ.
Αργότερα, μετά την κατάπνιξη της επανάστασης, οι Οθωμανικές αρχές δημιούργησαν στο χωριό στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: Σημαντικό μνημείο του χωριού αποτελεί ο ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος χρονολογείται στο β’ μισό του 16ου αιώνα. Στο Θέρισο υπάρχουν επίσης δύο μουσεία: το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο που ιδρύθηκε το 1985, που λειτουργεί κατά την καλοκαιρινή περίοδο και στεγάζεται στο κτίριο που χρησίμευσε ως αρχηγείο της επανάστασης του 1905. Μεταξύ άλλων εκτίθενται όπλα, έγγραφα, φωτογραφικό υλικό καθώς και προσωπικά αντικείμενα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Παράλληλα, το 2003 εγκαινιάστηκε το τοπικό Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το οποίο διαθέτει όπλα, αντικείμενα αγωνιστών, αποκόμματα εφημερίδων και άλλα εκθέματα σχετικά με την περίοδο.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ: Από το Θέρισο κατάγονταν οι αγωνιστές της επανάστασης του 1821, αδελφοί Χάλη (Βασίλειος, Ιωάννης και Στέφανος), οι οπλαρχηγοί αδελφοί Πούλακα (ο σημαντικός Μακεδονο- μάχος Ιωάννης Πούλακας και ο αδελφός του Βασίλειος, που συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους ως επικεφαλής εθελοντών). Από το Θέρισο κατάγονταν και η ηθοποιός Ελευθερία Βιδάκη.
Φωτογραφία: Το Θέρισο, πανοραμική θέα από το νότο (Βικιπαίδεια, C. Messier).

Ο ΓΑΛΑΤΑΣ
Ο Γαλατάς είναι κωμόπολη και έδρα της Κοινότητας Γαλατά, της Δημοτικής Ενότητας Νέας Κυδωνίας, του Δήμου Χανίων, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης, με πληθυσμό 3.166 κατοίκους. Βρίσκεται 5 χλμ. δυτικά των Χανίων σε υψ. 90 μέτρων. Πλησίον του Γαλατά υπάρχει εύφορη πεδιάδα με ελαιώνες και εσπεριδοειδή. Κοντά επίσης βρίσκεται το παραθαλάσσιο θέρετρο του Καλαμακίου, το οποίο αποτελεί επίνειο του Γαλατά.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Το χωριό αναφέρεται το 1577 από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι ως Galata. Στην απογραφή του Καστροφύλακα του 1583, αναφέρεται ως Galata με πληθυσμό 215 κατοίκων. Λόγω της επίκαιρης θέσης του, κατά τη διάρκεια των αιώνων ο Γαλατάς έγινε συχνά τόπος πολεμικών συγκρούσεων. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 ο Γαλατάς έγινε επανειλημμένως πεδίο συγκρούσεων μεταξύ των επαναστατημένων Ελλήνων και των Οθωμανών κατακτητών, με μάχες το 1821, 1823 και το 1829, ενώ μάχες διεξήχθησαν στην περιοχή και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1896 – 1898.
Στη θέση «Ψαθί», στα παράλια του Γαλατά, έχουν ανακαλυφθεί απομεινάρια Μινωικού οικισμού.
Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΓΑΛΑΤΑ: Κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης τον Μάιο του 1941, στον Γαλατά δόθηκε σφοδρή μάχη ανάμεσα στα Συμμαχικά και στα Γερμανικά στρατεύματα, με τους Γερμανούς να υπερισχύουν μετά από συγκρούσεις διάρκειας έξι ημερών. Στη μάχη έχασαν τη ζωή τους 276 Έλληνες και Νεοζηλανδοί καθώς και περίπου 1500 Γερμανοί. Η κοινότητα τιμήθηκε μεταπολεμικά με το Χρυσό Αριστείο Ανδρείας. Στο χωριό λειτουργεί μουσείο για τη Μάχη του Γαλατά.
Η ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ ΤΟΥ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ: Στον Γαλατά βρίσκεται το πατρικό σπίτι της οικογένειας του παγκοσμίου φήμης μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, το οποίο έχει αγοραστεί από τη Δημοτική αρχή και προορίζεται για πολιτιστικό κέντρο.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ: Από τον Γαλατά κατάγονται ο Μίκης Θεοδωράκης (1925-2021) μουσικοσυνθέτης παγκόσμιας φήμης και ο αδερφός του Γιάννης Θεοδωράκης (1932-1996) δημοσιογράφος και ποιητής.

Ο ΔΑΡΑΤΣΟΣ
Ο Δαράτσος ή Νταράτσος είναι χωριό και τοπική Κοινότητα στη Δημοτική Ενότητα Νέας Κυδωνίας του Δήμου Χανίων, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης. Εχει πληθυσμό 4.732 κατοίκους. Βρίσκεται 4,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Χανίων σε υψόμετρο 70 μέτρων και χωρίζεται σε Άνω και Κάτω Δαράτσο Στον Δαράτσο βρίσκονται οι οργανωμένες παραλίες Χρυσή Ακτή, Άγιοι Απόστολοι και Κάτω Δαράτσος. Η μικρή απόσταση από τα Χανιά βοήθησε την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη.Το όνομά του προέρχεται από το επώνυμο του οικιστή, την οικογένεια Νταράτσο (Darazzo), μιας οικογένειας ευγενών από τα Χανιά. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, ο Δαράτσος έγινε πεδίο μάχης μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών και των Οθωμανικών δυνάμεων.
Ο οικισμός αναφέρεται στην Αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Darazús.
Φωτογραφία: Η οργανωμένη παραλία Αγιοι Απόστολοι, στη Δαράτσο (Βικιπαίδεια).

Η ΣΟΥΔΑ ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΗΤΗΣ
Η Σούδα είναι κωμόπολη, Δημοτική Κοινότητα και Δημοτική Ενότητα του Δήμου Χανίων, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρια Κρήτης και λιμάνι στρατηγικής σημασίας. Είναι το επίνειο της πόλης των Χανίων, από την οποία απέχει 7 χιλιόμετρα. Ως Δημοτική Κοινότητα εκτός από την έδρα της, περιλαμβάνει και τους οικισμούς Πλατάνι και τη νησίδα Σούδα, με συνολικό πληθυσμό 6.418 κατοίκους.
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΟΥΔΑΣ: Η Δημοτική Ενότητα Σούδας με την ευρύτερη περιοχή αποτελεί κύρια πύλη εισόδου – εξόδου για το Δήμο Χανίων και ουσιαστικά συνιστά το σημαντικότερο κυκλοφοριακό κόμβο. Διαμέσου της Δημοτικής Ενότητας Σούδας πραγματοποιείται η σύνδεση με το Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) με το Λιμάνι της Σούδας – την κύρια πύλη εισόδου στο Νομό από θαλάσσης – που εξυπηρετεί τις θαλάσσιες μεταφορές, καθώς επίσης και με το αεροδρόμιο «Ιωάννης Δασκαλογιάννης», το οποίο εξυπηρετεί τις εναέριες μετακινήσεις και αποτελεί την βασική πύλη εισόδου στο Νομό από αέρος. Επιπλέον, η οδική είσοδος στην έδρα της Περιφερειακής Ενότητας – την πόλη των Χανίων – πραγματοποιείται και διαμέσου της Σούδας.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: Η Σούδα είναι μια παραλιακή Δημοτική Ενότητα, που χωροθετείται βόρεια της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και έχει συνολική έκταση 22.007 στρέμματα και πληθυσμό 8.442 κατοίκους. Καταλαμβάνει ολόκληρο το νοτιοδυτικό τμήμα του όρμου της Σούδας. Συνορεύει από τα βορειοανατολικά με τη Δ.Ε. Ακρωτηρίου, από τα βορειοδυτικά με την πόλη των Χανίων, από τα δυτικά με τη Δ.Ε. Ελευθερίου Βενιζέλου και από τα νότια με τη Δ.Ε. Κεραμιών. 
ΙΣΤΟΡΙΑ: Εντός των διοικητικών ορίων της Δημοτικής Ενότητας Σούδας, υπάρχουν σημαντικά μνημεία, όπως η αρχαία πόλη της Απτέρας, με το διασωζόμενο αρχαίο θέατρο, το φρούριο Ιτζεδίν (πρώην οχύρωση στην είσοδο του κόλπου της Σούδας) το οποίο αποτελεί ένα μνημείο της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας, η νησίδα της Σούδας στην οποία δεσπόζει η Φορτέτζα, το Βενετσιάνικο φρούριο με τις μοναδικές οχυρώσεις, κ.α..
ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΣΟΥΔΑΣ: Το λιμάνι της Σούδας –είναι το μεγαλύτερο και ασφαλέστερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου– πολλαπλών χρήσεων (επιβατική, τουριστική, ναυταθλητική, εκπαιδευτική και αλιευτική) και αξίζει να επισημανθεί ότι τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται διαρκώς αποτελώντας σταυροδρόμι των σημαντικότερων θαλάσσιων οδών, και συμβάλλοντας καθοριστικά στην εμπορική, τουριστική και οικονομική ανάπτυξη του Δήμου αλλά και της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων. Καθημερινά μέσω αυτού διακινούνται χιλιάδες επιβάτες, οχήματα, καθώς και εμπορεύματα πάσης φύσεως (αγροτικά, κτηνοτροφικά, κ.α.). Το λιμάνι της Σούδας έχει ενταχθεί δυναμικά στα δρομολόγια διεθνών εταιριών κρουαζιέρας, ως προορισμός, ενώ πολύ σημαντική χαρακτηρίζεται και η ένταξη του λιμένα της Σούδας στη «MEDCRUIS»E, την Ένωση των Μεσογειακών Λιμένων – Προορισμών Κρουαζιέρας, γεγονός που αυξάνει την δυναμική που έχει αποκτήσει η Σούδα ως προορισμός. 
ΥΠΟΔΟΜΕΣ: Στην Κόλπο της Σούδας βρίσκονται σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις τόσο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού (Ναύσταθμος Κρήτης), αλλά και του ΝΑΤΟ (Βάση Σούδας), που εξυπηρετεί και τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ. Το λιμάνι της Σούδας εξυπηρετεί πλοία εσωτερικού, από και προς Πειραιά, καθώς και πλοία εξωτερικού, εμπορικά ή κρουαζιερόπλοια.
Πέραν των παραπάνω, στη Δημοτική Ενότητα Σούδας βρίσκεται εγκατεστημένο το Καλλιτεχνικό χωριό Βερέκυνθος και το Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων (ΒΙΟ.ΠΑ.Χ), στο οποίο στεγάζονται πληθώρα μεταποιητικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Περιφερειακή Ενότητα, μεταξύ των οποίων και η εταιρεία Κυλινδρόμυλοι Κρήτης Α.Ε., που αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες του νησιού και μία από τις σημαντικότερες αλευροβιομηχανίες της χώρας. Eκεί βρίσκεται και το σύγχρονο πρότυπο μουσείο τυπογραφίας της εφημερίδας “Χανιώτικα Νέα”. Στην χωρική Ενότητα εντοπίζονται επίσης αξιόλογα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ινστιτούτα και ιδρύματα όπως: Το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ), το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων και η Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Κρήτης.
Ο ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΣ ΚΡΗΤΗΣ: Η Δημοτική Ενότητας Σούδας αποτελεί περιοχή ιδιαίτερης γεωστρατηγικής και πολιτικής σημασίας, δεδομένου ότι στον κόλπο της Σούδας – αλλά και στο Ακρωτήρι με το οποίο γειτνιάζει – φιλοξενούνται σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Ο Ναύσταθμος Κρήτης –ο οποίος θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους αμυντικούς σχηματισμούς της χώρας- με υψηλού επιπέδου επισκευαστικές, εφοδιαστικές και διοικητικής μέριμνας υπηρεσίες, προσφέρει όχι μόνο στις Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά και στις συμμαχικές. Η Ελληνική Ναυτική Βάση της Σούδας, έχει χαρακτήρα τόσο εθνικό όσο και υπερεθνικό, καθώς φιλοξενεί Αμερικανική ναυτική βάση ευκολίας, καθώς και ναυτική βάση του ΝΑΤΟ.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Το Ναυταθλητικό Κέντρο Σούδας αποτελεί σημείο αναφοράς για την αθλητική ανάπτυξη στην περιοχή. Είναι ένα από τα ελάχιστα της χώρας και το μοναδικό στη Νότια Ελλάδα. Επιπλέον θεωρείται ως ένα από τα πιο σύγχρονα των Βαλκανίων και της Μεσογείου. Στο ποδόσφαιρο Ο «Άρης Σούδας» ή «Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Άρης Κυδωνίας», όπως είναι το πλήρες όνομά του, είναι ο ποδοσφαιρικός σύλλογος του λιμανιού της Σούδας που ιδρύθηκε το 1958. Κατά τη σεζόν 2021-2022 αγωνίστηκε στην Γ’ Εθνική κατηγορία. Εδρα του Συλλόγου είναι το Δημοτικό Γήπεδο Σούδας.

ΤΑ ΑΠΤΕΡΑ ΚΡΗΤΗΣ
Τα Άπτερα είναι χωριό και έδρα της τοπικής Κοινότητας Απτέρων, της Δημοτικής Ενότητας Σούδας, του Δήμου Χανίων, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης. Ως οικισμός έχει πληθυσμό 425 κατοίκους.
H KOINOTHTA: Η τοπική κοινότητα Απτέρων εκτός από την έδρα της περιλαμβάνει και τον οικισμό Καλάμι με τον συνολικό πληθυσμό της να ανέρχεται σε 558 κατοίκους. Η Κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 7,214 τ. χλμ..
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: Τα Άπτερα είναι πεδινό χωριό στο βορειοδυτικό τμήμα της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στη νότια είσοδο του κόλπου της Σούδας και στην περιοχή της αρχαίας Απτέρας, πάνω στον Βόρειο Οδικό Άξονα της Κρήτης και σε υψόμετρο 170 μέτρων. Ο οικισμός απέχει 17 χλμ. περίπου ΝΑ. των Χανίων.
ΑΡΧΑΙΑ ΑΠΤΕΡΑ: Η περιοχή της αρχαίας Απτέρας, ανατολικά του οικισμού, από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη της Κρήτης, με καθοριστικό ρόλο στα ιστορικά δρώμενα του νησιού. Η θέση της εξασφάλιζε τον έλεχγο του εμπορίου σε ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Α. Μεσογείου. Η ίδρυσή της ανάγεται στη Γεωμετρική Εποχή και η μεγαλύτερη ακμή της στους πρώιμους Ελληνιστικούς Χρόνους. Σώζονται τμήματα από τείχη, δεξαμενές, ιερά, τάφους, κ.α.. Το φρούριο Παλαιόκαστρο ή «Κούλες», στο βορειοανατολικό άκρο του αρχαιολογικού χώρου της Απτέρας.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: Η ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Απτέρας. Το φρούριο Παλαιόκαστρο ή «Κούλες», στο βορειοανατολικό άκρο του αρχαιολογικού χώρου της Απτέρας το οποίο κτίστηκε από τους Τούρκους για να ενισχυθεί το φρούριο Ιτζεδίν. Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, δυτικά του οικισμού.
Φωτογραφία: Τα Απτερα, πανοραμική άποψη (από τον ιστότοπο του Δήμου Χανίων).

Ο ΔΗΜΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑ
Ο Δήμος Πλατανιά έχει έκταση 495,43 τ. χλμ. και πληθυσμό 18.622 κατοίκους. Είναι ο Δήμος με τις περισσότερες Κοινότητες στην Κρήτη.
Εδρα του Δήμου είναι το Γεράνι και ιστορική έδρα ο Πλατανιάς.
Δήμαρχος του Δήμου Πλατανιά είναι ο κ. Ιωάννης Μαλανδράκης.
Διαιρείται στις εξής 4 Δημοτικές Ενότητες: Πλατανιά, Βουκολιών, Κολυμβαρίου και Μουσούρων, οι οποίες περιλαμβάνουν 51 Κοινότητες με 127 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας). Αναλυτικά:
1. ΔΕ Βουκολιών: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Ανώσκελης (Ανώσκελη), Βουκολιών (Ανω Κεφάλα, Βουκολιές, Γαβαλομούρι, Κάτω Κεφάλα, Κουλκουθιανά, Μέσα Βουκολιές, Φωτακάδο), Κακοπέτρου (Κακόπετρος, Κοτσυφιανά, Μεσαύλια), Νέου Χωρίου Κυδωνίας (Καφούρος, Μουλαμεριανά, Νέο Χωριό, Πέτρες, Πηγή), Νεριανών (Νεριανά), Παλαιών Ρουμάτων (Κατζιανά, Κεχρές, Ληδιανά, Λουφαρδιανά, Μιχαλιανά, Μπουγιουκλιανά, Νεαρά Εσιανά, Παλαιά Ρούματα, Πλατανές), Πολεμαρχίου (Πολεμάρχι), Ταυρωνίτου (Δέμπλα, Ταυρωνίτης), Χρυσαυγής (Καλλιθέα, Νεραντζιά, Χρυσαυγή).
2. ΔΕ Κολυμβαρίου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Αφράτων (Αφράτα), Βασιλοπούλου (Βασιλόπουλο, Καρθιανά), Βουβών (Ανω Βούβες, Βούβες, Λουκουμιχελιανά, Ποντικιανά), Γλώσσης (Γλώσσα, Μοθιανά, Σκαφιώτες), Δελιανών (Γρα Κερά, Δελιανά, Καλάμι, Καμάρα, Πύργος), Δρακόνας (Γερακιανά, Δρακόνα), Επισκοπής (Αγιος Αντώνιος, Αστρικα, Επισκοπή), Ζυμπραγού (Αγιος Γεώργιος, Δρομόνερο, Ζυμπραγός), Καλυδονίας (Βένι, Καλυδονία, Καμάρα, Κουρμούλι, Μελισσουργείο), Καμισιανών (Καμισιανά), Καρών Κισσάμου (Βασιλιανά, Καρές, Μετόχι, Πεταλιανά), Κολυμβαρίου (Κολυμβάριον, Μονή Οδηγήτριας Κυρίας Γωνιάς), Νοχιών (Νοχιά, Πλακάλωνα), Πενεθήμου (Κρύα Βρύση, Πενέθημο), Ραβδούχας (Παραλία, Ραβδούχα), Ροδωπού (Ασπρα νερά, Αστράτηγος, Ροδωπός), Σπηλιάς ( Βαγί, Δαρμαροχώρι,. Μαραθοκεφάλα, Σπηλιά).
3. ΔΕ Μουσούρων: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Αλικιανού (Αλικιανός), Βατολάκκου (Βατόλακκος, Σκονίζο), Καράνου (Καράνος, Σκαλές), Κουφού (Κουφός), Λάκκων (Ασκορδαλός, Λάκκοι, Ομαλός), Μεσκλών (Ζούρβα, Μεσκλά), Ορθουνίου (Λαγγός, Ορθούνι), Πρασέ (Νέα Ρούματα, Πρασές, Χωστή), Σέμπρωνα (Σέμπρωνας), Σκινέ (Σκινές, Χλιαρό), Φουρνέ (Φουρνές), Ψαθογιάννου (Μπαπιόλος, Ψαθογιάννος).
4. ΔΕ Πλατανιά: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Βλαχερωνιτίσσης (Βλαχερωνίτισσα), Βρυσών Κυδωνίας (Βρύσες, Πατελλάρι), Γερανίου (Γεράνι, Λουτράκι, Παλαιό Γεράνι), Ζουνακίου (Ζουνάκι, Λίμνη), Κοντομαρίου (Κοιλάδα, Κοντομάρι, Μετόχι, Ξηροκάμπι), Κυπαρίσσου (Κυπάρισσος, Μαρουλιαχιανά), Μάλεμε (Μάλεμε), Μανολιοπούλου (Αποθήκες, Μανολιόπουλο), Μοδίου (Μόδι), Ντερέ (Ντερές, Παππαδιανά), Ξαμουδοχωρίου (Ξαμουδοχώρι), Πλατανιά (Πλατανιάς), Σιριλίου (Ελληνικό, Μετόχι Σιριλίου, Σιρίλι).

Ο ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ
Ο Πλατανιάς είναι παραθαλάσσιο χωριό και έδρα της Κοινότητας Πλατανιά καθώς και ιστορική έδρα του Δήμου Πλατανιά της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Κυδωνίας. Ο πληθυσμός του είναι 979 κάτοικοι. Βρίσκεται 12 χλμ. Δυτικά των Χανίων, σε μία από τις πιο τουριστικές παραλιακές ζώνες της δυτικής Κρήτης και μαζί με τη γειτονική Αγία Μαρίνα, διαθέτει πολυάριθμα τουριστικά καταλύματα. Ακριβώς απέναντι από τον οικισμό υπάρχει η νησίδα των Αγίων Θεοδώρων.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Αρχικά ο Πλατανιάς βρισκόταν γύρω από την κορυφή του λόφου πάνω από την παραλία. Αναφέρεται για πρώτη φορά το 1577 σε Βενετικό έγγραφο ως Πύργος Πλατανέα. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας στον λόφο είχε κατασκευαστεί φρούριο για να χρησιμεύσει κυρίως ως παρατηρητήριο. Κατά τη διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης του 1895-1898, ο Πλατανιάς απετέλεσε από τον Φεβρουάριο του 1897 την έδρα των Eλληνικών στρατευμάτων που αποβιβάστηκαν στο νησί υπό τον Τιμολέοντα Βάσσο. Στα πλαίσια της Επανάστασης του Θέρισου, ο οικισμός άλλαξε συχνά χέρια μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Τα νεότερα χρόνια άρχισε η ανάπτυξη του παραλιακού οικισμού που επιταχύνθηκε με την εμφάνιση του τουρισμού. Ο παραλιακός οικισμός αναφέρεται ως Κάτω Πλατανιάς ή Νέος Πλατανιάς και ο οικισμός στον λόφο, ως Άνω Πλατανιάς ή Παλαιός Πλατανιάς.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Ο οικισμός έγινε ευρέως γνωστός για την ποδοσφαιρική του ομάδα, τον Α.Ο. Πλατανιά, που αγωνίστηκε από την περίοδο 2012-13 στην Α’ Εθνική, κάνοντας τον Πλατανιά τον μικρότερο πληθυσμιακά οικισμό στην Ελλάδα, που εκπροσωπήθηκε στην Α’ Εθνική.
Φωτογραφία από Fb Page Visit Platanias Visit, του Δήμου Πλατανιά.

ΤΟ ΓΕΡΑΝΙ
Το Γεράνι ή Γεράνιον) είναι χωριό και έδρα της Κοινότητος Γερανίου καθώς και έδρα του Δήμου Πλατανιά της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Κυδωνίας. Εχει πληθυσμό 312 κατοίκους. Αποτελεί τη μεγαλύτερη πληθυσμιακά τοπική κοινότητα του Δήμου με 1189 κατοίκους.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: Είναι ένα πανέμορφο παραθαλάσσιο χωριό που εκτείνεται από την γέφυρα του Πλατανιά, μέχρι τον οικισμό του Πύργου Ψιλονέρου. Έχει 2,5 χλμ. ακτή, με όμορφες αμμώδης δενδροφυτευμένες παραλίες. Το Πάνω Γεράνι ξεχωρίζει από τον παραλιακό οικισμό που βρίσκεται 1 χλμ. νότια.
H KOINOTHTA ΓΕΡΑΝΙΟΥ: Εκτός από την έδρα της, η Κοινότητα Γερανίου περιλαμβάνει και τους οικισμούς Λουτράκι και Παλαιό Γεράνι. Αποτελεί τη μεγαλύτερη πληθυσμιακά Τοπική Κοινότητα του Δήμου με 1189 κατοίκους.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Αναφέρεται από τον Fr. Barozzi ως Gerona το 1577. Από τον Καστροφύλακα με 149 κατοίκους ως Gerani το 1583. Από τον Φραντσέσκο Βασιλικάτα με 35 οφειλόμενες αγγαρείες το 1630. Στην Aιγυπτιακή απογραφή του 1834, αναφέρεται Gherani με 10 Χριστιανικές και 8 Tούρκικες οικογένειες. Το 1881 είναι στον Δήμο Πύργου Ψιλονέρου, με 326 κατοίκους χριστιανούς και το 1900 στον ίδιο Δήμο με 390 κατοίκους. Το 1920 είναι έδρα ομώνυμου αγροτικού Δήμου, με 498 κατοίκους Το 1928 είχει 578 κατοίκους, το 1940 έχει 726 κατοίκους, το 1951 είχει 558 κατοίκους, το 1961 είχε 502 κατοίκους, το 1971 είχε 390 κατοίκους και σήμερα έχει 1189 μόνιμους κατοίκους.
Το 1867, έγινε στο Γεράνι μάχη με τους Τούρκους τους οποίους νίκησαν οι επαναστάτες. Με παράκληση των κατοίκων οι επαναστάτες έφυγαν μετά, και οι Τούρκοι γύρισαν στο χωριό και προέβησαν σε σφαγές και λεηλασίες.
OIKONOMIA: το χωριό παράγει εξαιρετικής ποιότητας λάδι και σταφίδες.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ: Στο Γεράνι γεννήθηκε το 1793 ο γνωστός στην ιστορία σαν ”Γερανιώτης“, κατά κόσμο Ιωάννης Παπαδογιωργάκης. Επίσης στη γειτονιά Πετούλια, στο Γεράνι – Μόδι, άρχισε την σταδιοδρομία του ως δάσκαλος, ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας Ιωάννης Κονδυλάκης.

ΟΙ ΒΟΥΚΟΛΙΕΣ
Οι Βουκολιές ή Βουκολιαί είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητος του Δήμου Πλατανιά της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Κισσάμου. Από το 1999 έως το 2010 ήταν έδρα του τότε Δήμου Βουκολιών. Στις Βουκολιές έδωσαν μάχη οι Κρητικοί με τους Τούρκους στον Πύργο, τον Φεβρουάριο του 1897.
Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ: Η Κοινότητα Βουκολιών εκτός από την έδρα της περιλαμβάνει και τους οικισμούς Πάνω Κεφάλα, Κάτω Κεφάλα, Γαβαλομούρι, Μέσα Βουκολιές και Φωτακάδο. Ο συνολικός πληθυσμός της Κοινότητας είναι 1007 κάτοικοι.
Η Κοινότητα Βουκολιών εκπροσωπείται από πενταμελές Συμβούλιο με επικεφαλής τον Πρόεδρο κ. Χαράλαμπο Καλαϊτζάκη.
ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Παλιότερα, στη γύρω περιοχή υπήρχαν πολλά λιβάδια και βοσκοτόπια και οι κάτοικοι ήταν κυρίως Βουκόλοι δηλαδή βοσκοί, γι’ αυτό και το χωριό ονομάστηκε Βουκολιές.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Το χωριό Βουκολιές είναι ένα σχετικά νέο χωριό, που πιθανά να δημιουργήθηκε λίγο πριν φύγουν οι Τούρκοι από την Κρήτη. Από αγιογραφημένες, όμως, Βυζαντινές εκκλησίες, που βρίσκουμε στα γύρω μέρη, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η περιοχή κατοικούνταν κατά τη Βυζαντινή εποχή. Έχουν βρεθεί επίσης, μεγάλα οστά, που μαρτυρούν ότι το χωριό έχει παλαιότερη ιστορία. Στις Βουκολιές βρίσκουμε τις παλιές οικογένειες των Καλογεράκηδων, των Βαγιονάκηδων, των Καρτσωνάκηδων, των Καλατζάκηδων, των Χαϊδεμενάκηδων, των Φουντουλάκηδων, των Ντουντουλάκηδων, των Μαλανδράκηδων, των Ρενιέρηδων, των Γουλιέλμων, των Σταματάκηδων, των Γεωργακάκηδων και των Κατζάκηδων.
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ: Στο χωριό συναντάμε πολλές παλιές αλλά και καινούργιες εκκλησίες, όπως την εκκλησία Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, που είναι Μητρόπολη του χωριού και σχετικά καινούρια, τη Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου με πολύ αξιόλογες αγιογραφίες, τις παλιές εκκλησίες του Αγίου Παντελεήμονα, του Αγίου Ανδρέα και του Αγίου Γεωργίου.
Στην περιοχή Νέμπρος, σώζονται επίσης τα ερείπια μιας πολύ παλιάς εκκλησίας, που το όνομά της σήμερα μας είναι άγνωστο.
OIKONOMIA: Η κοιλάδα του Ταυρωνίτη ποταμού, όπου είναι χτισμένες οι Βουκολιές, είναι εύφορος τόπος. Οι κάτοικοι της Κοινότητας ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Παράγουν ελαιόλαδο, εσπεριδοειδή, σταφύλια, κηπευτικά προϊόντα, αλλά και μέλι εξαιρετικής ποιότητας.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Φημισμένο είναι το παζάρι της Μεγάλης Παρασκευής στις Βουκολιές του Δήμου Πλατανιά. Ξεκίνησε σαν διοργάνωση εμπορικών συναλλαγών, μετά έγινε ένας τόπος ανταμώματος συγγενών και γνωστών από τα γύρω χωριά και σήμερα είναι ένα ξεχωριστό πανηγύρι για όλη την Κρήτη.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: Διάσημο μνημείο στις Βουκολιές είναι ο Πύργος που έκτισαν οι Τούρκοι το 1866 στα νοτιοδυτικά του οικισμού, ώστε να εδραιώσουν τη θέση τους, απομεινάρια του οποίου υπάρχουν έως και σήμερα. Φωτογραφία από Fb Page Visit Platanias.

Ο ΤΑΥΡΩΝΙΤΗΣ ΧΑΝΙΩΝ
Ο Ταυρωνίτης είναι χωριό και έδρα της τοπικής Κοινότητος Ταυρωνίτου του Δήμου Πλατανιά, της Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης, με πληθυσμό 888 κατοίκους. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Κρήτης, επί της παλαιάς Εθνικής Οδού Χανίων – Κισσάμου, 18 χλμ. από τα Χανιά. Στο χωριό καταλήγει ο ποταμός Ταυρωνίτης. Στο δέλτα του ποταμού έχει σχηματιστεί ένας φυσικός υδροβιότοπος, ο οποίος αποτελεί φυσικό καταφύγιο για πολλά είδη πανίδας αλλά και σημαντικό σταθμό για αποδημητικά πουλιά.
ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ταυρωνίτης έχει πάρει το όνομά του από έναν ταύρο που πήγε να περάσει τον ορμητικό ποταμό και πνίγηκε.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο Ταυρωνίτης αναφέρεται στην Ενετική απογραφή του Καστροφύλακα το 1583 ως Tavronitti, με 77 κατοίκους, αλλά δεν αναφέρεται στις άλλες Ενετικές απογραφές, ούτε στις Τουρκικές απογραφές. Η επόμενη αναφορά του γίνεται το 1920, όταν αναφέρεται ως αγροτικός Δήμος Ταυρωνίτη, τον οποίο αποτελούσαν οι οικισμοί Δέμπλα, Κανέβα και Πλάκα, αλλά δεν αναφέρεται στην απογραφή του 1928. Ο Ταυρωνίτης γίνεται έδρα κοινότητας το 1929, η οποία περιλάμβανε επίσης τα χωριά Δέμπλα και Πλάκα. Στις 20 Μαΐου 1941, από αυτό το χωριό άρχισε η Γερμανική επιδρομή στη Μάχη της Κρήτης. Οι Γερμανοί κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ένα μικρό προγεφύρωμα στα ανατολικά του Ταυρωνίτη ποταμού και έπειτα κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Μάλεμε και το Ύψωμα 107.
ΓΕΦΥΡΕΣ: Στο χωριό βρίσκονται τρεις γέφυρες, κατασκευασμένες σε χρονικό διάστημα σχεδόν 100 ετών. Η παλαιότερη, μεταλλική, γέφυρα κατασκευάστηκε επί Κρητικής Πολιτείας το 1901, έργο πνοής για την εποχή, συνέδεσε την πόλη των Χανίων και την επαρχία της Κυδωνίας με τις επαρχίες Κισσάμου και Σελίνου. Λόγω του μεγάλου πλάτους του ποταμού Ταυρωνίτη (150 μ.), δεν μπορούσε να κτιστεί πέτρινη και γι’αυτό έγινε σιδερένια. Σχεδιάστηκε από τον μηχανικό Μιχάλη Σαββάκη.
Η γέφυρα χαρακτηρίστηκε νεότερο ιστορικό μνημείο για τη σημασία της στη Μάχη της Κρήτης (βρίσκεται στα όρια του αεροδρομίου του Μάλεμε) και της μετέπειτα περιόδου της Γερμανικής Κατοχής. Αργότερα το 1997 λόγω της φυσικής φθοράς και της διάβρωσης των ορμητικών νερών, το πληγωμένο μέρος κατέρρευσε και πάλι. Το 2000, από τον τότε Δήμο Βουκολιών έγινε πλήρης αποκατάσταση όλης της γέφυρας στην αρχική μορφή της, έτσι ώστε σήμερα να μπορεί να προσφέρεται για χρήση, από πεζούς και ποδηλάτες.
Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΑΥΡΩΝΙΤΟΥ: Η Κοινότητα Ταυρωνίτου του Δήμου Πλατανιά συστάθηκε το 1929 με την απόσπαση του οικισμού Ταυρωνίτης από την τότε κοινότητα Πολεμαρχίου και τον ορισμό του ως έδρα της νεοϊδρυθείσας κοινότητας Ταυρωνίτου. Εκτός από την έδρα της, η Κοινότητα περιλαμβάνει και τον οικισμό Δέμπλα, με τον συνολικό της πληθυσμό να ανέρχεται σε 973 κατοίκους.
Η Κοινότητα εκπροσωπείται από πενταμελές Συμβούλιο με επικεφαλής τον Πρόεδρο κ. Γεώργιο Νταγκουνάκη. Στη φωτογραφία ο ποταμός Ταυρωνίτης (Βικιπαίδεια).

ΤΑ ΑΦΡΑΤΑ
Τα Αφράτα είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητος του Δήμου Πλατανιά της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης, με πληθυσμό 137 κατοίκους. Βρίσκεται στο ακρωτήρι του Ροδωπού, σε μια περιοχή με ελαιώνες. Απέχει 3,5 χιλιόμετρα από το Κολυμβάρι και 28 χλμ. από την πόλη των Χανίων.
Η ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΦΡΑΤΩΝ: Η παραλία στα Αφράτα βρίσκεται σε απόσταση 1 χλμ. από τον οικισμό και είναι πάντα προστατευμένη από τους ανέμους. Το παραδοσιακό χωριό των Αφράτων διαθέτει ταβέρνες και κάθε χρόνο οι κάτοικοι διοργανώνουν γιορτή Μελιού. Η διαδρομή για τα Αφράτα περνάει από το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Οδηγήτριας (Γωνιάς) και την Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης. Ο «Ελληνόσπηλιος», που βρίσκεται στην περιοχή, είναι ένα όμορφο σπήλαιο στο οποίο βρέθηκαν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα με πλούσιο διάκοσμο, αλλά δεν είναι επισκέψιμο.
Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΦΡΑΤΩΝ: Η Κοινότητα Αφράτων συστάθηκε το 1926 και ως έδρα ορίστηκε ο οικισμός Αφράτα. Περιλαμβάνοντας μόνον την έδρα της, έχει 137 κατοίκους. Είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός, με έκταση 8,306 τ.χλμ..
Η Κοινότητα εκπροσωπείται από την Πρόεδρο κ. Αικατερίνη Μακράκη.
Φωτογραφία από Chania Diiving Center,

Η ΔΡΑΚΟΝΑ
Η Δρακόνα είναι χωριό και έδρα της τοπικής Κοινότητος Δρακόνας του Δήμου Πλατανιά, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης, με πληθυσμό 74 κατοίκους. Ανήκε στην επαρχία Κισσάμου. Βρίσκεται σε υψ. 73 μ. και απέχει 27 χλμ. από τα Χανιά. Η Εθνική Οδός 90 έχει έξοδο στο Κολυμβάρι, από όπου η Δρακόνα απέχει 4,5 χλμ..
ΙΣΤΟΡΙΑ: Σύμφωνα με τη χωρογραφία του Νουχάκη, η Δρακόνα είναι χτισμένη στη θέση όπου υπήρχε αρχαία πόλη που αναφέρεται από τον Πλίνιο.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ: Η Δρακόνα είναι ο τόπος καταγωγής του οπλαρχηγού και αγωνιστή του 1821 Γεωργίου Δρακονιανού.
ΑΞΙΟΘΕΤΑ: Στις παρυφές ενός πυκνού δρυοδάσους στη Δρακόνα Κισάμου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Στεφάνου. Πρόκειται για ένα μονόκλιτο εκκλησάκι της πρώτης Bυζαντινής περιόδου (9ος αιώνας) με τοιχογραφικό διάκοσμο, που μπορεί να χρονολογηθεί στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα, και το οποίο συνδέεται με τον εικονογραφικό κύκλο του Αγίου Στεφάνου.
Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΔΡΑΚΟΝΑΣ: Εκτός από την έδρα της, η Κοινότητα Δρακόνας περιλαμβάνει και τον οικισμό Γερακιανά με συνολικό πληθυσμό 117 κατοίκους. Διοικητικά υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Κολυμβαρίου. Η Κοινότητα Δρακόνας εκπροσωπείται από τον Πρόεδρο κ. Σταύρο Μπουζάκη.

ΤΟ ΚΟΛΥΜΒΑΡΙ
Το Κολυμβάρι ή Κολυμβάριον, είναι χωριό και έδρα της τοπικής Κοινότητας και της Δημοτικής Ενότητας Κολυμβαρίου του Δήμου Πλατανιά, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτη, με πληθυσμό 1088 κατοίκους. Απέχει 20 χλμ. από τα Χανιά και βρίσκεται επί της παλαιάς Εθνικής Οδού Χανίων – Κισσάμου.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Το Κολυμβάρι είναι ένα καινούργιο χωριό το οποίο αναφέρεται για πρώτη φορά στην απογραφή του 1900. Το χωριό αρχικά ονομαζόταν Κολυμπάρι, αλλά το 1940 μετονομάστηκε σε Κολυμβάρι. Το χωριό βρίσκεται στη δυτική άκρη του κόλπου των Χανίων. Στην αμμώδη παραλία του οικισμού αποβιβάστηκαν οι Τούρκοι το 1645, αρχίζοντας τον Μεγάλο Κρητικό Πόλεμο, ο οποίος οδήγησε στην κατάκτηση της Κρήτης. Στην ίδια θέση αποβιβάστηκε το 1897 ο Τιμολέων Βάσσος με 2 Τάγματα Πεζικού, 1 Τάγμα Μηχανικού, 1 Λόχο ευζώνων και 1 Ορειβατική Πυροβολαρχία για να καταλάβει την Κρήτη. Αυτή η απόβαση έγινε η αφορμή για την κήρυξη του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897.
Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΟΛΥΜΒΑΡΙΟΥ: Εκτός από την έδρα της, η Κοινότητα Κολυμβαρίου περιλαμβάνει και την Μονή Γωνιάς, με τον συνολικό πληθυσμό της Κοινότητας να ανέρχεται στους 1109 κατοίκους. Η Κοινότητα εκπροσωπείται από πενταμελές Συμβούλιο με επικεφαλής τον Πρόεδρο κ. Αντώνιο Σαριδάκη.
Στην φωτογραφία το λιμάνι του Κολυμβαρίου (Βικιπαίδεια).

Η ΜΟΝΗ ΟΔΗΓΗΤΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑΣ ΓΩΝΙΑΣ
Η Μονή Οδηγητρίας Κυρίας Γωνιάς είναι ανδρική σταυροπηγιακή μονή κοντά στο Κολυμβάρι Χανίων, στη δυτική Κρήτη. Είναι κτισμένη στο μύχο του κόλπου Χανίων, περίπου 25 χλμ. δυτικά από τα Χανιά. Κοντά στη μονή βρίσκεται η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης.

Ο ΔΗΜΟΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ
Ο Δήμος Αποκορώνου έχει έκταση 323,13 τ. χλμ. και πληθυσμό 12.807 κατοίκους. Εδρα του Δήμου είναι οι Βρύσες και ιστορική έδρα ο Βάμος.
Δήμαρχος του Δήμου Αποκορώνου είναι ο κ. Χαράλαμπος Κουκιανάκης.
Διαιρείται στις εξής 6 Δημοτικές Ενότητες: Αρμένων, Ασή Γωνιάς, Βάμου, Γεωργιουπόλεως, Κρυονερίδaς και Φρε, οι οποίες περιλαμβάνουν 33 Κοινότητες με 66 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας):
1. ΔΕ Αρμένων: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Αρμένων (Αρμένοι), Καλυβών (Καλύβες), Καρών Αποκορώνου (Καρές), Μαχαιρών (Μαχαιροί), Νέου Χωρίου (Νέο Χωριό), Ραμνής (Κυριακοσέλλια, Ραμνή, Χιλιομουδού), Στύλου (Πρόβαρμα, Σαμωνάς, Στύλος, φαράγγι).
2. ΔΕ Ασή Γωνιάς: Περιλαμβάνει την Κοινότητα Ασή Γωνιάς (Ασή Γωνιά).
3. ΔΕ Βάμου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Βάμου (Βάμος, Δουλιανά), Γαβαλοχωρίου (Ασπρο, Γαβαλοχώρι), Κάινας (Κάινα, Πλάτανος), Καλαμιτσίου Αλεξάνδρου (Καλαμίτσι Αλεξάνδρου), Κεφαλά (Δράπανος, Κεφαλάς, Παλαιλώνι), Κοκκίνου Χωρίου (Κόκκινο Χωριό), Ξηροστερνίου (Λιτσάρδα, Ξηροστέρνι), Πλάκας (Αλμυρίδα, Καμπιά, Πλάκα), Σελλίων (Λικουτιναρέα, Σελλία, Σούρη).
4. ΔΕ Γεωργιουπόλεως: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Γεωργιουπόλεως (Ασπρουλιάνοι, Γεωργιούπολις, Κάβαλλος, Μαθές, Μουρί), Καλαμιτσίου-Αμυγδαλίου (Εξώπολη, Καλαμίτσι Αμυγδάλου), Καστέλλου (Κάστελλος, Μεταμόρφωη, Πάτημα), Κουρνά (Κουρνάς, Παραλία Κουρνά), Φυλακής (Δράμια, Φυλακή).
5. ΔΕ Κρυονερίδος: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Αλικάμπου (Αλικαμπος) Βαφέ (Αρεβίτης, Αχατζηκιά, βαφές), Βρυσών Αποκορώνου (Βρύσες, Μετόχι, Φίλιππος), Εμπροσνέρου (Βατουδιάρης, Εμπρόσνερος), Μάζης (Μάζα, Φονές, Χάμπαθα), Νίπους (Νίπος).
6. ΔΕ Φρε: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Μελιδονίου (Μελιδόνι), Αγιοι Πάντες (Παιδοχώρι), Πεμονίων (Πεμόνια), Τζιτζιφέ (Τζιτζιφές), Φρε (Φρες).

ΟΙ ΚΑΛΥΒΕΣ
Οι Καλύβες ή Καλύβαι) είναι χωριό και έδρα της Κοινότητας Καλυβών, του Δήμου Αποκορώνου, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης, με πληθυσμό 1429 κατοίκους. Το χωριό είναι χτισμένο στην είσοδο του κόλπου της Σούδας. Στο λόφο Καστέλι των Καλυβών υπάρχει η αρχαία πόλη Ιπποκορώνιο, καθώς επίσης και ερείπια Βυζαντινού ρυθμού, μνημεία και μονές. Οι Καλύβες έχουν φόντο τα Λευκά Όρη και τις διασχίζει ο Ξυδάς ποταμός.
ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Λέγεται πως οι Καλύβες πήραν το όνομά τους από τα πρόχειρα καταλύματα (καλύβες) που έχτισαν οι Άραβες πειρατές, όταν εισέβαλαν το 828 και κατέλαβαν την περιοχή Σαρακηνές κοντά στο χωριό. Μια άλλη εκδοχή είναι ότι το όνομα προέρχεται από τις καλύβες που έχτιζαν οι αγρότες κοντά στα κτήματά τους για να μένουν τα καλοκαίρια, χωρίς να χρειάζεται να επιστρέφουν στο χωριό τους κάθε βράδυ.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Στην αρχαιότητα οι Καλύβες ήταν η πόλη Αμφιμάτριον σύμφωνα με τον ιστορικό Στράβωνα. Επίσης κοντά στις Καλύβες πιστεύεται ότι υπήρχε η πόλη Κίσσαμος, που ήταν το ένα από τα δύο λιμάνια της αρχαίας πόλης Απτερα (Κίσσαμος ονομάζεται επίσης το Καστέλι Χανίων, αλλά πρόκειται για άλλη πόλη, πολλά χιλιόμετρα μακριά από τις Καλύβες). Τα Άπτερα ή η Απτέρα, κυριαρχούσε σε ολόκληρη την περιοχή του Αποκόρωνα και τα ερείπιά της σώζονται στον εντυπωσιακό αρχαιολογικό χώρο, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα νότια από τις Καλύβες.
Κατά τον 15ο αιώνα (Ενετική κατοχή), η περιοχή του Αποκόρωνα αποτελούσε μια από τις Καστελανίες του νομού Χανίων και είχε ως έδρα της το Καστέλι Καλυβών (Castel Apicorno), που βρισκόταν στην ίδια θέση που βρίσκονται οι Καλύβες σήμερα. Το κάστρο Castel Apicorno, που τα ερείπια του σώζονται ανατολικά από τις Καλύβες, χτίστηκε το 1206 από τους Ενετούς για να αντιμετωπίσουν πιθανές εχθρικές επιδρομές. Σε περίπτωση επίθεσης στο κάστρο έβρισκαν καταφύγιο οι Ενετοί άποικοι, ενώ ο ντόπιος πληθυσμός συνήθως αφήνονταν στην τύχη του. Το κάστρο Apicorno, που το όνομα του προέρχεται από το όνομα της περιοχής Αποκόρωνας, καταλήφθηκε το 1538 από τον πειρατή Μπαρμπαρόσα, που το κατέστρεψε. Ένα άλλο αξιόλογο κτίσμα που χρονολογείται από την περίοδο των Ενετών είναι ο Νερόμυλος που βρίσκετε στην πλατεία του χωριού και ηλεκτροδότησε την περιοχή πριν ακόμα ηλεκτροδοτηθεί η πόλη των Χανίων.
Οι Καλύβες, όπως και ολόκληρη η Κρήτη, υπέφεραν την μακρά περίοδο της Τουρκοκρατίας. Εδώ ήταν ένας από τους τόπους, που βασανίζονταν πριν εκτελεστούν οι Κρητικοί επαναστάτες το 1821.
Οι Καλύβες όπως όλη η περιοχή του Αποκόρωνα, έπαιξαν σημαντικό ρόλο κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821, αλλά και αργότερα στην Κρητική Επανάσταση του 1866. Τα προϊόντα που παράγονταν στον εύφορο κάμπο βοηθούσαν για να συντηρούνται οι ομάδες των επαναστατών.
ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΚΑΛΥΒΕΣ: Οι Καλύβες άρχισαν να αναπτύσσονται και το 1928 ήρθε ο ηλεκτρισμός στο χωριό, έξι μήνες νωρίτερα από ότι στα Χανιά και πολλά χρόνια πριν απολαύσουν το αγαθά του άλλα χωριά στην Κρήτη. Τα μηχανήματα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος εγκαταστάθηκαν στον παλιό νερόμυλο. Τις τελευταίες δεκαετίες οι Καλύβες αναπτύχθηκαν τουριστικά, όπως πολλές άλλες παραλιακές περιοχές στην Κρήτη. Η ανάπτυξη του τουρισμού είναι ήπια με μικρές ξενοδοχειακές μονάδες. Από το 2000 και μετά ξεκίνησε έντονη οικοδομική δραστηριότητα στις Καλύβες και τα υπόλοιπα χωριά του Αποκόρωνα για να προσφέρει παραθεριστικές και μόνιμες κατοικίες σε Βορειοευρωπαίους, που επέλεξαν την περιοχή για το ξεχωριστό φυσικό τοπίο, το καλό κλίμα και τις ευκολίες που προσφέρει η μικρή απόσταση από τα Χανιά. Σήμερα οι Καλύβες έχουν μεγαλώσει και έχουν σχεδόν ενωθεί με τη γειτονική Αλμυρίδα.
Η ακτή των Καλυβών βραβεύεται για πολλά χρόνια με “Γαλάζια Σημαία” την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ), από τον Εθνικό Χειριστή του Διεθνούς Προγράμματος «Γαλάζια Σημαία», μια βράβευση που πιστοποιεί την καθαρότητα της ακτής.
ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ: Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου και Αγίου Νικολάου, Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής (1501), Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής (1946).
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Στις Καλύβες έχει έδρα η ερασιτεχνική ποδοσφαιρική ομάδα Τιτάν Καλυβών. Είναι μια απ’ τις παλαιότερες ομάδες στα Χανιά, αφού το επίσημο έτος ίδρυσής της είναι το 1923. Η ομάδα αγωνίζεται στην Ε.Π.Σ. Χανίων και έδρα της ομάδας είναι το Γήπεδο Νέου Χωριού. Το έμβλημα της ομάδας είναι ο Μυθολογικός Τιτάνας, όπου αντί να κρατάει την γη, κρατάει μια μπάλα ποδοσφαίρου.
Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΑΛΥΒΩΝ: Η Κοινότητα Καλυβών συστάθηκε το 1925 και ορίστηκε έδρα της ο οικισμός Καλύβες. Εκτός από την έδρα της, η Κοινότητα Καλυβών περιλαμβάνει τον οικισμό Τσιβαράς με τον συνολικό της πληθυσμό να ανέρχεται σε 1603 κατοίκους. Η Κοινότητα εκπροσωπείται από πενταμελές Συμβούλιο με επικεφαλής τον Πρόεδρο κ. Σταύρο Χατζηδημητρίου.

ΟΙ ΒΡΥΣΕΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ ΧΑΝΙΩΝ
Οι Βρύσες είναι χωριό και έδρα της Κοινότητος Βρυσών Αποκορώνου καθώς και του Δήμου Αποκορώνου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης. Είναι ένα σχετικά νέο χωριό, το οποίο αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστή κοινότητα το 1925, αλλά σήμερα έχει γίνει μεγάλο κέντρο εμπορικής και οικιστικής δραστηριότητος από τους δραστήριους εμπορικά κατοίκους του.
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ: Το χωριό το 1925 αποσπάστηκε από τη Κοινότητα Βαφέ και έγινε έδρα της Κοινότητας Βρυσών. Το 1971, στο χωριό προσαρτήθηκε ο οικισμός Πετρουλήδες (Πετρούληδων Μετόχι έως το 1940). Το 1997, οι Βρύσες ορίζονται έδρα του Δήμου Κρυονερίδας και το 2010 με το Σσχέδιο Καλλικράτης, έδρα του Δήμου Αποκορώνου. Εκτός από την έδρα της, η Κοινότητα Βρυσών περιλαμβάνει και τους οικισμούς Μετόχι και Φίλιππος, με τον συνολικό πληθυσμό τους να ανέρχεται στους 794 κατοίκους.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: Οι Βρύσες είναι κτισμένες στους πρόποδες των Λευκών Ορέων (Μαδάρες) σε υψόμετρο 62 μέτρων. Το χωριό βρίσκεται 16 χιλιόμετρα ανατολικά των Χανίων, στη διασταύρωση της εθνικής οδού Χανίων – Ρεθύμνου – Ηρακλείου και την επαρχιακή οδό που καταλήγει στα Σφακιά.
Από το χωριό περνούν τρεις ποταμοί και αρκετά ρυάκια:
Ο Μπούτακας: Oι πηγές αυτού του ποταμού είναι ανάμεσα στον Εμπρόσνερο και τον Βαφέ. Τρέχει τον χειμώνα και την άνοιξη και πιο πολύ όταν φυσάει νότιος άνεμος και λιώνει το χιόνι στις Μαδάρες. Το όνομά του προέρχεται από το εν-βαίνω > εμπαίνω > μπαίνω, δηλαδή ποταμός που μπορεί να μπει κανείς μέσα να βουτήξει. Οι ποταμοί Μπούτακας και Βρυσιανός, συμβάλλουν στις Βρύσες.
Τα Φαρμακερά: Ο ποταμός αυτός έρχεται από το Νίππος και τον Βαφέ.
Ο ποταμός της πηγής: Τα νερά του πο­ταμού αυτού έρχονται από τα βουνά και τα ρυάκια των χωριών Νίππος, Τζιτζιφέ και Πεμόνια.
Το Ροτάκι: Τα νερά αυτού του ρυακιού έρχονται από την περιοχή του Εμπροσνέρου.
Το ρυάκι του Κα­ρυ­διού: Έρχεται από το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι και χύνεται στον ποταμό της Πηγής.
Ρυάκι Αναβρετής: Τα νερά του έρχονται από το μετόχι Γετίμι και χύνεται στον ποταμό της πηγής.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Κοντά στις Βρύσες υπήρχαν οι αρχαίες πόλεις Αμφίμαλον και ο αρχαιός οικισμός Φίλιππος (πιθανώς των αμέσως μετά τον Μεγα Αλέξανδρο, χρόνων), στη θέση “Ψηφωτά” ως Αλίκαμπο. Αμφιμάλιον κατά τον Δέφνερ σημαίνει το μέρος που έχει γύρω τριγύρω κάμπους αμφί- (=από τις δυο μεριές) και -μαλ- που σημαίνει πεδινός, π.χ. Ομαλός, Μάλεμε, Μάλια, μάμαλο, αντιμάμαλο κ.λ.π.. Επίσης ο αρχαίος οικισμός Φίλιππος
Κατά τους Eλληνιστικούς χρόνους, κατασκευάστηκε στον ποταμό Μπούτακα μια τοξωτή γέφυρα, γνωστή ως Καμάρα. Η περιοχή που βρίσκεται η Καμάρα είναι γεμάτη από Μινωικά αλλά και Ρωμαϊκά όστρακα και πλίνθους Ρωμαϊκών χρόνων, πιθανώς κιβωτιόσχημων τάφων. Τον ποταμό αυτόν, γνωστό σαν Αμφιμαλιακό ποταμό, αλλά και Καμάρα από Βενετσιάνικους χάρτες ή και Γκαργκαδόρο από την προφορική παράδοση (πληροφορία Μιχ. Μαρινάκη Καλαμίτσι Αμυγδάλι), συναντάμε σαν Βαμμένο – Βαφέ ποταμό στο χρυσόβουλο των Κομνηνών (Αλεξίου του Α’ 1082 μ.Χ.), ως δυτικό όριο του φέουδου των Γαβαλάδων (ανατολικό ο ποταμός του Πέτρου).
Ως τοποθεσία οι Βρύσες στη διάρκεια της επανάστασης του 1866-1869 υπήρξε θέατρο μαχών, οι Τούρκοι πολιορκήθηκαν στο Κεφαλοβρύσι, αποκλείστηκαν από το νερό της πηγής και υποχρεώθηκαν να επιχειρήσουν έξοδο, που κατέληξε σε ήττα τους. Η θέση αυτή πήρε και το όνομα «Φούρνοι» επειδή έμειναν πίσω από τον Τούρκικο στρατό οι πρόχειροι φούρνοι όπου έψηναν ψωμί. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει μεγάλη γέφυρα, που χτίστηκε μετά τον πόλεμο. Η παλιά γέφυρα που είχε χτιστεί τον περασμένο αιώνα από ένα χριστιανό πασά, παρασύρθηκε από τον κατακλυσμό, το 1942. Μέχρι το 1960 λειτουργούσε στις Βρύσες λιγνιτορυχείο.
Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΜΑΡΑ: Ανατολικά των Βρυσών, στον ανισόπεδο κόμβο ακριβώς της εθνικής με την παρακαμπτήριο, βρίσκεται η Ελληνι(στι)κή Καμάρα, γέφυρα Ελληνορωμαϊκών χρόνων (300 π.Χ. ως 300 μ.Χ. περίπου). Η καμάρα ήταν αρχικά κτισμένη με δόμους (ογκόλιθους) χωρίς συνδετική λάσπη, όμως μετά την κατακρήμνισή της, ξαναχτίστηκε με συνδετική ύλη (ασβεστοκονίαμα). Το λατομείο για την εξασφάλιση των ογκόλιθων είναι ακριβώς δυτικά της γέφυρας η κοίτη του ποταμού όπου φαίνονται ακόμη οι αναβαθμοί των λατόμων. Το ψηλότερο σημείο του τόξου απέχει από την κοίτη του ποταμού 8,40 μ. κι έχει μέγιστο άνοιγμα τόξου 11,10 μ., ενώ ο τοίχος έχει πάχος 4,8 μ. Στις αρχές του 20ού αιώνα, στα 1918, τη γέφυρα περιγράφει ο περιηγητής Δέφνερ που διασώζει κι ένα τραγούδι της από το Μπρόσνερο. Η γέφυρα θεωρείται από τις παλιότερες της Κρήτης κι έζευγνε μέρος της βόρειας αρτηρίας της Κρήτης γνωστή μετέπειτα, στη Βενετοκρατία, σαν Βασιλική στράτα (1645 – 1669 μ.Χ.). Οι θρύλοι που συνδέονται με την Ελληνική Καμάρα είναι πολλοί. 
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΥΠΟΔΟΜΕΣ: Στις Βρύσες λειτουργούν 4 Σχολεία (Νηπιαγωγείο και Ολοήμερο, Δημοτικό και Ολοήμερο, Γυμνάσιο και ΤΕΕ), Δημαρχείο, Αστυνομικό Τμήμα, Πυροσβεστικός Σταθμός, Ταχυδρομείο, Αγροτικό Ιατρείο και ΑΤΜ της Εθνικής Τραπέζης. Στο χωριό λειτουργούν επίσης καταστήματα, ταβέρνες, καφενεία και χώροι διαμονής. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία, κυρίως εσπεριδοειδή και ελιές, και η κτηνοτροφία.

Η ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗ
H Γεωργιούπολη είναι ένας μαγευτικής ομορφιάς παραθαλάσσιος οικισμός, που βρίσκεται στον μυχό του Κόλπου Αλμυρού, δίπλα στο σημείο όπου εκβάλλει ο ομώνυμος ποταμός.
Αποτελεί Δημοτική Ενότητα και Τοπική Κοινότητα του Δήμου Αποκορώνου, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης. Η Γεωργιούπολη απέχει 40 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από την πόλη των Χανίων και 20 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο.
Διοικητικά στoιχεία: Η Κοινότητα Γεουργιουπόλεως συστάθηκε το 1925 με έδρα τον οικισμό Γεωργιούπολις. Από το 2010 σύμφωνα με το Σχέδιο Καλλικράτης, στην Κοινότητα Γεωργιούπολης εκτός από την έδρα της υπάγονται και οι οικισμοί Ασπρουλιάνοι, Μαθές, Κάβαλλος και Μουρί, με τον συνολικό της πληθυσμό να ανέρχεται στους 936 κατοίκους.
Γωγραφικά στοιχεία: H Γεωργιούπολη είναι κτισμένη στο δυτικό άκρο μιας μεγάλης αμμώδους παραλίας με αμμοθίνες, σε μια πεδιάδα με άφθονα νερά, ανάμεσα στις εκβολές των ποταμών Αλμυρός, ο οποίος σχηματίζει μια λίμνη, και Περαστικός. Η Γεωργιούπολη έχει εξελιχθεί σε τουριστικό θέρετρο και διαθέτει μικρό λιμάνι στις εκβολές του Αλμυρού.
Ιστορία: Η ευρύτερη περιοχή της σημερινής Δημοτικής Ενότητας και Κοινότητας Γεωργιούπολης ταυτίζεται με τις αρχαίες πόλεις Αμφίμαλλον και Φίλιππος, αφού αυτές χτίστηκαν εδώ στην περιοχή της Κοινότητας Γεωργιούπολης, από Βενού Κεφαλά ως και το ξενοδοχείο Fereniki Holiday Resort & Spa .
Εδώ αναπτύχθηκε σταδιακά η αρχαία πόλη Αμφιμάλιον ή Αμφιμάλλα, επίνειο της αρχαίας Λάππας (σήμερα Αργυρούπολη). Η περιοχή φαίνεται να εγκαταλείφθηκε κατά την πρώιμη Βυζαντινή περίοδο, αλλά στις αρχές του 13ου αιώνα οι Βενετοί αναγνώρισαν τη σημασία της και έχτισαν δύο μικρά φρούρια, τα οποία ονομάζονταν στα Καστελάκια ή Παλιοκάστελα στα Ελληνικά και Castello dell’ Almiro στα ιταλικά. Οι Βενετικές απογραφές δεν αναφέρουν οικισμό με μόνιμο πληθυσμό, αλλά στις οχυρώσεις θα πρέπει να υπήρχε μόνιμη φρουρά. Τουλάχιστον ένα από τα φρούρια αυτά εξακολούθησε να υπάρχει κατά την Τουρκοκρατία, έως ότου καταστράφηκε το 1821, από ομάδα επαναστατών υπό τον Πρωτοπαπαδάκη. Οι Οθωμανοί δεν επιχείρησαν να το ξαναχτίσουν, με αποτέλεσμα το «στενό του Αλμυρού» να γίνει άντρο ληστών και λαθρεμπόρων κατά τις επόμενες δεκαετίες. Σε αυτό συντέλεσε ότι ο ποταμός Αλμυρός ήταν πλωτός για αρκετές εκατοντάδες μέτρα από την εκβολή του, ενώ οι βραχώδεις ακτές στα βόρεια πρόσφεραν κάλυψη από επιθέσεις ή πυρά από την ξηρά.
Η κατάσταση αυτή άρχισε να αλλάζει το 1880, όταν εγκαταστάθηκε στην περιοχή ο Μιλτιάδης Παπαδογιαννάκης, έμπορος στην Αθήνα με καταγωγή από το Καλαμίτσι, με σκοπό να αποξηράνει τους βάλτους και να κάνει την περιοχή καλλιεργήσιμο κάμπο, ο οποίος θα αρδευόταν με τα νερά του ποταμού Αλμυρού. Παρά τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες, ο νέος οικισμός που ίδρυσε ως Αρμυρούπολη άρχισε το 1893 να προσελκύει νέους κατοίκους, ενώ το έλος αποξηράθηκε και φυτεύτηκαν εκατοντάδες ευκάλυπτοι και άλλα δέντρα, πολλά εκ των οποίων υπάρχουν έως σήμερα. Η μεταμόρφωση του έλους σε μια μικρή πόλη ολοκληρώθηκε το 1899 με τη μετονομασία του οικισμού σε Γεωργιούπολη, προς τιμήν του πρώτου Ύπατου Αρμοστή Κρήτης, πρίγκιπα Γεωργίου (1898-1906).
Η Γεωργιούπολη αναπτύχθηκε σημαντικά κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, γνώρισε ύφεση στα μέσα του και συνέχισε να αναπτύσσεται μετά την εκ νέου «ανακάλυψη» της Κρήτης από τους Ευρωπαίους επισκέπτες τη δεκαετία του ’70, με αποτέλεσμα έκτοτε, να εξελιχθεί σε δημοφιλές τουριστικό θέρετρο. 
Αξιοθέατα: Πέρα από τις μεγάλες αμμώδεις παραλίες της, σημεία ενδιαφέροντος αποτελούν η γέφυρα του ποταμού Αλμυρού και το εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου, που παλιότερα ήταν νησί και πλέον συνδέεται με την απέναντι ξηρά με μώλο.

ΤΟ ΔΙΑΣΗΜΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Ο Άγιος Νικόλαος, είναι μια μικρή νησίδα που βρίσκεται κοντά στη βόρεια ακτή της Κρήτης, στο Αιγαίο Πέλαγος και ενώνεται με την ξηρά. Είναι πολύ κοντά (βόρεια) στην πόλη της Γεωργιούπολης και την εκβολή του ποταμού Αλμυρού που συνδέει την ομώνυμη λίμνη με την θάλασσα. Πάνω στην βραχώδη αυτή νησίδα, υπάρχει ένα μικρό αλλά διάσημο Παρεκκλήσι του Άγίου Νικολάου, το οποίο έδωσε το όνομά του στη νησίδα. Γράφουμε διάσημο διότι στο μικρό αυτό λευκό γραφικό Παρεκκλήσι, συνδυάζουν τη διαμονή τους στην Γεωργιούπολη με την τέλεση του γάμου τους, ζευγάρια από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗ (πανοραμική άποψη)
Πανοραμική άποψη της Γεωργιούπολης του Δήμου Αποκορώνου Χανίων, όπου φαίνεται και το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στην ομόνυμη βραχονησίδα, από το οποίο πήρε το όνομά της και η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στην ακτή της Γεωργιούπολης, με την οποία συνδέεται με μώλο.

Ο ΔΗΜΟΣ ΚΙΣΣΑΜΟΥ
Ο Δήμος Κισσάμου έχει έκταση 334,18 τ. χλμ. και πληθυσμό 10.790 κατοίκους. Εδρα του Δήμου είναι η Κίσσαμος.
Δήμαρχος του Δήμου Κισσάμου είναι ο κ. Γεώργιος Μυλωνάκης.
Διαιρείται στις εξής 3 Δημοτικές Ενότητες τις εξής: Ιναχωρίου, Κισσάμου και Μυθήμνης οι οποίες περιλαμβάνουν 29 Κοινότητες με 104 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας):
1. ΔΕ Ιναχωρίου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Αμυγδαλοκεφαλίου (Αμυγδαλοκεφάλι, Κεραμωτή Λιβάδια), Βάθης (Βάθη, Μονή Χρυσοσκαλιτίσσης, Πλοκαμιανά, Τζιτζιφιά), Βλάτους (Βλάτος, Ροδιά), Ελους (Ελος, Λίμνη, Λούχι), Κάμπου (Κάμπος, Μελισσιά, Μπερμπαθιανά, Πλαγιά), Κεφαλίου (Αερινός, Θοδωριανά, Κεφάλι, Παππαδιανά, Φελεσιανά), Περιβολίων Κισσάμου (Περιβόλια), Στροβλών (Αλιγοί, Στροβλές).
2. ΔΕ Κισσάμου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Κισσάμου (Κίσσαμος, Κουνουπίτσα), Γραμβουσής (Αγιος Γεώργιος, Αγρια Γραμβούσα νησίδα, Αζογυράς, Γραμβουσά, Ζερβιανά, ήμερη Γραμβούσα νησίδα, Καλυβιανή, Καρεφιλιανά, Νέο Χωριό, Πιπεριανά, Τράχηλος, Φουρνάδος), Καλαθενών (Καλάθενες), Καλλεργιανών (Αγιος Αντώνιος, Βαρδιανά, Δάφνη, Καλλεργιανά, Κάμπος Μαρεδιανά), Κουκουναράς (Κουκουναρά, Τσικαλαριά, Χαρχαλιανά, Χορευτιανά), Λουσακιών (Γαλουβάς, Ζαχαριανά, Λουσακιές, Μεράδα, Μετόχι, Φτερόλακκα), Πλατάνου (Ανω Σφηνάρι, Καβούσι, Λιμενίσκος, Πλάτανος, Σφηνάρι, Φαλασαρνά), Πολυρρηνίας (Γρηγοριανά, Κάτω Παλαιόκαστρο, Πολυρρηνία), Σηρικαρίου (Κιολιανά, Κωστογιάννηδες, Σηρικάρι, Σινενιανά).
3. ΔΕ Μυθήμνης: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Βουλγάρω (Βουλγάρω, Δερμιζιανά, Λατζιανά, Μάκρωνας, Μουρί, Χουδαλιανά), Δραπανιάς (Ανω Δραπανιάς, Δραπανιάς, Κόκκινο Μετόχι. Νωπήγεια), Καλουδιανών (Καλουδιανά, Κορφαλώνας, Κουρθιανά), Μαλαθύρου (Μαλάθυρος), Περβολακίων (Παπαγιαννάκηδες, Περβολάκια, Χαραυγή), Ποταμίδας (Ποταμίδα), Ρόκκας (Κερά, Ρόκκα), Σασάλου (Κουντουδιανά, Μανεριανά, Σάσαλος), Σφακοπηγαδίου (Αρμενοχώρι, Σφακοπηγάδι, Τριαλώνια), Τοπολίων (Αϊκυργιάννης, Καψανιανά, Κουτσοματάδος, Τοπόλια, Τσουρουνιανά), Φαλελιανών (Κολένη, Κοτσιανά, Λυριδιανά, Φαλελιανά), Χαιρεθιανών ( Χαιρεθιανά).

Η ΚΙΣΣΑΜΟΣ
Η Κίσσαμος ή Καστέλλιον (έως το 1969), είναι κωμόπολη και έδρα του Δήμου Κισσάμου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων της Δυτικής Κρήτης. Ήταν έδρα της ομώνυμης επαρχίας. Αποτελεί επίσης έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Κισσάμου και Σελίνου.
Γεωγραφία: Η Κίσαμος βρέχεται από τον κόλπο της Κισσάμου και βρίσκεται μεταξύ των ακρωτηρίων Γραμβούσα και Σπάθα σε υψόμετρο 10 μέτρων. Το κλίμα της περιοχής είναι ήπιο, Μεσογειακό. Επικρατούν άνεμοι βόρειοι, βορειοδυτικοί, νοτιοδυτικοί και σπανιότερα νότιοι.
Ιστορία: Η αρχαία Κίσσαμος, έχει εντοπιστεί εδώ και αρκετούς αιώνες στην πεδιάδα που πλαισιώνει τον κόλπο Κισάμου. Αυτή η αρχαία πόλη ήταν το λιμάνι της αρχαίας Πολυρρηνίας, της παλαιότερης Δωρικής πόλης της Κρήτης, 7 χλμ. νότια της Κισάμου, ναυτικό και εμπορικό κέντρο της περιοχής. Μετά τη Ρωμαϊκή κατάκτηση της Κρήτης (το 69 π.Χ.) η Κίσαμος γνώρισε μεγάλη οικονομική και οικιστική ανάπτυξη.
Ο Πλίνιος ως Κίσαμον, την τοποθετεί κοντά στην Πέργαμο και την Κυδωνία, ενώ ο Ιεροκλής μεταξύ Κυδωνίας και Καντάνου. Η «Κίσαμος πόλις», όπως την αναφέρει ο Πτολεμαίος, βρίσκεται στο σημερινό κόλπο της Κισσάμου, στα σωζόμενα ερείπια κοντά στο Καστέλι (Βενετσιάνικο φρούριο). Η ορθή γραφή είναι Κί(σσ)αμος και όχι Κί(σ)αμος. Από την αρχ. Ελληνική ρίζα κισσ- όπως οι λέξεις Κίσσος, κισσός.
Το όνομα Κίσσαμος προέρχεται από τον ομώνυμο προελληνικό οικισμό στην ίδια τοποθεσία, ο οποίος αναφέρεται από τον Πλίνιο και τον Πτολεμαίο. Η αρχαία Κίσσαμος ήταν το επίνειο της Δωρικής Πολυρρήνειας, 7χλμ. προς Νότο, αλλά συγχρόνως αποτελούσε αυτόνομη πολιτεία με δικό της νόμισμα, το οποίο έφερε την προτομή του Ερμή (προστάτη του εμπορίου) στη μία του όψη και την εικόνα δελφινιού στην άλλη. Ο Πλίνιος την αναφέρει λατινικά ως «Cisamon», ενώ ο Έλλην Πτολεμαίος Ελληνικά ως «Κίσσαμος πόλις».
Κατά τη Βενετοκρατία, λόγω του πλούτου και της τοποθεσίας της, η Κίσσαμος ήταν καλά οχυρωμένη. Τα τείχη της πόλης πρωτοκτίστηκαν από τους Βενετούς και τμήματά τους σώζονται ακόμα, δυτικά του Τουρκικού φρουρίου. Μάλιστα ονομάστηκε «Καστέλι» λόγω του φρουρίου της και συγκεκριμένα Καστέλι Κισάμου ώστε να αποφεύγεται η σύγχυση, καθώς η Κρήτη είχε πολλά Καστέλια.
Οικονομία: Η οικονομία της περιοχής είναι κυρίως αγροτική και τουριστική. Βασίζεται περισσότερο στο κρασί που παράγει, το διάσημο κρασί της Κισάμου (κύρια ποικιλία αμπελιού το ρωμαίικο), στο ελαιόλαδο και στην παραγωγή λοιπών αγροτικών προϊόντων, καθώς επίσης και στον τουρισμό ως δημοφιλής προορισμός ατόμων που κάνουν τις διακοπές τους. Τον Ιούνιο του 2018 αναρτήθηκαν τέσσερις γαλάζιες σημαίες στις παραλίες «Μαύρος Μώλος», «Παχιά Άμμος» (Φαλάσαρνα) και «Ελαφονήσι».
Αξιοθέατα: Οι αρχαιολογικές τοποθεσίες Πολυρρήνια (ιερό της θεάς Αρτέμιδος), της Φαλάσαρνας, Μένιες (ιερό της θεάς Δίκτυννας) στο ακρωτήρι Σπάθα, η λιμνοθάλασσα Μπάλος, η οποία συνδέεται ακτοπλοϊκώς με την Κίσσαμο με τουριστικά πλοιάρια, η παραλία Ντάμιαλης, κάτω από το σπηλαιόκτιστο ναό του Προδρόμου, το φαράγγι στα Τοπόλια και η σήραγγα Τοπολίων, τα νησιά Ήμερη και Άγρια Γραμβούσα και το Αρχαιολογικό Μουσείο Κισσάμου.
Προσωπικότητες: Ο Μάνος Κατράκης ηθοποιός, ο Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιος Λαδόπουλος, ο Γιώργος Κουτσουρέλης (μουσικός), ο Γιώργος Παρτσαλάκης (ηθοποιός), η Αλεξάνδρα Κυριακάκη (τραγουδίστρια), ο Γιώργος Ανυφαντάκης (φωτογράφος) και ο Νίκος Κακαουνάκης (Δημοσιογράφος). Φωτογραφία: Βικιπαίδεια.

Η ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΜΠΑΛΟΥ
Ο Μπάλος είναι λιμνοθάλασσα η οποία βρίσκεται στη χερσόνησο της Γραμβούσας, στο βορειοδυτικό άκρο της Κρήτης. Διοικητικά υπάγεται στον Δήμο Κισάμου και απέχει 17 χιλιόμετρα από το Καστέλι Κισάμου. Η λιμνοθάλασσα βρίσκεται ανάμεσα στη χερσόνησο της Γραμβούσας με τον ορεινό όγκο του Γεροσκίνου και τη βραχώδη χερσόνησο Τηγάνι. Χαρακτηρίζεται από αβαθή νερά και λευκή άμμο, η οποία κατά σημεία είναι ροζ, λόγω των θρυμματισμένων οστράκων και κοραλλιών. Φωτογραφία: Βικιπαίδεια.

Ο ΔΗΜΟΣ ΚΑΝΤΑΝΟΥ-ΣΕΛΙΝΟΥ
Ο Δήμος Καντάνου-Σελίνου έχει έκταση 369,06 τ. χλμ. και πληθυσμό 5.646 κατοίκους. Εδρα του Δήμου είναι η Παλαιοχώρα και ιστορική έδρα η Κάντανος
Δήμαρχος του Δήμου Καντάνου-Σελίνου είναι ο κ. Αντώνιος Περράκης.
Διαιρείται στις εξής 3 Δημοτικές Ενότητες τις εξής: Ανατολικού Σελίνου, Καντάνου και Πελεκάνου, οι οποίες περιλαμβάνουν 14 Κοινότητες με 85 οικισμούς (σε παρένθεση αναγράφονται οι συστατικοί οικισμοί της κάθε Κοινότητας). Αναλυτικά:
1. ΔΕ Ανατολικού Σελίνου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Επανωχωρίου (Αγία Ειρήνη, Επανωχώριον, Πρινές, Σελινιώτικος Γύρος, Τσισκιανά), Καμπανού (Καμπανός, Μαράλια), Ροδοβανίου (Αγριλιές, Καμάρια, Λιβάδα, Μάζα, Ροδοβάνιον), Σκάφης (Αργαστήριον, Πέρα Σκάφη, Σκάφη), Σούγιας (Κουστογέρακον, Λιβαδάς, Μονή, Σούγια), Τεμενίων (Παππαδιανά, Στράτοι, Τεμένια).
2. ΔΕ Καντάνου (Κανδάνου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Κακοδικίου (Αρμίον, Κάδρος, Κακοδίκιον, Καλλιθέα, Μαρουδιανά, Μενιανά, Παλλικαριανά, Μενιανά, Παλληκαριανά, Παππαδιανά, Σφακός), Κανδάνου (Αγιοι Απόστολοι, Ανισαράκιον, Βαμβακάδες, Καβαλλαριανά, Κάνδανος, Λόφος, Πάνω Φλώρια, Σπίνα, Τραχινιάκος, Φλώρια, Χρυσοπηγή), Πλεμενιανών (Γρηγοριανά, Δεσποτικόν, Δρυς, Κοπετοί, Μοτζιανά, Πλεμενιανά, Σέλλια, Ψαριανά).
2. ΔΕ Πελεκάνου: Περιλαμβάνει τις Κοινότητες Παλαιοχώρας (Αγία Τριάς, Αζογυρές, Ανυδροι, Ασφενδιλές, Αχλαδιάκες, Βλιθιάς, Κάλαμος, Παλαιοχώρα, Πλατανές, Προδρόμιον, Σπανιάκος), Βοθιανών (Αρχοντικόν, Καματερά, Μουστάκος, Φαράγγι), Βουτά (Αγιος Παύλος, Αζογυρές, Βουτάς, Γιαλός, Κίτυρος, Κοντοκυνήγιον, Λιβάδιον, Πλάτανος, Χασίον), Σαρακήνας (Γρηγοριανά, Σαρακήνα, Σταυρός, Χονδρός), Σκλαβοπούλας (Αγία Κυριακή, Αγιοι Θεόδωροι, Καλαμιός, Λαγκαδάς, Λάκκος Σκλαβοπούλας, Μανιατιανά, Σκλαβοπούλα).
Οικονομία: Η οικονομία του Δήμου Καντάνου Σελίνου, στηρίζεται στη γεωργία (θερμοκηπιακές καλλιέργειες και ελιές), την κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα) και τον τουρισμό. Καταπληκτικές και πεντακάθαρες είναι οι παραλίες του Δήμου, βραβευμένες αρκετές εξ αυτών με γαλάζια σημαία, που αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.
Ιδανικός τόπος για διακοπές: Ο Δήμος Καντάνου – Σελίνου, με το πλούσιο περιβάλλον του, συνδυάζει βουνό και θάλασσα, πλούσια Ιστορία και μοναδικό Πολιτισμό και αποτελεί ιδανικό τόπο για διακοπές, χαλάρωση, αλλά και περιπέτεια, με ευχάριστη – φιλόξενη διαμονή σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια και ποιοτικές – παραδοσιακές γεύσεις σε εστιατόρια – ταβέρνες.

Η ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ
Η Παλαιοχώρα ή Παλαιόχωρα, είναι παραθαλάσσια κωμόπολη και έδρα του Δήμου Καντάνου-Σελίνου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης. Ο πληθυσμός της είναι 1.675 κάτοικοι. Ανήκε στην Επαρχία Σελίνου. Είναι κτισμένη σε μια μικρή χερσόνησο με λιμάνι σε υψόμετρο 60 μέτρα. Απέχει από τα Χανιά 77 χιλιόμετρα.
Διοικητικά στοιχεία: Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοιδρυθείσας κοινότητας. Το 1997 ορίστηκε έδρα του Δήμου Πελεκάνου (σχέδιο Καποδίστριας). Από 2010 σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και με την τροποποίησή του Κλεισθένης, η Κοινότητα Παλαιοχώρας υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Πελεκάνου του Δήμου Κανδάνου-Σελίνου και εκτός από την έδρα της περιλαμβάνει και τους οικισμούς: Αγία Τριάδα, Αζογυρές, Ανυδροι, Ασφενδιλές, Αχλαδιάκες, Βλιθιάς, Κάλαμος, Πλατανές, Προδρόμι και Σπανιάκος, με συνολικό πληθυσμό 1.675 κατοίκους
Γεωγραφικά στοιχεία: Η Παλαιοχώρα είναι κτισμένη πάνω σε μία μικρή χερσόνησο, ανάμεσα σε δύο κόλπους στο Λιβυκό πέλαγος. Η χερσόνησος δεν υπήρχε κατά την αρχαιότητα και το ύψωμα όπου βρίσκεται το ενετικό φρούριο ήταν ένα μικρό νησάκι, μέχρι που ο θαλάσσιος πυθμένας ανυψώθηκε εξαιτίας ενός ισχυρού σεισμού σχηματίζοντας μια χερσόνησο. Στην ανατολική ακτή της χερσονήσου υπάρχει προβλήτα για τον ελιμενισμό πλοίων. Στο δυτικό κόλπο υπάρχει τεχνητό λιμάνι, ενώ στη νησίδα Σχιστονήσι, στο άκρο της χερσονήσου, λειτουργεί φάρος.
Βόρεια της Παλαιοχώρας βρίσκονται λοφοσειρές και ορεινοί όγκοι ύψους 300 μέτρων, οι οποίοι καταλήγουν προς στη θάλασσα σε μια μικρή πεδιάδα η οποία ονομάζεται Κάμπος της Παλαιοχώρας.
Παραλίες: Και στις δύο πλευρές της χερσονήσου βρίσκονται παραλίες, μία με βότσαλα στα ανατολικά που ονομάζεται παραλία Χαλίκια ή Βότσαλα και μία με άμμο στα δυτικά που ονομάζεται Παχιά Άμμος και έχει μήκος περίπου ένα χιλιόμετρο. Τέσσερα χιλιόμετρα ανατολικά της Παλαιοχώρας, στο Γιαλισκάρι βρίσκονται άλλες τρεις παραλίες, κοντά στο φαράγγι που ξεκινάει στο χωριό Άνυδροι. Διάσπαρτοι στις παραλίες αυτές βρίσκονται μεγάλοι βράχοι που ονομάζονται Τάλως, από τον μυθικό φύλακα της Κρήτης. Δυτικά βρίσκονται οι παραλίες Ψιλός Βόλακας, Πλακάκι και Καραβόπετρα, κοντά στο Γραμμένο, μια μικρή χερσόνησο τέσσερα χιλιόμετρα ανατολικά της Παλαιοχώρας, βρίσκονται αρκετές παραλίες, δέκα χιλιόμετρα δυτικά η παραλία Κριός και ακόμη πιο δυτικά, περίπου 18 χιλιόμετρα, η παραλία Ελαφονήσι.
Κλίμα: Η Παλαιοχώρα έχει ένα πολύ ήπιο και θερμό Μεσογειακό κλίμα σύμφωνα με τα δεδομένα του μετεωρολογικού σταθμού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Ιστορία: Κατά την αρχαιότητα βόρεια της Παλαιοχώρας υπήρχε η αρχαία πόλη Καλαμύδη, για την οποία λίγα είναι γνωστά. Πιθανότατα ήταν επίνειο της αρχαίας Καντάνου. Η στρατηγική θέση της περιοχής ώθησε τους Βενετούς και το στρατηγό Μαρίνο Γκραντενίγκο να κατασκευάσουν ένα οχυρό το 1282, το οποίο ονόμασαν Καστέλλο Σέλινο, αναφορά σε παλαιότερο όνομα της περιοχής, το οποίο ίσως αναφέρεται στα σέλινα που φύτρωναν στην περιοχή. Το φρούριο έδωσε το όνομά του σε ολόκληρη την περιοχή, η οποία σήμερα είναι γνωστή ως Σέλινο. Το οχυρό καταστράφηκε κατά τη διάρκεια μιας επανάστασης ενάντια των Βενετών το 1332 από το Βάρδα Καλλέργη και τους άντρες του. Το φρούριο ξανακατασκευάστηκε το 1334. Το 1536, το φρούριο καταστράφηκε από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα. Το φρούριο ανακατασκευάστηκε το 1595.
Το φρούριο καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1653, οι οποίοι πραγματοποιήσαν σε αυτό κάποιες τροποποιήσεις, και δημιούργησαν έναn οικισμό στο εσωτερικό του, αλλά στη συνέχεια, μετά από συνεχείς καταστροφές λόγω συγκρούσεων, εγκατέλειψαν την περιοχή. Όταν ο Άγγλος περιηγητής Ρόμπερτ Πάσλεϊ επιστέφτηκε το 1834 και βρήκε μόνο ερείπια. Πριν το 1866 στην περιοχή υπήρχαν μόνο προσωρινές κατασκευές για την διαμονή των γεωργών και την αποθήκευση προμηθειών και εργαλείων και σταύλοι. Η περιοχή άρχισε να κατοικείται ξανά από εμπόρους ελαιολάδου, καθώς η Παλαιοχώρα άρχισε να χρησιμοποιείται ως λιμάνι για την εξαγωγή του ελαιόλαδου της επαρχίας Κανδάνου, καθώς ήταν πιο εύκολο να μεταφερθεί εκεί παρά μέχρι τα Χανιά.
Μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα το λιμάνι της Παλαιοχώρας γνώρισε μεγάλη άνθηση, χάρις στην ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά. 
Οικονομία: Μετά την Κατοχή, η Παλαιοχώρα άρχισε να αναπτύσσεται ως τουριστικό κέντρο, ένα από τα σημαντικότερα μαζί με την Ιεράπετρα στη νότια Κρήτη, λόγω του κλίματος, των παραλιών και των μνημείων της περιοχής. Πέρα από τον τουρισμό, σημαντικοί οικονομικοί τομείς είναι η γεωργία και η αλιεία.

Η ΚΑΝΤΑΝΟΣ ΧΑΝΙΩΝ
Η Κάντανος ή Κάνδανος, είναι χωριό και ιστορική έδρα του Δήμου Καντάνου-Σελίνου, της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης. Είναι κτισμένη στο κέντρο της επαρχίας Σελίνου, σε ένα έυφορο λεκανοπέδιο σε απόσταση 54 χλμ. από τα Χανιά. Το όνομά της προέρχεται από το “Καντανία” που σημαίνει πόλη της Νίκης. Κατά άλλους από το “Κάντορες” που σημαίνει οι κρατούντες.
Διοικητικά στοιχεία: Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 γραμμένη ως Κάνδανος, να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοιδρυθείσας κοινότητας. Το 1940 το όνομά της διορθώθηκε σε Κάντανος. Με την τελευταία μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση (σχέδιο Καλλικράτης) ο Δήμος Καντάνου συγχωνεύθηκε με τους Δήμους Πελεκάνου και Ανατολικού Σελίνου, δημιουργώντας από 1-1-2011 το νέο Δήμο Καντάνου-Σελίνου με πρωτεύουσα την Παλαιόχωρα και ιστορική πρωτεύουσα την Κάντανο. H Κοινότητα Κανδάνου υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Κανδάνου του Δήμου Κανδάνου-Σελίνου και εκτός από την έδρα της, περιλαμβάνει και τους οικισμούς: Άγιοι Απόστολοι, Ανισαράκι, Βαμβακάδες, Καβαλλαριανά, Λόφος, Πάνω Φλώρια, Σπίνα, Τραχινιάκος, Φλώρια και Χρυσοπηγή, με τον συνολικό πληθυσμό της Κοινότητας να ανέρχεται σε 421 κατοίκους.
Οικονομία: Το κυριότερο προϊόν της Καντάνου είναι το ελαιόλαδο. Πολλά από τα ελαιόδενδρα της περιοχής είναι αιωνόβια και μεγάλου μεγέθους. Λέγονται και 18ούρες γιατί έκαναν μέχρι και 18 μιστάτα λάδι (180 οκάδες).
Ιστορία: Η ιστορία της Καντάνου ξεκινά από τα Δωρικά χρόνια. O Ιταλός ιστορικός του αιώνα μας De Sanctis και ο αρχαιολόγος Β. Θεοφανίδης, την τοποθετούν στην περιοχή που βρίσκεται και σήμερα. Ο πρώτος οικισμός χτίστηκε στη σημερινή θέση το 1049 π.Χ.. Αποτελεί μια από τις 100 πόλεις του Ομήρου. Κατά τα Ελληνιστικά χρόνια φαίνεται να συμμετείχε στο “Κοινό των Ορέων”, μαζί με τις άλλες πόλεις του Σελίνου. Μεγάλη ακμή γνώρισε κατά τα Ρωμαϊκά και Πρωτοβυζαντινά χρόνια. Γύρω στα 1937, ο αρχαιολόγος Β. Θεοφανίδης έκανε ανασκαφές στο κέντρο του χωριού κι έφερε στο φως ένα μεγάλο οικοδόμημα με πλευρά 30 μέτρων και με δάπεδο 900 τ.μ., στρωμένο με μωσαϊκά γραμμικά σχήματα, κύκλους και ρόμβους. Στο δάπεδο του κτιρίου βρέθηκε επίσης η βάση κάποιου αγάλματος, που ήταν αφιερωμένο στο Ρωμαίο αυτοκράτορα Σεπτίμιο Σεβήρο, Φαίνεται ότι το Ρωμαϊκό αυτό οικοδόμημα ήταν το πραιτόριο της περιοχής, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε σαν εκκλησία. Στα πρωτοχριστιανικά χρόνια ήταν έδρα επισκοπής. Ο πρώτος επίσκοπος της Καντάνου χειροτονήθηκε από τον Απόστολο Τίτο. Επίσκοποι της Καντάνου συμμετείχαν στις πρώτες Οικουμενικές συνόδους και ειδικότερα στη Δ’ οικουμενική σύνοδο (451), στην ΣΤ’ οικουμενική σύνοδο (680 – 681) και στη Ζ’ οικουμενική σύνοδο (787).  Καταστράφηκε ολοσχερώς από του Άραβες τον 9ο με 10 αιώνα και ερημώθηκε.
Κατοικήθηκε πάλι κατά τη Βενετοκρατία το 12ο αιώνα μ.Χ. και γνώρισε μεγάλη άνθηση την περίοδο αυτή, με σημαντικότερα μνημεία τις οι Βυζαντινές εκκλησίες με πλούσιες αγιογραφίες.
Από την Κάντανο ξεκίνησε η επανάσταση του 1866 στην Κρήτη. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν έδρα Τούρκου Διοικητή. Κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και συγκεκριμένα στις 3 Ιουνίου 1941, καταστράφηκε από τους Γερμανούς σε αντίποινα για την ένοπλη αντίσταση που έδειξαν οι κάτοικοι με τη βοήθεια και των κατοίκων των γειτονικών χωριών στα Φλώρια και στο φαράγγι πριν το χωριό κατά την Μάχη της Κρήτης.
Η σύγχρονη Κάντανος: Σήμερα η Κάντανος είναι μια μικρή κωμόπολη με 500 περίπου μόνιμους κατοίκους. Ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, το εμπόριο και διάφορες υπηρεσίες. Έχει Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο, ΕΠΑΛ, Αστυνομικό τμήμα, Κέντρο Υγείας, φαρμακείο και δύο μικρά ξενοδοχεία. Λειτουργούν επίσης τρία εστιατόρια με εξαιρετικό παραδοσιακό κρητικό φαγητό, ένα ζαχαροπλαστείο με σπεσιαλιτέ το γαλακτομπούρεκο και το παγωτό από τοπικό γάλα αιγοπροβάτων, καθώς και αρκετά καφενεία.
Αξιοθέατα: Σημαντικότερη Bυζαντινή εκκλησία θεωρείται ο ναός της Αγίας Άννης στο Ανισαράκι. Στην βορεινή πλευρά της υπάρχει μια πολύ σπάνια εικόνα με την Αγία Άννα να θηλάζει την Παναγία, μια σπάνια αγιογραφία και πολλοί τουρίστες κάθε χρόνο την επισκέπτονται. Σημαντικές θεωρούνται και οι εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (1328-9) στον Τραχινιάκο και του Μιχαήλ Αρχάγγελου(1327-8) στα Καβαλαριανά, αγιογραφημένες από τον Ι. Παγωμένο. Άλλες βυζαντινές εκκλησίες είναι του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Κυριακής στα Λαμπιριανά, της Παναγίας και της Αγίας Παρασκευής στο Ανισαράκι, του Προφήτη Ηλία και της Αγίας Παρασκευής στον Τραχινιάκο, του Αγίου Αντωνίου, της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Νικολάου στο κέντρο του χωριού κ.α..

Ο ΚΑΜΠΑΝΟΣ
Ο Καμπανός ή το Καμπανού είναι χωριό και έδρα της Κοινότητας Καμπανού του Δήμου Καντάνου-Σελίνου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 400 μ. πάνω σε έναν κωνικό λόφο. 
Διοικητικά: Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και με την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τον οικισμό Μαράλια αποτελούν την Kοινότητα Καμπανού που υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Ανατολικού Σελίνου του Δήμου Κανδάνου-Σελίνου, με συνολικό πληθυσμό 87 κατοίκους.
Οικονομία: Οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, με την παραγωγή ελαιολάδου, την αγγειοπλαστική και την κτηνοτροφία.
Ιστορία: Ο Πέντλμπουρι αναφέρει το 1935 ότι παρατήρησε στις τοποθεσίες Καλογιάννης και Καμίνι αντικείμενα κλασσικής περιόδου, τάφους Ρωμαϊκής περιόδου εντός λαξευτού σπηλαίου και Ρωμαϊκά νομίσματα. Το όνομα του χωριού μπορεί να προέρχεται από το επώνυμο Καμπάνας, ήταν δηλαδή το χωριό του Καμπανού, γι’ αυτό και ήταν γνωστό με όνομα στη γενική. Μια άλλη θεωρία, που προτάθηκε από το Ν. Τωμαδάκη, αναφέρει ότι προέρχεται από το καμπανιστό έδαφος.
Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 στην επαρχία Σελίνου ως Cabanù και στην Ενετική απογραφή του 1583 από το Καστροφύλακα ως Cabanù με 69 κατοίκους. Στην Αιγυπτιακή απογραφή του 1834 αναφέρεται είχε 37 χριστιανικές και 1 Τουρκική οικογένειες. Το 1881 αναφέρεται στην απογραφή ως Καμπανού με 291 κατοίκους και ήταν έδρα του Δήμου Καμπανού. Το 1900 είχε 412 κατοίκους.
Αξιοθέατα: Στο χωριό βρίσκεται η Bυζαντινή εκκλησία του Αγίου Πολυκάρπου, με ίχνη τοιχογραφιών, και ο ναός του 15ου αιώνα του Αγίου Ονουφρίου, ο οποίος είχε αγιογραφηθεί από Γ. Προβατόπουλο, αλλά οι τοιχογραφίες του έχουν καταστραφεί. Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι ο Άγιος Κωνσταντίνος, ο οποίος βρίσκεται στη πλατεία του χωριού και στην αυλή του βρίσκεται το Ηρώο, το οποίο αποτελείται από πλάκες. Στην κορυφή του λόφου πάνω από το χωριό βρίσκεται ναός, αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
Προσωπικότητες: Από τον Καμπανό καταγόταν ο Αναγνώστης Γρυφάκης ή Γρυφαναγνώ- στης, οπλαρχηγός και βουλευτής της Κρητικής Βουλής.

Η ΣΟΥΓΙΑ ΧΑΝΙΩΝ
Η Σούγια είναι παραθαλάσσιο χωριό και έδρα της Κοινότητας Σούγιας, του Δήμου Καντάνου-Σελίνου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης.
Διοικητικά στοιχεία: Ως οικισμός η Σούγια αναφέρεται επίσημα το 1925 να πρασαρτάται στην τότε Κοινότητα Μονής. Το 1928 ορίστηκε έδρα της ομόνυμης Κοινότητας. Με την τελευταία μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση Σχέδιο Καλλικράτης και πρόγραμμα Κλεισθένης, μαζί με το Κουστογέρακο, τον Λιβαδά και τη Μονή αποτελούν την Κοινότητα Σούγιας, η οποία υπάγεται στον Δήμο Δήμο Καντάνου-Σελίνου και έχει πληθυσμό 136 κατοίκους.
Γεωγραφικά στοιχεία: Η Σούγια απέχει 70 χιλιόμετρα από τα Χανιά, στα νότια παράλια της Κρήτης. Είναι κτισμένη δυτικά των εκβολών του χειμάρρου Αγιερηνιώτη, ο οποίος διασχίζει το φαράγγι της Αγίας Ειρήνης, το οποίο καταλήγει κοντά στη Σούγια. Το φαράγγι έχει σχηματιστεί κατά μήκος ρήγματος το οποίο διαχωρίζει στα δυτικά του φυλλίτες-χαλαζίτες και τους δολοματικούς ασβεστόλιθους του Τρυπάλιου στα ανατολικά. Οι πλαγιές της κοιλάδας έχουν πευκοδάσος, το οποίο είχε καεί στο παρελθόν.
Η παραλία της Σούγιας έχει μήκος περίπου 1,5 χιλιόμετρο και το πλάτος της φτάνει τα 70 μέτρα και έχει βότσαλα. Το δυτικό άκρο της είναι μπροστά από τον οικισμό και είναι οργανωμένο, ενώ το ανατολικό της άκρο είναι παραλία γυμνιστών. Σε αυτό το σημείο βρίσκονται μέσα στη θάλασσα μεγάλοι βράχοι και σχηματίζεται ένας κολπίσκος. Κοντά στον οικισμό βρίσκεται αλιευτικό καταφύγιο. Κατά μήκος της παραλίας βρίσκονται αλμυρίκια.
Εσωτερικά της ανατολικής πλευράς της παραλίας βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Συΐας. Ανατολικά βρίσκεται η έξοδος του φαραγγιού της Τρυπητής.
Ιστορία: Κατά την αρχαιότητα, στη θέση της Σούγιας βρισκόταν η πόλη Συία, της οποίας το όνομα φέρει παραφρασμένο και ο σύγχρονος οικισμός. Η Συία ήταν επίνειο της Ελύρου και πήρε το όνομά της από τα γουρούνια (αρχαία Eλληνικά συς), τα οποία εκτρέφονταν εκεί τρώγοντας βελανίδια. Κοντά στη Σούγια βρίσκεται επίσης και η αρχαία Λισσός, επίσης επίνειο της Ελύρου. Η Συία λόγω της στρατηγικής θέσης της Κρήτης άκμασε κατά την Ρωμαϊκή και πρώτη Βυζαντινή περίοδο, εκεί που σώζονται μερικές οικίες και τμήμα υδραγωγείου στο ανατολικό τμήμα της κοιλάδας. Η Συία καταστράφηκε τον 9ο αιώνα από τους Σαρακηνούς. Τα μετέπειτα χρόνια μάλλον ήταν ψαροχώρι των χωριών της ενδοχώρας, όπως το Κουστογέρακο.
Η σύγχρονη Σούγια: Ο σημερινός οικισμός είναι πρόσφατος. Αναφέρεται για πρώτη φορά στην Κρητική απογραφή του 1900, όταν είχε 16 κατοίκους. Η Σούγια άρχισε να αναπτύσσεται μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά δεν διέθετε ακόμη οδική σύνδεση με την ενδοχώρα και επικοινωνούσε ακτοπλοϊκώς με τον Πειραιά. Με την οδική σύνδεση με την ενδοχώρα, η ανάπτυξή της σταμάτησε. Την δεκαετία του 1960 και ιδίως του 1970, έγινε δημοφιλής τουριστικός προορισμός για τους χίπηδες. Σήμερα στη Σούγια λειτουργούν μερικά ξενοδοχεία και ταβέρνες για να εξυπηρετήσουν τους τουρίστες.
Πρόσβαση: Η Σούγια συνδέεται ακτοπλοϊκώς με την Παλαιοχώρα στα δυτικά και την Αγία Ρουμέλη, το Λουτρό και την Χώρα Σφακίων στα ανατολικά. Από τη Σούγια διέρχεται επίσης το Eυρωπαϊκό μονοπάτι.

Ο ΔΗΜΟΣ ΣΦΑΚΙΩΝ
Ο Δήμος Σφακίων βρίσκεται στα νότια και ανατολικά του της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης και έχει σαν έδρα τη Χώρα Σφακίων. Πρόκειται για παραθαλάσσιο και ορεινό Δήμο, το βόρειο τμήμα του οποίου βρίσκεται στους πρόποδες των Λευκών Ορέων. Αντιστοιχεί στην ιστορική περιοχή των Σφακίων καθώς και στην Επαρχία Σφακίων. Ο Δήμος Σφακίων έχει έκταση 467.589 τ. χλμ. και πληθυσμό 1889 κατοίκους. Ο Δήμος παρέμεινε αμετάβλητος με το πρόγραμμα Καλλικράτης.
Δήμαρχος του Δήμου Σφακίων είναι ο κ. Ιωάννης Ζερβός.
Ο Δήμος Σφακίων διαιρείται σε 6 Κοινότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν 29 οικισμούς. Αναλυτικά:
1. Κοινότητα Χώρας Σφακίων: Περιλαμβάνει τους οικισμούς Χώρα Σφακίων, Βριτομάρτις, και Κομιτάδες.
2. Κοινότητα Αγίας Ρούμελης: Περιλαμβάνει τους οικισμούς Αγία Ρούμελη και παλαιά Αγία Ρούμελη.
3. Κοινότητα Αγίου Ιωάννου: Περιλαμβάνει τους οικισμούς Αγιος Ιωάννης και Αράδαινα.
4. Κοινότητα Ανωπόλεως: Περιλαμβάνει τους οικισμούς Ανώπολη, Λιβανιανά, Λουτρό, Λύκος και Φοίνικας.
5. Κοινότητα Ασκύφου: Περιλαμβάνει τους οικισμούς Αμμουδάρι, Γωνί, Καρές και Πέτρες.
6. Κοινότητα Ασφένδου: Περιλαμβάνει τους οικισμούς Ασφενδος, Αγιος Νεκτάριος, Βουβάς και Νομικιανά.

Η ΧΩΡΑ ΣΦΑΚΙΩΝ
Η Χώρα Σφακίων είναι χωριό και έδρα της Κοινότητος Σφακίων, καθώς και έδρα του Δήμου Σφακίων της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων στην Περιφέρεια Κρήτης. Είναι ένα μικρό χωριό με πληθυσμό 212 κατοίκους. Απέχει 75 χιλιόμετρα από τα Χανιά.
Διοικητικά στοιχεία: Η Χώρα Σφακίων αναφέρεται επίσημα το 1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας Κοινότητας. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης μαζί με τους οικισμούς Βριτομάρτις και Κομιτάδες, αποτελούν την Κοινότητα Χώρας Σφακίων που υπάγεται στο Δήμο Σφακίων με συνολικό πληθυσμό 212 κατοίκους. Η Χώρα υπήρξε έδρα της Επαρχίας Σφακίων και από το 1999 αποτελεί έδρα του διευρυμένου Δήμου Σφακίων.
Γεωγραφικά στοιχεία: Βρίσκεται σε μία ιδιαίτερα δυσπρόσιτη και τραχιά περιοχή, που περιβάλλεται από τις απόκρημνες πλαγιές των Λευκών Ορέων και τα πολυάριθμα φαράγγια που σχηματίζονται σε αυτές. Το χωριό είναι χτισμένο σχεδόν στην κατάληξη του φαραγγιού του Ίμπρου, ενός από τα φαράγγια της περιοχής, από το οποίο διέρχεται και ο δρόμος που συνδέει τον οικισμό με τα Χανιά.
Η Χώρα Σφακίων διαθέτει λιμάνι από το οποίο αναχωρούν πλοία για τη Γαύδο αλλά και το μικρό λιμανάκι της Αγίας Ρούμελης οπού καταλήγει το Φαράγγι της Σαμαριάς.
Ιστορία: Η ιστορία της Χώρας Σφακίων συνδέεται άμεσα με την ιστορία της ευρύτερης περιοχής των Σφακίων της Κρήτης. Tην περίοδο της Βενετοκρατίας ο οικισμός αναφέρεται με την ονομασία «Ομπρόσγιαλος», τα επόμενα χρόνια αποκαλείται με το όνομα Σφακιά και τελικά αποκτάει το σημερινό της όνομα.
Μετά το τέλος της μάχης της Κρήτης, το 1941, διέφυγαν από το λιμάνι της Χώρας, καθώς και από τις ακτές της ευρύτερης περιοχής, Αυστραλοί, και Νεοζηλανδοί στρατιώτες στην Αίγυπτο.
Οικονομία: Κύριο προϊόν της περιοχής είναι το ελαιόλαδο. Σήμερα οι Σφακιανοί ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό. Κοντά στον οικισμό υπάρχουν αξιόλογες παραλίες, ενώ σημαντικά αξιοθέατα στη γύρω περιοχή είναι το Φραγκοκάστελλο και το φαράγγι Ίμπρου.
Φωτογραφία: Χώρα Δήμου Σφακίων (Βικιπαίδεια).

ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΑΣΚΥΦΟΥ → ΟΙ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ ΤΩΝ ΣΦΑΚΙΩΝ
Το Ασκύφου είναι οροπέδιο στα Λευκά Όρη, το οποίο περιλαμβάνει τέσσερις οικισμούς, οι οποίοι αποτελούν την Κοινότητα Ασκύφου του Δήμου Σφακίων της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης (νοτιοδυτικής Κρήτη).
Η Κοινότητα Ασκύφου: Η Κοινότητα Ασκύφου αποτελείται από τους οικισμούς Αμμουδάρι, Γωνί, Καρές και Πετρές και έχει πληθυσμό 394 κατοίκους, είναι δε η μεγαλύτερη Κοινότητα του Δήμου Σφακίων. Εδρα της Κοινότητας είναι το Αμμουδάρι.
Γεωγραφία: Tο οροπέδιο Ασκύφου, βρίσκεται σε υψόμετρο 730 μέτρων και περιβάλλεται από τις κορυφές Κάστρο (2.218 μ) στα δυτικά, Τρυπάλι (1.493 μ) στα ανατολικά και Αγκαθές (1.511 μ.) νοτιοανατολικά. Τα νερά τα οποία μαζεύονται στο οροπεδίο φεύγουν μέσα από μια καταβόθρα στο βόρειο χείλος του οροπεδίου, τον Χώνο.
Το οροπέδιο βρίσκεται στο δρόμο ο οποίος ενώνει τα Χανιά με τη Χώρα Σφακίων, ο οποίος αφού περάσει το οροπέδιο της Κράπης, τα στενά του Κατρέ και το Ξυλόδεμα, στο ψηλότερο σημείο της διαδρομής, φτάνει και κατέρχεται στο Ασκύφου. Λόγω της θέσης του πάνω στο δρόμο για τα Σφακιά, θεωρείται οι Θερμοπύλες των Σφακίων. Ο πρώτος οικισμός από τον οποίο περνάει ο δρόμος είναι οι Καρές, 48,8 χιλιόμετρα από τα Χανιά, και ακολουθούν το Αμμουδάρι (50,4 χλμ.), το οποίο θεωρείται η μεγαλύτερη γειτονιά του οροπεδίου, και ο Πετρές (51,4 χλμ). Ανατολικά του Πετρέ βρίσκεται ο Γωνής. Στο παρελθόν αναφέρονταν επίσης ο οικισμός Κωστό, το οποίο έχει ενοποιηθεί με το Αμμουδάρι, καθώς και ο Όξω Γωνής και η Στραβόραχη, οι οποίοι σήμερα είναι σχεδόν ακατοίκητοι.
Το Ασκύφου κατέχει το Πανευρωπαϊκό ρεκόρ μεγαλύτερης μηνιαίας βροχόπτωσης σε κατοικημένη περιοχή, καθώς τον Φεβρουάριο του 2019 σημειώθηκαν βροχοπτώσεις ύψους 1.225 χιλιοστών!
Ιστορία-Ονομασία: Η αρχαιότερη μνεία στο όνομα Ασκύφου γίνεται σε δικαστικό έγγραφο του 1388, σχετικά με τους επαναστάτες στην Ανώπολη Σφακίων και στο Ασκύφου. Το Ασκύφου δεν αναφέρεται στις Eνετικές απογραφές, όπως και τα υπόλοιπα χωριά των Σφακίων, αλλά αναφέρεται από τον Αντόνιο Τριβάν στον κατάλογο των χωριών της Κρήτης. Η ετυμολογία της ονομασίας του Ασκύφου είναι πιθανόν να προέρχεται από το ουσιαστικό της αρχαίας Eλληνικής γλώσσας «σκύφος» (αρχαίο πήλινο κύπελο), καθώς προσομοιάζει η μορφολογία του οροπεδίου, με το σχήμα του παραπάνω σκεύους.
Λόγω της θέσης του, το οροπέδιο έπαιξε σημαντικό ρόλο στις επαναστάσεις εναντίον των Οθωμανών. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1866, στο Ασκύφου συνήλθε η Γενική Συνέλευση των Κρητών στις 21 Αυγούστου 1866 και εκήρυξε την ένωση της Κρήτης και με την Ελλάδα.
Ακόμα σημαντική είναι η προσφορά του χωριού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέσα από το οροπέδιο του Ασκύφου, μετά τη Μάχη της Κρήτης το 1941, στις 31 Μαίου και στη 1 Ιουνίου 1941 οπισθοχώρησαν οι στρατιώτες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας (Νεοζηλανδοί , Αυστραλοί , Ινδοί , Κύπριοι και Καναδοί) . Ο αριθμός των οπισθοχωρούντων υπολογίζεται στους 40.000. Από εκεί όσοι επιβίωσαν συνέχισαν για το φαράγγι της Ίμπρου και έπειτα για τη Χώρα των Σφακίων, όπου και επιβιβάστηκαν σε Βρετανικά πολεμικά πλοία με προορισμό την βόρεια Αφρική, η οποία βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Συμμάχων. Στο λιμάνι της Χώρας Σφακίων υπάρχει μνημείο που είναι αφιερωμένο σε αυτά τα ιστορικά γεγονότα.
Οικονομία: Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, την καλλιέργεια αμπελιών, πατατών και οπωροφόρων δέντρων, όπως οι καρυδιές, και τον τουρισμό. Στο οροπέδιο υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και χώροι εστίασης, τυροκομεία, βενζινάδικο και εργαστήριο ξυλόγλυπτων επίπλων. Οι γυναίκες ασχολούνται με την υφαντική, πλεκτική και τα κεντήματα.
Μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, αρκετές οικογένειες Ασκυφιωτών μετοίκησαν μόνιμα σε χωριά του ανατολικού Αποκόρωνα, στα οποία ορισμένοι από αυτούς κατοικούσαν τους χειμερινούς μήνες, εξαιτίας του ηπιότερου κλίματος της περιοχής. Στις πεδινές αυτές περιοχές, οι Ασκυφιώτες ποιμένες κατέβαζαν τα κοπάδια τους κατά την χειμερινή περίοδο. Επίσης, κατά τη μεταπολεμική εποχή αρκετοί κάτοικοι του Ασκύφου μετανάστευσαν σε κράτη της Δυτικής Ευρώπης και στην Αμερική.
Αξιοθέτα: Στον οικισμό Καρές βρίσκεται το Πολεμικό Μουσείο Ασκύφου, το οποίο δημιουργήθηκε από τη συλλογή περίπου 2.000 αντικειμένων του Β΄ΠΠ του Γεώργιου Α. Χατζηδάκη. Από τον οικισμό Αμμουδάρι αρχίζει ορειβατικό μονοπάτι προς τον ευρύτερο όγκο των Λευκών Ορέων. Το μονοπάτι αυτό διέρχεται και από το οροπέδιο της Ταύρης. Στο οροπέδιο της Ταύρης, το οποίο έχει περίπου 300 μέτρα υψομετρική διαφορά με το οροπέδιο του Ασκύφου, βρίσκεται το καταφύγιο του ορειβατικού συλλόγου Χανίων.
Στο Αμμουδάρι βρίσκονται οι ναοί των Αγίων Μανουήλ και Ιωάννη, ο ενοριακός ναός του αγίου Παντελεήμονος και ο ναός της Παναγίας. Στις Καρές βρίσκεται η εκκλησία του αγίου Σπυρίδωνα και στη Στραβοράχη, ο ναός της Αγίας Μαρίνας. Ανάμεσα στο Αμμουδάρι και στις Καρές, επί του επαρχιακού δρόμου, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Μανώλη. Στον Γωνή βρίσκεται ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
Ανάμεσα στον Γωνή και στις Καρές, πάνω σε δύο διαφορετικούς λόφους, σώζονται οι ερειπωμένοι Οθωμανικοί κουλέδες.
Φωτογραφία: Το οροπέδιο Ασκύφου (Βικιπαίδεια)

Ο ΔΗΜΟΣ ΓΑΥΔΟΥ
Ο Δήμος Γαύδου αποτελείται από το νησί Γαύδος και τη νησίδα Γαυδοπούλα και έχει 6 οικισμούς, Καστρί, Βατσιανά, Άμπελος, Καραβέ, Φώκια και Γαυδοπούλα. Έδρα του Δήμου είναι το Καστρί. Βρίσκεται στα νότια της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, στην Περιφέρεια Κρήτης και έχει πληθυσμό 158 κατοίκους. Από το 1925 μέχρι και το 2010, αποτελούσε την Κοινότητα Γαύδου και από 01-01-2011, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, αναγνωρίσθηκε σε Δήμο Γαύδου.
Δήμαρχος του Δήμου Γαύδου είναι η κ. Μανωλία Στεφανάκη.

Ο ΔΗΜΟΣ ΓΑΥΔΟΥ ΣΑΣ ΚΑΛΟΣΩΡΙΖΕΙ ΣΤΟ ΝΟΤΙΟΤΕΡΟ ΑΚΡΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Ένα νησί που αποτελεί ησυχαστήριο, ένα τόπο που ο άνθρωπος γίνεται ένα με τη φύση, μακριά από κάθε τι γνωστό και τετριμμένο. Το αίσθημα της ελευθερίας και της ηρεμίας αναδύεται από τα βάθη της ψυχής. Μέσα από τη μαγεία της αμόλυντης φύσης, ταυτόχρονα γνωρίζουμε τον εαυτό μας, μαθαίνουμε το σεβασμό και την ισορροπία ανάμεσα σε άνθρωπο και περιβάλλον, αρχίζουμε να ονειρευόμαστε και να δημιουργούμε οράματα.
Το νησί ορθώνεται ανάμεσα σε Αφρική και Κρήτη, καταμεσής σχεδόν του Λιβυκού πελάγους και αποτελεί το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης, το τελευταίο σύνορό της με το νότο. Διοικητικά ανήκει στην Κρήτη και είναι το μεγαλύτερο νησί το οποίο κατοικείται.
Κείμενο και φωτογραφία από τον ιστότοπο του Δήμου Γαύδου.

ΤΟ ΚΑΣΤΡΙ ΓΑΥΔΟΥ
Το Καστρί είναι η πρωτεύουσα του νησιού και η έδρα του Δήμου Γαύδου. Εδώ λειτουργεί το Αγροτικό Ιατρείο του νησιού. Το Δημοτικό Σχολείο βρίσκεται στην διακλάδωση για Βατσιανά και Άμπελο. Στο Καστρί διατηρούνται ακόμα παλαιά σπίτια καθώς και μερικά καινούργια, αλλά και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος που παρουσιάζει το νησί, έρχονται κάθε χρόνο φοιτητές και επιστήμονες για διάφορες αρχαιολογικές και περιβαλλοντικές μελέτες. Ουσιαστικά το Καστρί είναι το χωριό με τις μεγαλύτερες υποδομές του νησιού.
Με αφετηρία το Καστρί μπορούμε να πάμε σε όλες σχεδόν τις διαδρομές, είτε με αυτοκίνητο είτε από τα ωραία και βατά μονοπάτια μέσα από πεύκα, που μας δίνουν σκιά τους καλοκαιρινούς μήνες. Στο Καστρί λειτουργεί μικρός φούρνος που εκτός από ψωμί μπορείτε να βρείτε διάφορα παραδοσιακά εδέσματα και είδη ζαχαροπλαστικής.
Κείμενο και φωτογραφία από τον ιστότοπο του Δήμου Γαύδου.

ΤΑ ΒΑΤΣΙΑΝΑ ΓΑΥΔΟΥ
Το μικρό χωριό Βατσιανά είναι το νοτιότερο κατοικημένο χωριό της Γαύδου καθώς και της Ευρώπης. Αξίζει να κάνουμε μια βόλτα στο χωριό με τα παλαιά πετρόκτιστα σπίτια τα περισσότερα ερειπωμένα, σήμερα ελάχιστα κατοικούνται. Στα Βατσιανά αξίζει να επισκεφτούμε το “Λαογραφικό Μουσείο”, το οποίο έστησε με προσωπικό κόπο και μεράκι ο παπά- Μανώλης Μπικογιαννάκης, ο εφημέριος του νησιού και συγγραφέας παλαιότερης έκδοσης για το νησί της Γαύδου. Εδώ θα θαυμάσουμε κάθε είδος λαϊκής τέχνης, από μπακίρια και υφαντά με πλούσια, ζεστά χρώματα και περίτεχνα ξόμπλια μέχρι διάφορα σκεύη της καθημερινότητας του νησιού, όπως πήλινες πιατέλες και λεκάνες, αλλά και εργαλεία μιας εποχής που πέρασε.
Κείμενο και φωτογραφία από τον ιστότοπο του Δήμου Γαύδου.

Η ΑΜΠΕΛΟΣ ΓΑΥΔΟΥ
Μετά τον φάρο συναντάμε το χωριό Άμπελος. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα, γραφικότερα και παλαιότερα χωριά της Γαύδου με πολλά αμπέλια, σήμερα ερειπωμένο στο μεγαλύτερο μέρος του.
Κείμενο και φωτογραφία από τον ιστότοπο του Δήμου Γαύδου.

ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
Θεόδωρος Ευαγγελούδης (1985-2023)
Αρχαιολόγος ΑΠΘ, Απόφοιτος Ινστιτούτου Θερβάντες
Ιστορικός ερευνητής Ρεμπέτικου-Τανγκό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ – ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Πηγές: Ιστορία της Ευρώπης, Ιστορία της Ελλάδας, Βικιπαίδεια, ιστορικό αρχείο-παρακαταθήκη Θεόδωρου Ευαγγελούδη, ιστότοποι Περιφέρειας Κρήτης, Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και των Δήμων της, ιδιωτικές σελίδες Κοινωνικών Δικτύων και ιστοσελίδες τις οποίες αναγράφουμε στις επί μέρους αναφορές.
Σημείωση: Για όσους δημιουργούς φωτογραφιών έχουμε στοιχεία, αναγράφουμε το όνομά τους. Για όσους δεν έχουμε στοιχεία, αναγράφουμε την πηγή προέλευσης.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ
Ευχαριστούμε τους Εθνικούς και Περιφερειακούς Χορηγούς μας, που υποστηρίζουν αυτή τη δράση μας για την προβολή του φυσικού, πολιτιστικού και ιστορικού κάλλους της Ελλάδας, η οποία έχει στόχο το συλλογικό όφελος.

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ
«Ού πολιτείαν γενέσθαι την αρίστην άνευ συμμέτρου χορηγίας” Αριστοτέλης
Καμμία Πολιτεία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί άριστη, χωρίς την ανάλογη χορηγία